Lozan masası birinci meclis'te sergilenecek

Türkiye'yi geçtiğimiz günlerde ziyaret eden İsviçre Konfederasyonu Başkanı Pascal Couchepin, iki ülke arasında diplomatik ilişki kurulmasının 80. yıl dönümü nedeniyle düzenlenen etkinlikte, Lozan Barış Antlaşması'nın imzalandığı tarihi masayı, Türkiye'ye hediye etmişti.

Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde tutulan masanın, Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak faaliyet gösteren Birinci TBMM binasında sergilenmesi kararlaştırıldı.

Cumhurbaşkanlığı'nın konuya olumlu baktığı, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın masanın Birinci Meclis'te sergilenmesi için Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Orhan Düzgün'e talimat verdiği öğrenildi.

Lozan Barış Antlaşması Birinci TBMM tarafından görüşülüp onaylanmış, Lozan Delegasyonu'nda görev alan heyet 1. Dönem milletvekillerinden oluşmuştu. Bu nedenle, Türk ulusunun Kurtuluş Savaşı'ndaki başarısı ve tam bağımsızlığının kanıtı Lozan Barış Antlaşması'nın imzalandığı masanın “en iyi sergileneceği ve anlam bulacağı” yerin Kurtuluş Savaşı Müzesi olduğunun düşünüldüğü belirtildi.

MASANIN YANINA İNÖNÜ PORTRESİ

İŞTE TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN KABUL EDİLDİĞİ O MASA

Masa, Birinci Meclis binasında, Lozan dahil Türkiye'nin yaptığı antlaşmaların anlatıldığı Kanunlar ve İşleyiş Odası'na yerleştirilecek.

Ayrıca, müzede yer alan İsmet İnönü'nün kabartmalı portresi ile üzerinde “İsmet Paşa Lozan 24 Temmuz 1923” yazan madalyonun da masanın yanında sergilenmesinin düşünüldüğü ifade edildi.

Lozan Barış Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde, İsviçre'nin Lozan şehrindeki Lozan Üniversitesi'nin salonunda imzalanmıştı. İmza töreninde masada, Türkiye ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, SSCB ve Yugoslavya'nın temsilcileri yer almıştı.

Lozan'da TBMM Hükümetini İsmet İnönü başkanlığında, Dr. Rıza Nur, Hasan Saka, Münir Ertegün, Muhtar Çilli, Veli Saltık, Zülfü Tiğrel, Zekai Apaydın, Celal Bayar, Şefik Başman, Seniyettin Başak, Şevket Doğruer, Tevfik Bıyıklıoğlu, Tahir Taner, Nusret Metya, Hikmet Bayur, Zühtü İnhan, Fuat Ağralı, Mustafa Şeref Özkan, Şükrü Kaya, Hamit Hasancan, Ruşen Eşref Ünaydın ve Yahya Kemal Beyatlı'dan oluşan heyet temsil etmişti.

“ÇEKTİĞİM AZABI TASAVVUR ET”

Misak-ı Milli hedeflerine büyük ölçüde ulaşılmasını sağlayan, Sevr Antlaşması'nı geçersiz kılan ve Türk ulusu adına 1. Dünya Savaşı'nı bitiren bu antlaşmanın imzalanması emrini İnönü'ye veren Atatürk, çektiği telgrafta şunları kaydetmişti:
“Lozan'da İsmet Paşa hazretlerine; 18 Temmuz 1923 tarihli telgrafnamenizi aldım. Hiç kimsede tereddüt yoktur. Kazandığınız başarıyı en sıcak ve samimi duygularımızla tebrik ederek, usulen imza edildiğinin bildirilmesini bekliyoruz kardeşim. Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Başkumandan Mustafa Kemal.”

Telgrafı alan İsmet Paşa da Mustafa Kemal Paşa'ya 20 Temmuz tarihinde şu karşılığı verdi:
“Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine; Her dar zamanımızda hızır gibi yetişirsin. Dört beş gündür çektiğim azabı tasavvur et. Büyük işler yapmış, yaptırmış bir adamsın, sana bağlılığım bir kat daha artmıştır. Gözlerinden öperim, pek sevgili aziz kardeşim.”

İsmet Paşa, antlaşmayı TBMM'ye sunarken söylediği nutukta Lozan'dan çıkan Türkiye'yi şöyle tarif etmişti:
“Mütecanis, yeknesak (birlik ve bütünlük içinde) bir vatan; bunun dahilinde (içinde) harice (dışa) karşı gayri tabii kuyuttan (olağanüstü sınırlamalardan) ve hükümet içinde hükümet ifade eden imtiyazattan (ayrıcalıklardan) müberra (aklanmış) bir vaziyet; gayri tabii (olağanüstü) mükellefatı maliyeden (mali yükümlülüklerden) azade (kurtulmuş) bir hal, hakk-ı müdafaası mutlak, menabii mebzul (kaynakları bol) ve serbest bir vatan. Bu vatanın adı Türkiye'dir. O Türkiye'yi bu muahedenameler (antlaşmalar) ifade ve tavzih etmektedir.”