KuÅŸların göç alışkanlıkları genetik

Yeni bir araÅŸtırmaya göre, çevre koÅŸulları bu alışkanlığı etkiliyor. ÖrneÄŸin iklimin sıcaklaÅŸtığı bölgelerde bazı kuÅŸlar göçmekten vazgeçiyor ve yaÅŸadığı bölgede daha rahat koÅŸullarda kalmayı tercih ediyor. Göçmenlik kuÅŸların genetik yapılarında programlanmış olmasına raÄŸmen, bazı göçmen kuÅŸların, iklim deÄŸiÅŸimine kolayca uyum saÄŸlayarak örneÄŸin göç etmekten vazgeçtiÄŸi ve yerleÅŸik hayatı tercih ettiÄŸi görüldü. Mesela bundan 200 yıl önce göçmen kuÅŸlara dahil olan karatavuklar, iklimin ısınmasından sonra bu alışkanlıklarını terk etmiÅŸler. Ilıman iklim, göç etme nedenlerini ortadan kaldırınca, kuÅŸların da genlerinde kayıtlı göç etme yönlendirmelerine yanıt vermediÄŸi ve rahatına baktığı görüldü.Gerçi bu davranış biçimi çok akılcı, ama kuÅŸların birdenbire deÄŸiÅŸen hava koÅŸullarına uyum saÄŸlamaları bilim adamlarını ÅŸaşırtıyordu.Kırk yıldan bu yana göçmen kuÅŸların davranışlarını inceleyen Max-Planck Ornitoloji AraÅŸtırmaları Bölümü’nden Peter Bertholdt, kuÅŸların deÄŸiÅŸen iklim koÅŸullarına uyum saÄŸlamalarının ve göçten vazgeçmelerinin ancak binlerce yıl sürebileceÄŸini biliyordu. Oysa ÅŸimdi karatavukların birkaç yıl içinde göç alışkanlıklarından sıyrılarak aynı bölgede yaÅŸadıklarını izledi. Ãœnlü kuÅŸ bilimci, yaptığı son araÅŸtırmalarda, bu yeni alışkanlıkta da genlerin önemli bir rol oynadığını da ispatlayarak Philip-Morris araÅŸtırma ödülünü de aldı. Buna göre, göçmenlik kuÅŸların genlerinde kayıtlı olmasına raÄŸmen, olumlu ve deÄŸiÅŸen hava koÅŸullarına baÄŸlı olarak, kuÅŸlar kendileri için en yararlı kararı verebiliyor ve örneÄŸin göç etmekten vazgeçiyorGöçmenlik genlerdeBerthold’a göre bir kuÅŸun göçmen olup olmayacağı kalıtımla belirlenmekte. Buna göre hangi etkenin üstün geleceÄŸi, yani kuÅŸun göç mü edeceÄŸi veya yaÅŸadığı bölgede mi kalacağı çevre koÅŸullarına baÄŸlı. Çevre faktörü ise sadece kuÅŸun göçmenliÄŸine karar veren genleri etkilemekte ve yönlendirmekte. Göçü tetikleyen genlerin yerleri ise Bertholds’un Konstanz Ãœniversitesi’ndeki ekibi tarafından saptanmış. Bertholds kır kırlangıcı gibi klasik göçmen kuÅŸların da aralarında bulunduÄŸu birçok kuÅŸ türünün göç alışkanlıklarını terk ettiklerine dikkat çekiyor. Yer kapmaAlmanya’da kalan kuÅŸlar, havaların ılıman geçmesi halinde kışı atlatabiliyor ve hemcinsleri güneyden dönmeden önce en iyi kuluçka yerlerini kapıyorlar. Bu davranış biçimi de göçmeyen kuÅŸların daha fazla yumurtlamasını dolayısıyla da soylarının birkaç kuÅŸak içinde çoÄŸalmalarını saÄŸlayabilecek. Berthold’un araÅŸtırma konusu karabaÅŸlı ötleÄŸenler. Bilim adamı bu kuÅŸ türünden tam 1000 tane yetiÅŸtirmiÅŸ. ÖtleÄŸenler sonbahar gecelerinde göçmeye baÅŸlıyorlar. Her yeni kuÅŸun göçmesiyle birlikte göç telaşı baÅŸlıyor; bu davranış biçimi de genetik programlamaya dayanıyor. Göçün baÅŸlaması ve göç süresiye ortaya çıkan telaÅŸ, kafeslerde yetiÅŸen ötleÄŸenlerde de görülüyor. Berthold daha önceki araÅŸtırmasında göç yönünün de genetik programlamaya baÄŸlı olduÄŸunu kanıtlamıştı. Güneybatı ve güneydoÄŸuya göçenlerle karşılaÅŸan yavru kuÅŸlar doÄŸrudan doÄŸruya güneye yöneliyorlar. ‘Göç davranışı çok karmaşık ve çok sayıda genle belirlenmekte’ diyor Berthold. AraÅŸtırmacı, son çalışmasında, ötleÄŸenler arasında daha az göç telaşı yaratan göçmen kuÅŸlar yetiÅŸtiriyor. Bilim adamı bu araÅŸtırmasıyla göç alışkanlıklarını terk eden kuÅŸların çoÄŸaldıklarını göstermeye çalışacak. Â