Lityum nedir, nerelerde kullanılır? İşte lityum hakkında tüm bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Kimyasal bir element olan Lityum, doğada saf halde bulunmaz. İlaç sanayisinde sakinleştirici olarak kullanılan Lityumun ne olduğu hakkında fikir sahibi olmak isteyen vatandaşlar, 'Lityum nedir?' sorusuna yanıt arıyor. Peki, lityum nedir, nerelerde kullanılır?
Lityum, periyodik cetvelde 'Li' ile ifade edilen bir element türüdür. 1817 yılında keşfedilen bu element birçok alanda kullanılmış, sağlık alanında da etkileri gözlenmiştir. Manik depresif tedavisinde kullanıldığı bilinen Lityum, dengeleyici görevi sağlamaktadır. İşte, lityum hakkında merak edilenler...
LİTYUM NEDİR?
Johan August Arfwedson tarafından 1817 yılında keşfedilen Lityum, periyodik tabloda 1. grup alkali metaller içinde yer alan, atom numarası 3, sembolü “Li” olan kimyasal bir elementtir.
Yumuşak ve gümüşümsü beyaz metaldir. Havada bulunan oksijenle reaksiyona giren lityum, lityum oksit (Li2O) oluşturur. Bu oksitlenme reaksiyonunu engellemek için yağ içinde saklanır. Hava ve su tarafından hızlı bir şekilde oksitlenip kararır ve lekelenir. Lityum metali doldurulabilir pillerde (örnek olarak cep telefonu ve kamera pili) ve ağırla yüksek direniş göstermesi sebebiyle alaşım olarak hava taşıtlarında kullanılır. Li+ iyonunun nörolojik etkilerinden dolayı, lityumlu bileşikler farmakolojik olarak sakinleştiricilerde kullanılır.
Lityum bıçakla kesilebilir, sodyumdan biraz daha sert olduğu için, onu kesmek veya bölmek çok daha zordur. Reaksiyona girmemiş Lityum gümüşi bir renge sahiptir, ancak kısa sürede rengi kararır. Düşük yoğunluğu sayesinde hidrokarbonlar üzerinde batmadan durabilir. Lityum, ten ile temasını engellemek için özel koruma gerektirir. Lityumu toz olarak ya da alkalinli bileşimlerinin solunması, burun yollarında ve boğaz da tahriş ve zarara neden olur.
Manik depresif tedavisinde kullanılan Lityum, bipolar bozukluk tedavisinde, duygudurum dengeleyici olarak kullanılmaktadır. Lityumun bu etkisi 1949 yılında Avustralyalı psikiyatr John Cade tarafından belgelenmiştir. FDA, 1970 yılında lityumun etkili bir ilaç olarak tanındığını duyurmuştur. Lityum, depresyon tedavisinde öteki antidepresanların etkisini güçlendirmek için de kullanılmaktadır. Lityum, sindirilmesinin ardından, merkezi sinir sisteminde hızla yayılır ve çeşitli nörotransmitterler ve almaçlarla etkileşir. Norepinefrin salınımını azalttığı ve serotonin sentezini arttırdığı bilinmektedir. Mani üzerindeki etkisini ortaya çıkaran mekanizma bilinmemektedir.