Maceracı dijital kahramanlar duygusal karakterleri alt etti

Son 10-15 yılda özellikle TRT döneminin duygusal ve çocuksu çizgi filmler yerlerini macera (adventure-action) tarzına bıraktı. 1980'lerde Tarzan, Viking gibi çizgi filmlerin yerini artık Pokemon, Digimon, Dragon Ball tarzı iyilerle kötülerin kıyasıya birbirini alt etmek için uÄŸraÅŸtığı tip çizgiler aldı.Tabii haftada bir günlük yayınlardan hafta içi her güne ulaÅŸan bir yoÄŸunluk da kazandılar.Tek kanallı TRT döneminden sonra bol kanallı özel televizyon dönemine Türk çocukları da iyice alıştılar. 1970'lerin ve 1980'lerin çocukları her gün sadece tek bir çizgi film seyredip bir sonraki bölüm için sabırsızlanırken 2000'in çocukları çok sayıda seçeneÄŸe sahip. Onlara sadece seçmek kalıyor. Ama tercihler çizgi filmlerin türüyle de yakından alakalı. Åžeker Kız, Cici Kız, Arı Maya, Tarzan gibi masum karakterler ve duygusal çizgiler yerlerini Pokemon (Pocket monster), Digimon (Digital monsters) gibi hoplayan, zıplayan, hatta dünyayı kötülerden kurtarma uÄŸraşı içindeki yeni kahramanlara bıraktı.7-13 YAÅž Ä°ZLÄ°YORMacera tarzı çizgi filmler daha çok 7-13 yaÅŸ grubuna hitap ediyor. Ä°lköğretim öncesi çaÄŸdan baÅŸlayan bir ilgi de söz konusu. Bu yaÅŸ grubundaki çocuklar sıkı birer tüketici olduÄŸundan sevdikleri kahramanların ürünlerinin de en büyük müşterisi durumundalar. Monster Rancher isimli çizgi filmin 53 bölümünü Kanal D yayınladı. Ama kanallar yaptıkları anlaÅŸmaya göre belli bir süre içinde aynı bölümleri birkaç kez yayına koyma hakkına sahip. Kanal D de Monster Rancher'in 53 bölümünü yeniden çocuklara gösteriyor. Digimon'un ise ikinci sezonu yayınlanmaya devam ediyor. PAZARA JAPONLAR HAKÄ°MTürkiye çizgi film pazarında da tüm dünyada olduÄŸu gibi hakim ülke Japonya. Yeni kuÅŸak macera tarzı Japon çizgi filmleri Türkiye'de de en çok takip edilen çocuk programları arasında yer alıyor. Sabah ve akÅŸam üzeri olmak üzere iki kuÅŸakta yayınlanan çizgi filmler yüksek izlenme payına sahip. Türk televizyonları, çizgi filmleri çoÄŸunlukla Japonya'dan paket halinde satın alıyor. Televizyon kanallarının daha çok baÅŸvurdukları yöntem çocuk kuÅŸaklarında birkaç çizgi filmi arka arkaya koyup yayınlamak. Çünkü çizgi filmlerin süresi 30 dakika civarında ve iki saatlik bir televizyon kuÅŸağı için en az üç belki de dört ayrı film gerekebiliyor.MALÄ°YETÄ° ÇOK YÃœKSEKDünyanın en büyük çizgi film yapımcılardan Toei International 1956'dan beri çizgi film üzerine uzmanlaÅŸmış bir ÅŸirket. Bundan 45 yıl öncesinin siyah beyaz çizgi filmlerinden bugün yüzlerce filme sahip dev bir ÅŸirkete dönüşen Toei'nin çizerleri ve prodüktörleri her hafta bir bölüm hazırlayacak derecede geniÅŸ bir kadroyla çalışıyorlar. Öyle ki Japonya'da her çizgi film devamı heyecanla beklenen diziler gibi haftada sadece belli bir gün yayınlanıyor. Çizgi film Japonya'da bir sezonu tamamlayınca komple set olarak dünya televizyonlarına pazarlanıyor. Önde gelen çizgi filmler arasında Digimon, Dragonball ve Åžeker Kız Candy sayılabilir. Bunlardan Dragon Ball 15 yıla yakın bir süredir Japon kanallarında izlenebiliyor. Türkiye'de bu konuda ciddi bir çalışma yok gibi gözüküyor. Filma