Kuş cennetleri için tehlike çanları

Türkiye'nin önemli kuş alanlarının yüzde 51'inde etkili koruma çalışması yapılmadığı takdirde önümüzdeki 2 yıl içinde doğa özelliklerini tümüyle kaybedeceği bildirildi. Doğa Koruma Derneği, uluslararası kriterleri esas alarak Türkiye'nin önemli kuş alanlarına ilişkin bir envanter hazırladı.Derneğin Doğa Koruma ve Alan Savunma Sorumlusu Gökmen Yalçın ve Flamingo Proje Yürütücüsü Özge Balkız, 1993-2002 yılları arasında toplanmış 60 binden fazla kuş verisini bir araya getirip, Türkiye'nin tüm kuş cennetlerinin belirlendiği “Türkiye'nin önemli kuş alanları 2004 güncellemesi” adlı bir envanter hazırladıklarını kaydetti. Türkiye'de 184 kuş cennetinin tanımlandığı envantere göre, önemli kuş alanları toplam 11 milyon 638 bin 525 hektarı kapsıyor. Bu alanın yüzde 76.4'ünde herhangi bir resmi koruma statüsü bulunmuyor. Önemli kuş alanlarının yaklaşık yüzde 42.5'i orman, yüzde 31'i bozkır ve tarım alanı, yüzde 7.9'u sulak alan, yüzde 9.5'i yüksek dağ çayırı, yüzde 5'i maki, yüzde 3.7'si deniz, yüzde 0.1'i yerleşim alanından oluşuyor. Son 10 yıllık dönem değerlendirildiğinde, önemli kuş alanlarının yüzde 51'inde olumsuz gelişmeler yaşanırken, yüzde 43'ü değişmeden kaldı ve yüzde 6'sında olumlu yönde ilerleme tespit edildi. Kuş yaşam alanı bakımından ilerleme önemli kuş alanlarından Çığlıkara Ormanı ve Avlan Gölü ile Anadolu yaban koyunun koruma altına alındığı Hodulbaba Dağında sağlandı. 8 önemli kuş alanının doğal yapısı neredeyse tümüyle kaybedilmiş. Bunlardan ikisi Suğla gölü ve Erzurum ovası. TEHDİTLERÖnemli kuş alanlarının yüzde 80'i bir ya da daha çok tehdit ile karşı karşıya. Alanlar üzerindeki baskı bir çok doğal kaynağın plansız ve yanlış kullanılması nedeniyle son 5 yıl içinde büyük hız kazandığına dikkat çekildi. Kuş alanlarını tehdit eden nedenlerin başında yüzde 25.9 ile su rejimine müdahale geliyor. Bunu yüzde 18.2 ile plansız yapılaşma, yüzde 9.9 ile aşırı otlatma, yüzde 9.3 ile de kirlilik izliyor. Tarımsal yoğunlaşma, baraj inşaatı, plansız turizm, yoğun ormancılık faaliyetleri, yoğun avcılık ve balıkçılık, orman yangını, ağaçlandırma, plansız madencilik, yabancı tür yerleştirme önemli kuş alanlarını tehdit eden nedenler arasında bulunuyor. 2 YILLIK SÜRE184 önemli kuş alanının 51'i etkili bir koruma çalışması yapılmadığı takdirde, önümüzdeki 2 yıl içinde doğa özelliğini tümüyle kaybedecek. Bu alanlar arasında Hazar Sumrusu, Mahmuzlu Kızkuşu, Küçük Kerkenez ve pelikanların önemli yaşam alanı olan Gediz Deltası kirlilik; Büyük Kumkuşu ve Akça Cılıbıt gibi kuşların yaşam alanı olan Milas-Tuzla'daki önemli kuş alanı golf sahası yapımı; Tuzgölü doğalgaz depolama pnrojesi gibi nedenlerle tehdit altında bulunuyor.1 YILLIK SÜREBir yıl içerisinde tamamıyla veya büyük bir bölümü geri dönüşsüz yok olma tehlikesi altında 20 önemli kuş alanı bulunuyor. Su rejimine yapılan müdahale, özellikle baraj ve kurutma çalışmaları sonucu Samsam Gölü, Hotamış Sazlığı, Eşmekaya Sazlığı ve Sultan Sazlığının tamamı veya büyük bir bölümü ise restorasyon aşamasına geldi. Envanter çalışmasında “son 10 yıl içindeki bu olumsuz çizgi devam ettiği ve gerekli koruma önlemleri alınmadığı takdirde önemli kuş alanlarının çok daha büyük bir kısmı geri dönüşsüz terk edilecektir” görüşüne yer verildi. DOĞU ANADOLU EN ÇOK ÖNEMLİ KUŞ ALANINA SAHİP BÖLGEDoğu Anadolu'da 45, İç Anadolu'da 34, Akdeniz'de 28, Ege'de 23, Marmara'da 19, Güneydoğu Anadolu'da 16, Orta ve Batı Karadeniz'de 13, Doğu Karadeniz'de 6 önemli kuş alanı bulunuyor. En çok kuş alanı Doğu Anadolu'da olmasına rağmen en az korunan alan da bu bölgede yer alıyor. Bu bölgedeki Bulanık ovası, Van Gölü deltaları, Sodalı Göl, Erçek Gölü, Cilo Dağı gibi önemli alanlarda koruma statüsü bulunmuyor.