Kutluğ Ataman’ın Kuzu’su Hz. İbrahim’in kurbanı oldu
Güncelleme Tarihi:
Ali DAĞLAR
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 11, 2008 00:00
Filmlere verilecek devlet desteğiyle ilgili olarak toplanan Kültür Bakanlığı Sinema Destekleme Kurulu’nda Kutluğ Ataman’ın "Kuzu" adlı projesi tartışma yarattı. Film 83 proje arasında üçüncü oldu ama "oryantalist" bulunduğu için destek alamadı.
Kültür Bakanlığı Sinema Destekleme Kurulu, 29 Nisan’da yaptığı toplantıda bu yılın ilk bölümünde desteklenecek filmleri belirledi. Burada topladığı puanla 3’üncü olan ünlü yönetmen Kutluğ Ataman’ın "Kuzu" adlı senaryosu, 5’e karşı 5 kalan jüride, 11. üye olarak Bakanlık temsilcisinin hayır diyenlerin yanında yer alması üzerine destekten yoksun kaldı.
Kutluğ Ataman’ın masalsı senaryosunda Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’i Allah’a kurban etmek istemesinden esinlenen bölüm kurulda hararetli tartışmalara yol açtı. Senaryoya göre, 8 yaşındaki İsmail’e ablası, "Fakir olduğumuz için bayramda kurban alamıyoruz, babam (senaryoda İbrahim) yarın seni kurban edecek" diye bir sünnet şakası yapıyor.
İşte bu bölüm, kurul üyelerini uzun süre meşgul etti. Beş üye, Ataman’ın yurtdışında Türkiye aleyhine konuştuğunu, senaryodaki kurban figürünün ’oryantalist’ olduğunu ve yurtdışında Türkiye imajına zarar verebileceğini iddia ederek desteğe karşı çıktı. Diğer 5 üye ise desteklemekten yana çıktı. Tüm bu tartışmaları izleyen Bakanlık temsilcisi, Telif Hakları Sinema Genel Müdürü Abdurrahman Çelik hayırcılardan yana oy kullanınca, projenin desteklenmemesine karar verildi. Oysa film projesi, önceden yapılan 100 üzerinden puanlamada başvuran 83 proje arasında 3’üncü olmuştu.
REDDEDİLEN BAŞKA ÜNLÜ YÖNETMENLER DE VAR
Yılın ilk bölümündeki destek başvuruları arasında başka ünlü yönetmenlerin yeni projeleri de bulunuyordu. Bunlardan bazıları da Destekleme Kurulu tarafından geri çevrildi. Örneğin bu yıl Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı Yılın En İyi Türk Yönetmeni ödülünü (50 bin YTL) "Nokta" filmiyle alan Derviş Zaim’in "Çini" adlı film projesi, eksik belge nedeniyle değerlendirme dışı tutuldu. "Neredesin Firuze" ve "Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü" filmlerinin yönetmeni Ezel Akay’ın "Herşeyin Bittiği Yerden" adlı yeni projesine de destek çıkmadı. Geri çevrilen diğer projeler arasında Barış Pirhasan’ın "Senarist", Aram Gülyüz’ün "Kınalı Ah Kınalı" adlı projeleri de bulunuyor.
11 üyeden oluşan Sinema Destek Kurulu yılda iki kez toplanıyor. Bu 11 kişinin 7’si meslek birlikleri temsilcisi, 3 üye Kültür Bakanlığı’nın önerdiği yine meslekten isimler, 1 üye de Bakanlık temsilcisi. Toplantılarda başvurular inceleniyor, maliyete, yapım durumuna bakılıyor, puanlama yapılıyor, oy çokluğuyla karar alınıyor. Uzun metrajlı kurgu filmler için hazırlanan başvuru dosyasında 32 belge bulunuyor; bütçeden senaryoya, hatta vizyon tarihine kadar herşey belirtiliyor.
