Liradan altı sıfır atmaya Euro modeli

Merkez Bankası, Türk Lirası'ndan 1 Ocak 2005'te yürürlüğe girmek üzere altı sıfır atılmasını öngören yasa taslağını ekonomik birimlere gönderdi. Maliye ve Hazine'nin teknik ekipleri bu taslak üzerinde çalışmaya baÅŸladı. Sıfırlar atılınca Euro’ya geçiÅŸteki gibi bir yıl çift etiket kullanılacak.LÄ°RADAN altı sıfır atılmasına iliÅŸkin yasal düzenleme hazırlıkları hızlandı. Merkez Bankası, 1 Ocak 2005'den itibaren ‘Yeni Türk Lirası’na geçilmesini öngören yasa tasarısı taslağını hazırlayarak, görüş için ekonomik birimlere gönderdi. Yedi maddeden oluÅŸan taslak; Maliye Bakanlığı ile Hazine MüsteÅŸarlığı'nın teknik görüşlerine açıldı. Taslak metin üzerinde 10 gündür çalışan Maliye ile Hazine'nin teknik deÄŸerlendirmesinin bitmek üzere olduÄŸu öğrenildi.Altı sıfır atmaya iliÅŸkin görüşler, kısa süre sonra birleÅŸtirilerek Hükümete sunulma aÅŸamasına gelecek. Bu aÅŸamada Merkez Bankası, BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan'a YTL konusunda özel brifing verecek. TaslaÄŸa göre, altı sıfırı atılmış para biriminin adı ‘Yeni Türk Lirası’ (YTL) olacak. Liradan altı adet sıfır atılacak; ‘tedavüldeki 1 milyon lira 1 lira olarak’ geçerli olacak.Ä°KÄ° PARA BÄ°R YIL TEDAVÃœLDE: YTL ile mevcut Türk Lirası, ‘bir yıl boyunca’ birlikte tedavülde olacak. Bu süre içinde, vatandaÅŸların YTL'ye uyum sürecini kolaylaÅŸtırmak amacıyla, piyasadaki bütün ürünlerin fiyatları ‘YTL’ ve ‘TL’ olmak üzere iki etiketli gösterilecek.ÇİFT ETÄ°KETTE EURO MODELÄ°: YTL'ye geçiÅŸ sürecindeki ‘çift etiket’ modelinde, AB ülkelerinin euro'ya geçerken uyguladığı ve parasından sıfır atan diÄŸer ülkelerin deneyimleri esas alındı. Taslakta, paranın adının YTL yerine, tekrar TL olarak belirlenmesinin zamanlaması konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılındı. KATRÄ°LYONLU TEK ÃœLKE TÃœRKÄ°YE: Taslak gerekçesinde, liradan sıfır atmak için ihtiyaç duyulan ekonomik ortamın elveriÅŸli olmaya baÅŸladığı belirtilerek, baÅŸta enflasyon olmak üzere, ekonomik göstergelerdeki iyileÅŸmeden sözedildi. Gerekçede ayrıca, Türkiye dışında dünyanın hiçbir yerinde bol sıfırlı bu kadar büyük kupürler kullanan ülkenin bulunmadığı vurgulandı. Sıfır sayısındaki fazlalık nedeniyle, kamu hesaplarında ciddi sıkıntılar yaÅŸandığı, zaman zaman hatalar yapıldığı ve bilgisayar programlarının zorlandığı da taslak gerekçesinde dile getirildi. DÄ°SKETLER HEMEN DOLUYOR: Ãœst düzey bir yetkili, devlet hesaplarının onbeÅŸ haneli katrilyon liralarla yapılmasından bu yana, bilgisayar ortamında kullanılan disketlerin çok çabuk dolduÄŸunu ve ihtiyaç nedeniyle sık sık yeni toplu disket almak zorunda kaldıklarına dikkat çekti. ENFLASYONÄ°ST ETKÄ° BEKLENÄ°YOR: Para biriminden sıfır atan ülkelerde ve Euro'ya geçen AB ülkelerinde, bu deÄŸiÅŸimin enflasyonist bir baskı yarattığı hatırlatılarak, Türkiye'de benzer tehlikenin bulunduÄŸu belirtiliyor. Euro'ya geçiÅŸte bir yıl boyunca çift etiket uygulayan AB ülkelerinin vatandaÅŸları, fiyatlar genel düzeyinin artmasından yakınmıştı. Esnafın, küsurları yukarıya doÄŸru yuvarlamasından kaynaklanan bu artış nedeniyle, pek çok AB ülkesinde Euro'dan sonra ‘gizli enflasyon’ yaÅŸandığı kaydediliyor. Merkez Bankası'nın sıfır atma haritası1 Ocak 2005'den itibaren Yeni Türk Lirası'na geçilecek.1 milyon lira 1 lira olacak.YTL ile TL bir yıl boyunca birlikte tedavülde olacak.Ãœrün fiyatları bir yıl boyunca çift etiketle gösterilecek.Çift etiket uygulamasında Euro modeli esas alındı.YTL'yi TL olarak adlandırmada Bakanlar Kurulu yetkili olacak.Yeni Türk Lirası için kliÅŸeler bile hazırALTI sıfırı atılmış yeni banknotların kliÅŸeleri de alternatifli olarak hazırlandı. Yeni banknotların boyut ve desenlerinin henüz kesinleÅŸmediÄŸi Merkez Bankası'nda tartışma aÅŸamasında olduÄŸu öğrenildi.Son yıllarda bazı Balkan ülkelerinin yeni para birimlerini Euro'ya benzer tasarımda çıkardığını hatırlatan kaynaklar, AB üyeliÄŸi arifesinde parasından sıfır atacak olan Türkiye'nin de yeni banknotlarının Euro banknotu boyutlarında olabileceÄŸine dikkat çekti. Liradan altı sıfır atılınca, kuruÅŸlu hayat geri gelecek. 500 bin ve 250 bin liralık banknotlar tedavülden kalkarak, madeni para olacak. Yasa 2003’te çıkabilirALTI sıfırı atılmış Yeni Türk Lirası'nın (YTL) hazırlıklarının en az 15 ay öncesinden baÅŸlaması gerektiÄŸini hatırlatan kaynaklar, sözkonusu yasanın 2003 yılı bitmeden TBMM'den geçirilmesinin hedeflendiÄŸini açıkladı. Ancak bunun için 2004 yılına iliÅŸkin yüzde 12'lik enflasyon hedefinin tutması gerekiyor. Sıfırlar, bu hedef tutarsa atılacak. Kıyaslama sorunu çıkacakLÄ°RADAN altı sıfır atılması, yoÄŸun ve kapsamlı çalışmalar gerektiriyor. Ortaya çıkacak en büyük sorun geçmiÅŸ yıllarla yapılacak ‘veri ve büyüklük karşılaÅŸtırması’ olacak. Devlet Ä°statistik Enstitüsü gibi teknik kurumlar, yeni istatistik serileri üretecek. özel sektör ÅŸirketlerini de yakından ilgilendiriyor. YTL'ye 1 Ocak 2005'de geçilmesi durumunda, ÅŸirketlerin 31 Aralık 2004 bilançolarını ‘çift kayıtlı’ olarak düzenlemesi gerekiyor.Â