Güncelleme Tarihi:
Kuvel kalesi, bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Yalnızçam Dağları'nın zirvesinde, Kolköy köyünde bulunan Orta Çağ Gürcü kalesidir. Kveli Kalesi veya Kuveli Kalesi olarak da bilinir. Türkçe "Kol" adı "Kveli" ya da "Kueli"den gelir. İlk kez 10. yüzyılın başlarındaki Gürcü kaynaklarında ortaya çıkan Kol Kalesi, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilene kadar Samtshe eyaletinin temel tahkimatıydı.
Kol Kalesi, artık büyük ölçüde harap olup, günümüzde Gürcistan sınırına yakın olan Türkiye'nin Kuzeydoğusundaki Ardahan ilinin Posof ilçesinde Kolköy köyündedir. İlk kez 10. yüzyılın başlarında Gürcüce yazılan haber metninde Stepane Mtbevari'nin Gürcü kaynaklarından Azerbaycan Emiri Yusuf Ibn Abi'l-Saj-Abu l'K'asim'in işgal ordusuna direniş yeri olarak Gobron'un tutkusu bahsedilir.
Stratejik konumu nedeniyle Kol Kalesi, tarih boyunca birçok askeri çatışmalara savaşlara ve kuşatmalar gördü. Kol Kalesi 1040'lar da, isyancı Gürcü savaş ağası IV. Liparit'in kontrolü altına girdi. IV. Liparit, sonunda 1059 yılında Gürcistan Kralı IV. Bagrat tarafından yok edildi. Görünen o ki, görünüşte kaleye Murvan Cakeli Hanedanı sahipti. 1060'lar da Kol Kalesi'nin Eristavisi ( Paradan sorumlu kişi). 1065 yılında Gürcistan kampanyaları sırasında Selçuklular Sultanı Alp Arslan tarafından ele geçildi. 1080'de, Muhtemelen Memlûk Sultanlığından mezarlı Amir tarafından yönetilen Türkler, Kol Kalesi'ndeki Gürcistan Kralı II. Giorgi'yi şaşırtmış ve mağlup etmiştir. 16. yüzyılda, Kol Kalesi, güneybatı Gürcistan'ın çoğuyla birlikte Osmanlı yönetimine girmiş ve geçmiş önemini yitirmiştir.