FİLMLERİ DESTEKLEME YASASI 4 YIL ÖNCE ÇIKTI
Sinemanın desteklenmesiyle ilgili bugünkü uygulama, 14 Temmuz 2004’te kabul edilen 5224 sayılı yasayla başladı. Ardından bir yönetmelik hazırlandı. Yönetmelik, kısa filmden animasyona, uzun metrajlı sinema filminden belgesele kadar her tür sinema ürününe destek verilmesini öngörüyor. Bir film projesi geliştirmek için ayrı, çekmek isteyen için ayrı, çektikten sonra postprodüksiyon masrafları için ayrı destekler var. Destek, filmin tamamını kapsamıyor ve hibe değil. Ancak geri ödemesi geniş bir zaman dilimine yayıldığı için film sahibine gişe gelirinden bunu karşılama imkanı veriyor. Eğer film gişede batarsa, yönetmen ve yapımcı destekten mahrum bırakılıyor. Ancak bir film gişede kendini kurtaramasa bile, uluslararası festivallerde ödül alırsa, bakanlık ona verdiği borcu siliyor. Filmlere verilen destek, sinema biletlerinden kesilen eğlence vergisinden oluşan bir fondan karşılanıyor.
Yasa ilk çıktığında, yapımcı-yönetmen Ezel Akay, Hürriyet’e verdiği bir röportajda yasayı olumlu bulduğunu söylemiş ve şöyle demişti: "Mümkün olduğu kadar gerekçelendirilebilir kriterler konuldu. Tabii test edilmeden bu mekanizma iyi çalışır, kötü çalışır demeye imkan yok. Ama bütün sektör bu operasyonun öylesine tepesinde ki, dişiyle tırnağıyla, her an bir maraza çıkacak hissiyle bakıyor, çalışanlar da bu hisle çok temkinli davranıyorlar.’
ESERLERİ DÜNYA MÜZELERİNDE
Kutluğ Ataman, MSÜ’deki eğitiminin ardından 1988’de Kaliforniya’da UCLA Üniversitesi Tiyatro Sanatları, Sinema ve Televizyon bölümünde sinema yüksek lisansını yaptı. 1999’da Londra’ya yerleşti. Video enstelasyonları New York, Londra ve Avrupa’nın pek çok şehrinde gösterildi. Güncel sanat konusunda en prestijli sergi olan Documenta 11’e katıldı. Eserleri MoMA başta olmak üzere dünyanın başlıca müzelerinin koleksiyonlarına girdi. 3 uzun metrajlı filmi var; bunlardan Karanlık Sular ve Lola & Bilidikid uluslararası pek çok ödül aldı. İngiliz Observer gazetesi tarafından 2003 yılının en iyi sanatçısı seçildi. Ruhuma Asla ve Veronica Reed’in 4 Mevsimi isimli çalışmalarıyla İngiltere’de 2004’te Turner ödülüne aday oldu. Küba isimli projesiyle ABD’de 2004 The Carnegie Prize ödülünü aldı.
Kutluğ Ataman’ın masalsı senaryosunda Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’i Allah’a kurban etmek istemesinden esinlenen bölüm kurulda hararetli tartışmalara yol açtı. Senaryoya göre, 8 yaşındaki İsmail’e ablası, "Fakir olduğumuz için bayramda kurban alamıyoruz, babam (senaryoda İbrahim) yarın seni kurban edecek" diye bir sünnet şakası yapıyor.
İşte bu bölüm, kurul üyelerini uzun süre meşgul etti. Beş üye, Ataman’ın yurtdışında Türkiye aleyhine konuştuğunu, senaryodaki kurban figürünün ’oryantalist’ olduğunu ve yurtdışında Türkiye imajına zarar verebileceğini iddia ederek desteğe karşı çıktı. Diğer 5 üye ise desteklemekten yana çıktı. Tüm bu tartışmaları izleyen Bakanlık temsilcisi, Telif Hakları Sinema Genel Müdürü Abdurrahman Çelik hayırcılardan yana oy kullanınca, projenin desteklenmemesine karar verildi. Oysa film projesi, önceden yapılan 100 üzerinden puanlamada başvuran 83 proje arasında 3’üncü olmuştu.
