Kutsal cam harikaları

Kurban Bayramı, Paskalya ve Hamursuz Bayramı...Üç dinin kutsal günlerinin örtüştüğü bugünlere paralel, özgün bir sergiye ev sahipliği yapıyor İstanbul. Slovak cam üstadı L'ubomir Ferko, mistik harikalarıyla kentimize konuk oluyor. ‘‘Peygamberler Böyle Buyurdu’’ sergisi 15 Nisan'a kadar Emlak Bankası Sanat Galerisi'nde gezilebilir.

Ferko tek tanrılı dinlerin ortak noktalarından yola çıkıyor. Heykellerine gömdüğü yazılar ilk bakışta farklı gibi görünseler de içerdikleri anlam tamamıyle aynı. Tevrat'ta, Kur'an'da ve İncil'de yer alan on emir. Slovak üstada göre, on emir tüm mirasımızı, kültürümüzü, ahlaki değerlerimizi temsil eden etik bir metin. Kutsal mesajları eserleriyle bütünleştirmeyi hayal ettiğinde on emiri farkediyor ve mükemmel bir simge olarak yansıtıyor.

Dünyanın özünü sorguluyor L'ubomir Ferko...Değişik ruhani ve tarihi zamanlarda ortaya çıkan kutsal yazılardan derlediği bilgi ve tecrübeyi paylaşıyor eserleriyle. İbranice Tevrat'tan, Latince İncil'den ve Arapça Kur'an'dan alıntılar bütün koreografik güzellikleriyle karşımıza çıkıyor. İslamiyet, Yahudilik ve Hıristiyanlık Ferko'nun yaratıcılığında özel bir zemin oluşturuyor.

İlham kaynağı babası... Ünlü bir yazar ve tarihçi olan babasının etkisiyle dinleri, tarihlerini inceliyor ve heykellerine de aktararak sonsuzlaştırıyor. Slovaklar’ın tarihine Osmanlılar dahil çeşitli kültürlerin imza atması sanatçıyı yönlendiriyor. Etkilendiği ünlüleri Evliya Çelebi, Marcus Aurelius, İbn Raşid, Stockel ve Chatam Sofer diye sıralıyor.

CAM MUCİZESİ

Neden cam? diye sorduğumuzda, ‘‘Cam mucizeler yaratır. Şeffaflığı, yansımalarıyla var olanın ötesine dördüncü boyuta taşır sizleri. Sanatçıya mutlak doyum verir. Doğadaki bir başka malzemede bunu bulamazsınız. Bu tadı, bu keyfi yaşayamazsınız. Ne bakırda, ne taşta. Cam doğanın eşsiz bir harikasıdır. Ayrıca benim çalışmalarımda olduğu gibi soyut yaklaşımlar camla daha uyumludur, daha iyi bütünleşir’’ yanıtını veriyor.

BAŞKA BİR YAŞAM

Dördüncü boyut camın yanılsama özelliğinde şekilleniyor. Ferko bayılıyor ışık oyunlarına ve bunlarla açıklıyor dördüncü boyutu. Bir başka deyişle camın içinde başka bir yaşam alanı. Cam ayna etkisi yaratarak izleyicinin, yapıtın farklı bir köşesindeki motifi farklı bir biçimde görmesini sağlıyor. Bu bir yansıma ve aslında öyle bir görüntü yok.

‘‘Peygamberler Böyle Buyurdu’’ projesi nasıl doğdu sorumuza karşılık şunları söylüyor: ‘‘Arap çöllerindeki kristal kum denizinden esinlendim. Burada her üç dinin kaynağı oluşmuştur ve bu kaynaktan başlayarak yüzyıllar boyunca bu üç din güzelliklerini kelimelere dökmüşlerdir. Bizlere inancımızın ana temasını, farklarımızı değil de birleştiğimiz noktayı anlattılar. Avrupa'dan Asya'ya dünyanın her yerinde bütün toplumların barış içinde yaşamaları gerektiği mesajı 3500 yıl önce bizlere ulaştı. Peygamberlerin mesajları bu nedenle camlara işlendi.’’

Sonsuza dek ayrıştırılan renkler, optik kristallerin şeffaflığı, şekillerin zerafeti... İşte Ferko'nun eserlerinin özelliği. Geometrik mükemmellik de dikkat çekici. Üçgen prizmalar Hıristiyanlık’ta çok önemli bir kavram olan kutsal ruh üçlemesini, küpler ise Kabe'yi simgeliyor. Renklere gelince. Yeşil İslamiyet'in, kırmızı Hıristiyanlığın, mavi de Yahudiliğin sembolleri. Uygarlığın esas ilkeleri Saygı, Aşk ve Hoşgörü mesajları veriyor ve gerçekleri güzelliklerle buluşturuyor. Ferko, farklı kültürlerin, dinlerin barış, kardeşlik ve dostluk içinde var olmasını amaçlıyor. Eserlerinin insanlığın yüksek değerleriyle yoğrulmasını ve Allah ile insanlığı çağrıştırmasını istemiş.

BÜYÜK İLGİ

Geçen yıl Fransa, Avusturya, Hollanda'da müthiş ilgi gören sergi, Türkiye'den sonra İsrail, Mısır ve yine Hollanda yolcusu. Hemen hemen iki yılda hazırlanan eserlerinde sadece Slovak değil, Çek ve Fransız camları da kullanmış. Tekniğini merak ediyoruz. Bazı ayrıntıları sır olarak kalsa da şunları öğreniyoruz: Bilgisayarda planlar yapılıyor. Tasarımını önce kilde şekillendiriyor, daha sonra yüksek ısıya dayanıklı alçısı hazırlanıyor. Kurumaya bırakılıyor. Alçının kuruması en az 10 günü buluyor. Daha sonra cam geliyor. Yazıların silinmemesi için özel bir boya rengi var. Sonra da bin derece santigratta fırınlama ve kutsal alıntılar cama gömülüyor.

Peşpeşe sergi organizasyonunda hayli başarılı Slovakya Başkonsolosluğu'nun armağanı olan ‘‘Peygamberler Böyle Buyurdu’’ sergisinizi kaçırmamanızı tavsiye ederiz. Abartmıyoruz ama çok özel olduğunu iddia ediyoruz.

Cam ustası L’ubomir Ferko

Bohemia üstatlarının mirasçısı olan L'ubomir Ferko 1956 Bratislava doğumlu. Bratislava Tatbiki Sanatlar Akademisi'nde, Belgrad Sanat Akademisi'nde öğrenim gördü. Prof.K.Burgeff atölyesinde heykel eğitimi, Nitra Öğretmen Okulu'nda öğretmenlikten sonra 1985'de kendi atölyesini kurdu. Grafik çalışmaları, kitap resimlemeleri derken camı bakır ve doğal taş gibi malzemelerle birlikte kullanmaya başladı. 1990'larda Amerika'da cam sanatı tekniklerinin farklı boyutlarıyla tanıştı ve Bratislava'ya geri döndükten sonra atelyesini cam malzeme ile çalışabilecek hale dönüştürdü.