Mahir Ünal’dan ‘dezenformasyon’ yanıtları: Beş kriterin beşi de varsa suça girer

Dezenformasyonla Mücadele Yasası tansiyonu yüksek oturumların ardından TBMM’den geçti. Geride ise yanıtları tartışılan sorular kaldı:

- Medya mensuplarının haber verme görevi, halkın ise haber alma hakkı kısıtlanıyor mu?

- İktidarın amacı seçimlere giderken, muhalifleri susturmak mı?

- Deprem tahmininde bulunan bilimadamı, dolarla ilgili öngörüde bulunan ekonomist ceza mı alacak?

- WhatsApp grupları artık tehlikeli mi?

- Muhalif gazetecilere basın kartı verilmeyecek mi?

Bu soruları geleneksel Hürriyet kahvaltısında açık açık yasayı hazırlayan isimlerden AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal’a sorduk. O da açık açık yanıt verdi.

Sizi Mahir Ünal’ın yanıtlarıyla başbaşa bırakıyorum:

SANSÜR MÜ? DEZENFORMASYONLA MÜCADELE Mİ?

- “Şu kanunun içerisinde sansür niteliğinde tek bir şey gösterin. 

- TCK 218 açıktır. Haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştirici amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz. Nokta.

- Dezenformasyon tek başına hakaret değildir. Dezenformasyon tek başına gerçekdışı bir bilgiyi yaymak değildir. Dezenformasyon bunların toplamını koordineli bir şekilde ortak bir amaca dönük belli bir süre içerisinde yayma işidir.

‘SUÇ BEŞ UNSURUN BEŞİ DE VARSA TEŞEKKÜL EDECEK. ÜÇÜ YA DA İKİSİ YETERLİ DEĞİL’

- Bir bilgi ya da haberin yanıltıcı olduğuna yargı karar verecek. Peki aranan koşullar ne?

- Suçun teşekkülü için tam beş maddenin, beşinin de varlığı aranacak. Yani;

1) Yayılan haber gerçek olmayacak.

2) Ülkenin güvenliği ve kamu sağlığı ile ilgili gerçekdışı haber olacak.

3) Halk arasında panik, korku ve endişe oluşturma kastı taşıyacak.

4) Kamu barışını bozmaya elverişli olacak.

5) Bunlar aleni biçimde yapılacak.

- Altını çiziyorum, beş unsurun bir aradalığı aranacak. Bu beş unsurdan üçü varsa suç teşkil etmeyecek.

SORUŞTURMA FURYASI BAŞLAYACAK İDDİASI

- TCK’da zaten suç sayılan unsurlar burada bir araya getirilmiş.

- Adalet Bakanlığı’ndan toplantılara katılan arkadaşların tamamının söylediği bir şey var: ‘Bu beş unsurun bir araya gelmesi kolay değil yani suçun teşekkülü zor.’

- Doların 40 lira olacağını söyleyen bir kişi, deprem tahminlerini paylaşan bilimadamı bu suç kapsamına girmez. Kanunu okuduğunuzda bunu net bir şekilde görürsünüz.

- (ENAG enflasyon rakamları) Uygulayıcı karar verir. Sadece yalan haber yapmak bu maddeye göre suçun teşekkülü için yeterli değil. Ancak TCK 218 açık bir şekilde, ‘Haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz’ diyor.

SEÇİME GİDERKEN MUHALİFLERİ SUSTURACAKLAR İDDİASI

- Bu düzenlemenin siyasetle uzaktan yakından ilgisi yok. Siyasal kaygılarla yapılmış bir düzenleme değil.

- Amaç toplumsal yarar.

- Bir yalanı, gerçekdışı bir bilgiyi kasıtlı bir şekilde bu ülkenin huzurunu, barışını, kamu düzenini iç ve dış güvenliğini tehlikeye atacak şekilde kullanmasını engellemek için yaptığımız bir düzenleme. Bundan neden masum insan etkilensin? Bir insanın Twitter’da tek başına bir konuda gerçekdışı bir bilgiyi kullanması başka bir şey, dezenformasyon başka bir şey. Bu, kişilerle ilgili bir şey değil. Kişilerle ilgili olsaydı TCK’da kişilere karşı suçlar başlığı altında ele alırdık.

HÂKİMLER YETERLİ Mİ TARAFSIZ MI TARTIŞMASI

- Bir hâkimin burada sayılan unsurların suçun teşekkülü için yeterli olup olmamasına bakmaması gibi bir şey sözkonusu olabilir mi?

- Yargı birçok konuda bilirkişi tayin eder, uzmanlarla çalışır.

- Kişinin beyanı esas olduğuna göre, kişi ‘Benim böyle bir amacım yoktu’ dediğinde; yargı ona ‘Hayır senin böyle bir amacın vardı’ mı diyecek?