Ltd. Satın Alma Müdürü Karaca SarıoÄŸlu kısa vadede böyle bir çıkışı mümkün görmüyor: ‘‘Öyle bir babayiÄŸit çıkacak, öyle bir çizgi film yapacak ki, onu da dünyaya satacak. Hem de baÅŸlangıçta yüksek bir maliyeti göze alacak. O zaman iyi bir yapım çıkabilir.’’JAPONYA'YI ABD Ä°ZLÄ°YORJaponya 1960'larda yavaÅŸ yavaÅŸ girdiÄŸi çizgi film sektöründe hakim konuma geldi. Japonya'da çizgi film, prime time saatinde veriliyor ve çok önemli televizyon programı muamelesi görüyor. Bu nedenle çok sayıda yeni çizgi film üretebiliyorlar. Ayrıca iç pazardan sonra, baÅŸta ABD ve Avrupa tüm dünyaya da satıyorlar. Japonya'nın dışında ABD'nin çizgi film piyasasında önemli bir etkisi var. Ä°spanya ve Ä°talya'da da biraz kıpırdanma var. Son yıllarda atılım yapan Ä°talyan Rainbow ÅŸirketinin Tommy&Oscar isimli çizgi filmi Avrupa'nın birçok ülkesinde ve Singapur'da gösteriliyor. Birkaç ay içinde Türkiye'de gösterime girmesi bekleniyor.TÃœRKÄ°YE'DEKÄ° ŞİRKETLER1980 yılında kurulan Filma Ltd. ilk yıllarında film ve belgesel pazarlama iÅŸiyle uÄŸraÅŸan bir ÅŸirketti. Son on yılda Türkiye'ye çizgi film getiren en önemli ÅŸirketlerden biri haline geldi. Dünyanın önde gelen çizgi film yapımcılarından Japon Toei Ä°nternational'ın ve Ä°talyan Rainbow'un Türkiye temsilciliÄŸini yapan Filma'nın kataloÄŸunda Digimon, Rancher Ball gibi tanınmış yapımlar bulunuyor. Bunun yanında BBC, ZDF, Globo TV gibi yabancı televizyon kuruluÅŸlarının gerek belgesellerini gerek film ve dizilerini Tük kanallarına pazarlamayı sürdürüyor. Gamma Medya ve Umut Sanat da çizgi film alanında çalışan diÄŸer iki yapım ÅŸirketi. Çizgi filmlere ürünleri eÅŸlik ediyor. Kırtasiye malzemesinden terliÄŸe, patates cipsinden nevresime kadar çok sayıda ürün çizgi karakterle pazarlanıyor. Türkiye bu ürün satışı iÅŸine yeni yeni alışıyor. 1980'lerde He-man, Åžirinlerle baÅŸlayan bu akım ÅŸimdilerde daha fazla çocuÄŸu etkisi altına almış durumda. ‘‘Çocuklar üzerinde çizgi karakter bulunan ürünü tercih ediyor. Bunu da artık herkes öğrendi’’ diyor, Karaca SarıoÄŸlu. İçinde çıkartma bulunan patates cipsleri çocukların en çok tükettiÄŸi gıda ürünlerinden biri oldu. Fritolay'ın patates cipslerinin yanı sıra SütaÅŸ'ın sütleri, Taç'ın çarÅŸafları, DoÄŸan Yayıncılığın dergileri var. Tabii bu ürünlerin raÄŸbet görmesi korsan üreticileri de cezbetmiÅŸ. Türkiye'nin birçok yerinden lisanssız ürün ihbarları geliyor. Filma Ltd. bu ürünleri pazarlayanları dava ediyor. Toplanabilen ürünler hayır amacıyla bazı etkinliklerde dağıtılıyor. POKEMON NÄ°YE YASAKLANDI?Birkaç yıldır gösterilen Pokemon 2001 yılı içinde RTÃœK tarafından yasaklandı. 2000 sonunda SaÄŸlık Bakanlığı'na baÄŸlı Temel SaÄŸlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce Pokemon'un çocuklar üzerindeki zararlı etkilerini inceleyen bir rapor hazırlandı. Rapora göre Pokemon'un zararları için şöyle gerekçeler sıralanmıştı: ‘‘Çizgi film oyun içinde yaÅŸanan ÅŸiddeti daha kolay benimsetiyor’’, ‘‘kahramanların kendilerini kolayca tehlikeye atmasından dolayı küçük yaÅŸtaki çocuklar ‘tehlike' kavramlarını deÄŸerlendiremiyor’’, ‘‘Yanıp sönen parlak ışıklar, bazı çocuklarda nöbetlere neden olabiliyor’’.Â