Lagina'da ‘kara’ alarm

Ödenek gönderilmeyince kazılar durma noktasına geldi, arkeologlar isyan etti. 300 metre yakındaki kömür havzasının sürekli genişlediğine ve antik kente yaklaştığına dikkat çeken Kazı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Tırpan, “Paha biçilemeyecek eserlerin yer aldığı Lagina’da kaynak aktarılmazsa kazılar 400 yıl daha sürer, eserler de kömür molozlarının altında kalır” dedi.

Turgut Beldesi sınırları içerisinde yer alan Lagina Antik Kenti, 300 metre yakınındaki kömür havzalarının tehditi altında. 1993 yılından bu yana Selçuk Üniversitesi ile Pamukkale Üniversitesi tarafından yürütülen ve binlerce tarihi eserin çıkarıldığı Lagina kazıları, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca ayrılan 115 bin YTL tutarındaki ödeneğin aktarılmaması nedeniyle durma noktasına geldi. Arkeologlar duruma isyan ederken, Selçuk Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı ve aynı zamanda Kazı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Tırpan, yaklaşan kömür havzası tehlikesine işaret etti. İki üniversitenin öğrencileri ile yaklaşık 80 işçinin görev aldığı, Güney Ege Linyit İşletmeleri'nin (GELİ) sponsorluğunda sürdürülen kazılar için, bu sezon bakanlıktan sadece 15 bin YTL ödenek gönderildiğini ve çalışmaların durma noktasına geldiğini aktaran Prof. Dr. Ahmet Tırpan, “Kömür ocaklarının faaliyetlerinin artması ve havzaların gittikçe genişlemesi, Lagina Antik Kenti'ni büyük riskle karşı karşıya bıraktı. Kazı ve kurtarma çalışmalarının hızla yürütülmesi, 2500 yıllık eserlerin gün ışığına çıkarılması gerekiyor. Paha biçilemeyecek eserlerin yer aldığı Lagina’da kaynak aktarılmazsa kazılar 400 yıl daha sürer, eserler de kömür molozlarının altında kalır” dedi.

Prof. Dr. Tırpan, eserlerin bir an önce çıkarılıp Milas'ın Ören Beldesi'nde kurulma çalışmalarına başlanan Avrupa'nın en büyük açık hava arkeoparkı olacak bölgeye taşınması gerektiğini vurgularken, “Kazı ve kurtarma çalışması sezonu 20 gün sonra tamamlanacak. Bakanlığın kazılardan sonra ödenek göndermesinin hiçbir anlamı yok. Kaynak aktarılmaması, öğrencilerde ve arkeologlarda hüsran yarattı. Geçen yıl 2 bin önemli eser çıkarıp şampiyon olduğumuz Lagina kazılarına gerekli duyarlılık gösterilmeli” diye konuştu.

Muğla Kültür ve Turizm Müdürü Murat Süslü ise Lagina kazıları için bakanlıktan gönderilen herhangi bir ödenek olmadığını bildirdi, “Lagina kazılarının bir an önce sona ermesini ve kültür varlıklarımızın ortaya çıkarılıp turizme kazandırılmasını biz de çok istiyoruz” dedi.

İLK KAZMA OSMAN HAMDİ BEY'DEN

Ünlü ressam ve Türkiye'nin ilk arkeoloğu Osman Hamdi Bey tarafından 1883 yılında başlatılan Lagina Antik Kenti kazıları, aynı yıl sonlandırıldı. 100 yıl sonra yeniden başlanan kazılarda, Hekate Tapınağı'nın büyük bir bölümü ile binlerce tarihi eser gün ışığına çıkarıldı. Mitolojide ay tanrıçası olarak bilinen Hekate'nin altın balta takıları ile kutsal köpeği Kerberos'un heykelinin de bulunduğu kazılarda, antik kentin idari merkezi olan Stratoikeia ile dini merkez olan Lagina Hekate Kutsal Alanı, iki kent arasındaki 9,5 kilometrelik kutsal yol, Apollon ve Artemis Kutsal Alanı, M.Ö. 6'ıncı Yüzyıl'a ait pişmiş toprak eserler, yazıtlar, kutsal havuz, Helenistik döneme ait kabartmalı bir Altar, Titus Flavius Sabianus Diomedes Menippos’un rahipliği sırasında yaptığı bir adak ve Tiberius Claudius Aeneas Aelianus ve kız kardeşi rahibe Claudia Nikolais’in rahiplik yaptıkları ile ilgili yazıtlar bulundu. Hekate ile Apollon ve Artemis Kutsal alanı arasındaki nekropol alanında dromoslu mezar, kaya mezarı ve iki odalı hipoje mezar şeklinde farklı tipte örnekler günyüzüne çıkarıldı. Buluntular, nekropol alanın M.Ö. 5'inci Yüzyıl'dan itibaren kullanıldığını ortaya koydu.