REDDEDİLEN BAŞKA ÜNLÜ YÖNETMENLER DE VAR
Yılın ilk bölümündeki destek başvuruları arasında başka ünlü yönetmenlerin yeni projeleri de bulunuyordu. Bunlardan bazıları da Destekleme Kurulu tarafından geri çevrildi. Örneğin bu yıl Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı Yılın En İyi Türk Yönetmeni ödülünü (50 bin YTL) "Nokta" filmiyle alan Derviş Zaim’in "Çini" adlı film projesi, eksik belge nedeniyle değerlendirme dışı tutuldu. "Neredesin Firuze" ve "Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü" filmlerinin yönetmeni Ezel Akay’ın "Herşeyin Bittiği Yerden" adlı yeni projesine de destek çıkmadı. Geri çevrilen diğer projeler arasında Barış Pirhasan’ın "Senarist", Aram Gülyüz’ün "Kınalı Ah Kınalı" adlı projeleri de bulunuyor.
11 üyeden oluşan Sinema Destek Kurulu yılda iki kez toplanıyor. Bu 11 kişinin 7’si meslek birlikleri temsilcisi, 3 üye Kültür Bakanlığı’nın önerdiği yine meslekten isimler, 1 üye de Bakanlık temsilcisi. Toplantılarda başvurular inceleniyor, maliyete, yapım durumuna bakılıyor, puanlama yapılıyor, oy çokluğuyla karar alınıyor. Uzun metrajlı kurgu filmler için hazırlanan başvuru dosyasında 32 belge bulunuyor; bütçeden senaryoya, hatta vizyon tarihine kadar herşey belirtiliyor.
FİLMLERİ DESTEKLEME YASASI 4 YIL ÖNCE ÇIKTI
Sinemanın desteklenmesiyle ilgili bugünkü uygulama, 14 Temmuz 2004’te kabul edilen 5224 sayılı yasayla başladı. Ardından bir yönetmelik hazırlandı. Yönetmelik, kısa filmden animasyona, uzun metrajlı sinema filminden belgesele kadar her tür sinema ürününe destek verilmesini öngörüyor. Bir film projesi geliştirmek için ayrı, çekmek isteyen için ayrı, çektikten sonra postprodüksiyon masrafları için ayrı destekler var. Destek, filmin tamamını kapsamıyor ve hibe değil. Ancak geri ödemesi geniş bir zaman dilimine yayıldığı için film sahibine gişe gelirinden bunu karşılama imkanı veriyor. Eğer film gişede batarsa, yönetmen ve yapımcı destekten mahrum bırakılıyor. Ancak bir film gişede kendini kurtaramasa bile, uluslararası festivallerde ödül alırsa, bakanlık ona verdiği borcu siliyor. Filmlere verilen destek, sinema biletlerinden kesilen eğlence vergisinden oluşan bir fondan karşılanıyor.
Yasa ilk çıktığında, yapımcı-yönetmen Ezel Akay, Hürriyet’e verdiği bir röportajda yasayı olumlu bulduğunu söylemiş ve şöyle demişti: "Mümkün olduğu kadar gerekçelendirilebilir kriterler konuldu. Tabii test edilmeden bu mekanizma iyi çalışır, kötü çalışır demeye imkan yok. Ama bütün sektör bu operasyonun öylesine tepesinde ki, dişiyle tırnağıyla, her an bir maraza çıkacak hissiyle bakıyor, çalışanlar da bu hisle çok temkinli davranıyorlar.’
ESERLERİ DÜNYA MÜZELERİNDE
Kutluğ Ataman, MSÜ’deki eğitiminin ardından 1988’de Kaliforniya’da UCLA Üniversitesi Tiyatro Sanatları, Sinema ve Televizyon bölümünde sinema yüksek lisansını yaptı. 1999’da Londra’ya yerleşti. Video enstelasyonları New York, Londra ve Avrupa’nın pek çok şehrinde gösterildi. Güncel sanat konusunda en prestijli sergi olan Documenta 11’e katıldı. Eserleri MoMA başta olmak üzere dünyanın başlıca müzelerinin koleksiyonlarına girdi. 3 uzun metrajlı filmi var; bunlardan Karanlık Sular ve Lola & Bilidikid uluslararası pek çok ödül aldı. İngiliz Observer gazetesi tarafından 2003 yılının en iyi sanatçısı seçildi. Ruhuma Asla ve Veronica Reed’in 4 Mevsimi isimli çalışmalarıyla İngiltere’de 2004’te Turner ödülüne aday oldu. Küba isimli projesiyle ABD’de 2004 The Carnegie Prize ödülünü aldı.