- Muhalefet işi son olarak “Biz yargıya güvenmiyoruz” noktasına getirdi. Yargıyı ve devletin kurumlarını tartışmaya açacaksak, neden konuşuyoruz?

- Demokrasiler kendi içlerinde sigortalar barındırır. Burada da sigorta var. Bu düzenleme temyize açık, hukuk yolları açık.

YARGILAMALAR TUTUKLU MU OLACAK?

- 1-3 yıl arasında işlendiğinde hâkim ertelenme yapabiliyor, para cezasına çevirebiliyor.

WHATSAPP GRUPLARINDA YAZILANLAR SUÇ OLABİLİR Mİ?

- WhatsApp, Telegram medya servislerinde oluşturulan gruplarda yazılanlar ve paylaşımlar suç teşkil etmeyecek. Kimse WhatsApp gruplarında ne yazıldığını görmüyor ki...

- Bu medya servisleri de tıpkı operatörler gibi arama, mesajlaşma, görüntülü konuşmada kullanılıyor. Bugüne kadar bunların hukuki bir düzenlemesi yoktu. Artık var. Örneğin WhatsApp düzenleyicisine devlete belirli periyotlarla “Bireysel kullanıcı, kurumsal kullanıcı sayılarını, sesli arama, görüntülü arama, anlık mesajlaşma süre ve sayılarını” bildirme yükümlülüğü getiriyoruz.

- Ancak gerçek hayatta suç olan internette de suç. Dijital hizmetler yasasının da amacı bu zaten.

‘MUHALEFETTEN ERDOĞAN’A KARŞI ORTAK ABDÜLHAMİD ALGISI’

- TBMM’deki görüşmeler boyunca HDP, CHP ve İYİ Parti sürekli istibdat ve Abdülhamid kavramlarını ortak bir dille kullandılar.

- Abdülhamid’le Erdoğan’ı özdeşleştirmeyi amaçladılar.

- Abdülhamid’in başına ne geldiyse senin başına da o gelecek algısı oluşturmaya çalışıyorlar.

- Birileri bunlara ‘Siz Cumhuriyet döneminden yani Menderes’ten örnek vermeyin’ dedi.

MUHALİF GAZETECİLERİN BASIN KARTI ALMASI ZORA MI GİRDİ?

- Bu iddialar doğru değil.

- Biz bunu yasal güvence altına almasaydık ve ‘Basın kartı ile ilgili hususlar ilgili kurumca yani yönetmelikle düzenlenir’ deseydik o zaman tamamen yetkiyi onlara vermiş olmaz mıydık?

- Basın kartının nasıl alınacağını yasal esaslara bağladık. Herhangi bir haksızlık yapılmasının önüne geçtik. Basın kartının verilmesinde İletişim Başkanlığı’nın onayını kaldırdık.

AVRUPA’YA SİTEM

- Venedik Komisyonu raporu hazırlarken bizimle görüşmedi. Rapordan sonra geldiler ve ‘Bize böyle anlatılmadı. Sizlerin anlattıklarınızdan ikna olduk’ dediler. Ama raporu düzeltmediler.

- AB raporu yayınlandı, bizimle tek kelime görüşmediler.

- Ağırlıklı olarak Almanya’daki düzenlemeyi örnek aldık. Onlarda hapis cezası 5 yıl. Biz hafifleterek 3 yıla indirdik.

‘AHMET ÖZDEMİR ABD İLE HAZIRLADIK DEMEDİ’

◊ Ahmet Özdemir Amerikalılar Meclis’e gelerek bu konuda bizden bilgi aldı ifadesini kullandı. Muhalefet bunu çarpıtarak, ‘Siz bu yasayı Amerika’dan icazet alarak mı yaptınız?’ diyor.

ÇOCUKLAR NASIL KORUNACAK?

- 2013 yılında 6-15 yaş grubundaki çocuklarda internet kullanım oranı yüzde 50 civarında idi. 2023 yılında ise bu oranın yüzde 90’a ulaşması bekleniyor.

- Sosyal ağların çoğunda yaş sınırı olduğunu ancak bu yasağa uyulmadığını biliyoruz.

- Bu nedenle getirilen yenilikler şöyle:

* Sosyal ağlara ‘çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma’ zorunluluğu,

* Çocuğun kişilik haklarını ihlal eden içeriğin hızlıca ve etkin şekilde kaldırılması,

* Failin anonimliğinden doğan cezasızlık sorunlarının giderilmesi (Sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’deki temsilcileri çocukların cinsel istismarı kapsamındaki internet içeriklerini oluşturan ve yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgileri adli mercilere vermek zorunda olacaklar. Aksi durumda yani bu bilgiler verilmezse, ağ sağlayıcısının bant genişliğinin daraltılması için yargı yoluna gidilecek),

* Çocuğun ve ailenin bilinçlendirilmesi için görev ve yetki tanımı. (Erişim Sağlayıcıları Birliği, bilgilendirici ve eğitici çalışmalarda aktif görev alacaklar).