KuÅŸlar yok oluyor

Dünyanın dört bir yanındaki kuÅŸlar artık tehlike altında. Planlı koruma çabalarına karşın, binden fazla kuÅŸ türü, habitat kaybı, diÄŸer türlerin avlanmaları ve iklim deÄŸiÅŸiklikleri nedeniyle yok olmakla karşı karşıya. 70 sayfalık bu ciddi analiz, mart ayının ikinci haftasında Güney Afrika’nın Durban kentinde Birdlife International örgütünün düzenlediÄŸi bir konferansta 300’dan fazla delegeye sunuldu. 2002’de Johannesburg’da düzenlenen Dünya Zirvesi’nde, dünyadaki biyoçeÅŸitlilik kaybının 2010’dan önce durdurulması, hedef tarih olarak belirlenmiÅŸti. Durban’da sunulan KuÅŸların Dünyadaki Durumu, 2004 adlı son raporsa, hükümetler tarafından seçilen bu tarihe yönelik somut bir ilerlemenin saÄŸlanamadığını gösteriyor. Durdurulamaz yükseliÅŸSon tahminlere göre, bilinen 10 bin kuÅŸ türünün yaklaşık bin 211’inin soyları tükenmek üzere. Bu deÄŸer, son 10-15 yıldır karşı konulamaz ÅŸekilde yükseldi. Ancak ne yazık ki, yok olma riskinin ÅŸiddetli bir ÅŸekilde ve uluslararası kamuoyunca onaylanarak deÄŸerlendirmesi yalnızca bu dönem içinde gerçekleÅŸtirildi. Birdlife için soyları tükenmekte olan kuÅŸları gözlemleyen Alison Stattersfield, ‘Bu deÄŸerlendirme özellikle ÅŸunu gösteriyor: iyi gözlemlendikleri takdirde kuÅŸların ve aslında tüm türlerin durumlarını izleyebiliriz’ diyor. YaÅŸam alanlaır kurutuluyorSon 4 yılda, popülasyonların küçülmesi ve habitatların zarar görmesiyle birlikte, türler de yok olma tehlikesini daha fazla yaÅŸamaya baÅŸladılar. Bozulma, neredeyse tüm habitatlardaki tüm kuÅŸ türlerinde geçerli. Soyları tükenen her bir kuÅŸ türünün durumu düzeldikçe, bu sayıya karşılık gelen her 4 tür daha kötü, bir diÄŸer 4 tür de öncekinden de çok daha kötü bir duruma girdi. Sözgelimi, Brezilya’daki Spix penguenleri ile Hawaii’ye özgü kargaların nesli tamamen tükendi. Bu geriye gidiÅŸin pek çok nedeni bulunuyor. Bunlardan biri, insan nüfusunun giderek artması ve bunun sonucu olarak daha fazla tarım için doÄŸal habitatların yıkılması. AÄŸaç kesimlerinin dörtte üçünün yasadışı olduÄŸu Endonezya, 1950-2000 yılları arasında ormanlarının tam yüzde 40’ını kaybetti ve bu oran giderek artmakta. Küresel ısınmanın sonucuBir diÄŸer nedense küresel ısınma. Avustralya’da, iklimlerin deÄŸiÅŸmesiyle birlikte habitatlarını kaybeden daÄŸda yaÅŸayan canlıların türleri, 100 yıl içinde yok olabilir. Aslında çok daha çetin güçler de devrede. Tehlike altındaki pek çok tür dar coÄŸrafik alanlarda yaÅŸamakta. ÖrneÄŸin, ender bulunan bir sinekkuÅŸu yalnızca, Ekvator’un Quito bölgesinde küçük ormanlık alanlarda bulunuyor. GeliÅŸmekte olan yerlerde kuÅŸların barındıkları bölgelerdeyse, yoÄŸun insan nüfusu ağır basıyor. Cambridge Ãœniversitesi'nden Andrew Balmford, ‘Böyle bir birliktelik, kuÅŸlar, memeliler ve bitkiler için neden olmak zorunda ki?’ diye soruyor. Hiç şüphesiz, bu birliktelik insan geliÅŸimi ve koruma arasında büyük bir sorunun da kaynağı oluyor. Stattersfield, 2000’den beri yok olma tehlikesi yaÅŸayan kuÅŸ türlerinin üçte ikisinin belirli bir ölçüde korunmaya alındığını vurguluyor, ‘Bunlar çoÄŸunlukla anketler ve araÅŸtırmalar düzeyinde oldu. Ancak hiçbiri, yuvaya daha fazla yumurta konmasını saÄŸlamadı.’ New Scientist’te özetlenen (13 Mart) Birdlife’ın araÅŸtırmasında, belirli ölçüde de olsa korunan kuÅŸ türlerinin yüzde 25’in altında olduÄŸu belirtilirken ‘önemli yarar’ gören oransa ancak yüzde 4’te kalıyor. Â