Literatüre geçti, ilaç engelini geçemedi

İstanbul'da oturan 3 çocuk annesi 46 yaşıdaki Zeliha Efe 2006 Haziran'da İzmir'de yapılan operasyonla ‘Türkiye'de, yaşayan ilk ve tek ince bağırsak nakilli hasta’ olarak literatüre geçerken, ‘ince bağırsak nakli’nin endikasyon dışı olması nedeniyle ilaçlarının devlet tarafından karşılanmadığı ortaya çıktı. Aylık bin lirayı geçen iki ilacın ücretini kendi ceplerinden ödediklerini belirten Efe, “Bu ilaçları aksatmadan her ay ve yaşamım boyunca kullanmam gerek ama bu koşullarda gel de yaşa” dedi.

Ev hanımı Zeliha Efe, Mart 2006'da ince bağırsağı besleyen ana damarın pıhtı atağı sonucu tıkanması üzerine rahatsızlandı. Birkaç hastane dolaştıktan sonra sorunu saptanan Zeliha Efe'nin kangren olan ince bağırsağı alındı. Ancak doktorlar Efe'ye yaşam şansı vermedi. Zeliha Efe, damardan beslenerek yaşatılırken, SSK emeklisi Hasan Efe gözünün önünde eriyip giden, kısa ömrü kaldığı belirtilen karısı için tıbbın neler yapabileceğini araştırmaya başladı. Hasan Efe, internette yaptığı araştırmalar sonucunda İzmir'de Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 2003 yılında ilk bağırsak nakli operasyonunun yapıldığını öğrendi.

Hasan Efe, o güne kadar yapılan 5 vakanın hayatını kaybetmesine karşın eşine bir umut kapısı bulmanın sevinciyle nakil grup başkanı Doç. Dr. Alp Gürkan'a telefonla ulaşıp durumlarını anlattı, bilgi aldı. Eşinin o dönemde kendisine ince bağırsak naklinden ve sonuçlarından söz ettiğini belirten Zeliha Efe, “Nakil olup kurtulan yoktu. Ama İstanbul'da doktorlar bana birkaç gün ömür biçmişti. Üstelik ince bağırsak naklinin yapıldığını bilmiyorlardı, bize de yol göstermemişlerdi. Bu bir umuttu ve biz o umudun peşine düşüp İzmir'e gedik. Nitekim 2006 Haziran'da gerçekleşen bir organ bağışı ile bu nakil gerçekleştirildi. 45 güne yakın bu hastanede yattım. Eşim bir dakika yanımdan ayrılmadı, bana baktı, sevgisiyle güç verdi. Sağlıklı taburcu oldum. Ve üzerinden 3 yıl geçti. Her şeyi yiyip içerek, herkes gibi normal hayat yaşıyorum. İnce bağırsak nakilli yaşayan ilk ve tek hasta olarak benim gibi ölecek denilen hastalara nakil öneriyorum. Bana baksınlar, korkmasınlar. Nakil yapılmayınca da sonumuz ölüm. Ama benim gibi kurtulma şansı da var. Doktorlarıma çok teşekkür ediyorum. Herkesi de organ bağışına davet ediyorum. Ben de ölünce kullanılabilecek tüm organlarım alınsın, kullanılsın” diye konuştu.

Kendi elleriyle sardığı yaprak sarmaları ve baklavayla 40 ay önce nakil olduğu Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Organ Nakli Merkezi'nin doktor ve hemşirelerine sürpriz yapan Zeliha Efe ve eşi Hasan Efe'nin ziyareti duygulu anların yaşanmasına neden oldu. İstanbul'da kendisine ‘En fazla üç gün yaşarsın’ denildiğini hatırlatıp, “Onlar üç gün ömür biçtiler ben burada olduğum nakille 3 yılı geride bıraktım. İkinci hayatta 4'üncü yaşıma bastım” diyen Zeliha Efe, ilaçlarının devlet tarafından karşılanmamasından yakındı. Efe, “Maalesef her ay kan tahlili sonucuna göre dozu ayarlanan iki ilaç kullanıyorum. Biri (Rapamone) 876 diğeri (Prograf) 176 lira. Ancak devlet bunu karşılamıyor. Eşim SSK emeklisi. Ne yapıp edip beni hayata bağlayan bu ilaçları alıyoruz ama daha nereye kadar? İnce bağırsak nakilli yaşayan ilk ve tek hastayım ama bu şartlarda gel de yaşa. Devlet ilaçlarımı karşılasın” diye konuştu.
Öte yandan nakil ekibinden Opr. Dr. Cezmi Karaca, “Zeliha Efe hem bizim hem de Türkiye için çok önemli bir hasta. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Organ Nakli ekibimizden bazı arkadaşlarımız İstanbul'a gitti. Türkiye'de bugüne kadar ince bağırsak nakili yapılan 10 hasta oldu. Zeliha Efe tek yaşayan hasta. Bu umut vaadeden bir durum. Mortalitemiz yüksek olmasına karşın bu hastalara nakil yapılmalı. Çünkü ince bağırsakları alınan hastalar bir süre damardan beslenebiliyor. Biz umutla yapmaya devam edeceğiz” dedi. Opr. Dr. Selçuk Kılınç da ilaç sorununun, ince bağırsak naklinin böbrek, karaciğer nakilleri gibi rutin ameliyatlardan sayılmamasından kaynaklandığını söyledi. Kılınç, şunları dile getirdi:

“İnce bağırsak nakli endikasyon dışı olarak kabul ediliyor. Yani bu ilacın verileceği hastalık grubu içinde yer almıyor. Hastanın Türkiye'de tek olması ve sıklıkla ince bağırsak nakli yapılmaması yüzünden yönetmelik hazırlanırken bu konu eksik kalmış, giderilmesi gerek. Ayda bin lira ilaç parasının kendi cebinden karşılaması nereyle kadar sürebilir? Karaciğer, böbrek gibi diğer nakil grubundaki hastalara olduğu gibi ince bağırsak nakilli hastalara da verilmesi gereken hayati ilaçlar.”