Kürt devleti kurulmayacağı garantisini kimse veremez
Güncelleme Tarihi:
Nerdun HACIOĞLU MOSKOVA
Oluşturulma Tarihi: Şubat 24, 2003 01:58
Körfez Savaşı sırasında Gorbaçov'un özel temsilcisi olarak Bağdat'a giden ancak Saddam'ı ikna edemeyen Primakov yine Bağdat'ta. Eski başbakan Primakov, ‘‘Irak'ın kuzeyinde Kürt devleti kurulursa, Türkiye'deki Kürtler de bu devlete topraklarıyla birlikte katılma eylemine geçebilir’’ dedi.
RUSYA Devlet Başkanı Vladimir Putin'in gizli bir görevle Bağdat'a gönderdiği Ortadoğu uzmanı ve eski Başbakan Yevgeni Primakov, Irak'a hareketinden önce Hürriyet'in sorularını yanıtladı. Basınla görüşmeyen ve sorularımıza yazılı yanıt veren Primakov, ‘‘Irak'ın savaştan sonra parçalanmayacağı garantisini kimse veremez’’ dedi.
Halen Rusya Ticaret Odası Başkanlığı'nı yürüten Primakov, Türkiye'nin Irak krizindeki risklerini şöyle değerlendirdi:
‘‘Bu ülkede çıkacak bir savaşın Türkiye'nin güvenliğini tehdit etmemesi mümkün değil. Rusya için de aynı şey geçerli. Bu nedenle Rus ve Türk halkının bu savaşın çıkmamasını istemesi çok doğal. Türkiye'nin Irak krizindeki davranışını daha somut ele aldığımızda dikkatimi ilginç bir nokta çekiyor. Türkiye'de halkın iradesiyle disipline alışmış Türk Silahlı Kuvvetleri'nin görüşleri birbirini tutmuyor. Bu ikinci grubun görüşü ağırlık kazanırken, Türkiye'nin olası savaştan görebileceği büyük bir zarar daha var. Irak'ın savaş sonrası birkaç parçaya ayrılmayacağı garantisini şimdiden kimse veremez. Irak kuzeyinde Kürt devlet yapısı belirirse Türkiye'deki Kürt azınlığı da bu devlete topraklarıyla birlikte katılma eylemine geçebilir.’’
REJİMLER SARSILIR
Primakov, Irak'ta savaşın başlaması durumunda olayın Irak ile sınırlı kalmayacağını da belirterek şu görüşleri ileri sürdü:
‘‘Birçok bölge ülkesinde rejimler sarsılabilir. Arap sokağında isyan havası esmeye başlayabilir. Irak savaşı dünyayı nihai olarak global din ve medeniyet ihtilafına itecek. Bizim en çok bundan kaçınmamız gerek. Tüm bu etkenlerin yanı sıra ABD'den söz etmeden edemeyeceğim. Washington dünyadaki tepkilere rağmen savaşı başlatırsa 11 Eylül'den sonra yanına çektiği ve teröre karşı ittifak kurduğu ülkelerin sempati ve yardımını kaybeder. Irak'ta ilhakçı konumuna düşecek Amerika suç işlemiş olur.’’
ÇEÇEN KRİZİ ATLATILIYOR
Primakov, Türkiye ile Rusya arasındaki Çeçen sorununa ilişkin sorumuzu da şöyle yanıtladı:
‘‘Türkiye ve Rusya arasında Çeçen sorunu yok. Bölücülüğü amaç edinmiş Çeçen militanlarla mücadele var. Yakın geçmişte gerçekten Türkiye'ye eleştiriler yöneltildi. Türkiye üzerinden Çeçen militanlara para ve silah yardımı yapıldığı biliniyor. Birkaç yıl önce bu bölücülere açıkça destek verildiği de Avrasya feribotu olayında ortaya çıkmıştı. Tiyatro baskını bardağı taşıran damla olmuştu. Ama son dönemde olumlu adımlar da atılıyor. Ankara, Moskova tarafından verilen Çeçen militan listesini dikkate alarak bu kişilerin ülkenize girişini yasakladı. Taraflar birbirini anlıyor.
Apo’yu gönderen adam
Yevgeni Primakov başbakan olduğu dönemde 1997 yılının kasım ayında Abdullah Öcalan, Suriye'den gizlice çıkarak Moskova'ya gitmişti. Apo'nun, aşırı milliyetçi lider Vladimir Jirinovski'nin partisi tarafından Rusya'ya getirilmesi üzerine hemen devreye giren Primakov, Öcalan'ı Rusya'dan göndermişti.
1997’de Irak krizini çözdü
Irak'ta rüzgarları esmeye başladığından beri suskun kalmayı tercih eden Rusya'nın eski Başbakanı, eski Dışişleri Bakanı ve eski Dış İstihbarat Servisi Başkanı, Ortadoğu uzmanı Primakov, dün Bağdat'a ulaştı. Üstlendiği görevle ilgili tek bilgi sızmadı.
Kariyerine Ortadoğu'da gazetecilikle başlayan Primakov Irak'ı karış karış tanıyor. Hatta Pravda için çalışırken Irak dağlarında katır üzerinde uzun ve serüvenli bir yolculuk yaptığı da biliniyor.
Saddam ile yakınlığı bilinen Primakov, Kremlin'in vazgeçilmez danışmanı. Putin ile sık sık görüşen Primakov, gözlemcilere göre Moskova'nın Irak politikasını perde arkasından şekillendiren kilit figürlerden biri. 1991'deki Körfez Savaşı öncesinde, dönemin SSCB Başkanı Gorbaçov'un Irak özel temsilcisi sıfatıyla Moskova ile Bağdat arasında mekik dokuyan Primakov, Saddam Hüseyin'i Kuveyt'ten çekilmesi için ikna etmeye çalışmıştı.
ABD'nin o dönemde askeri operasyona yanaşmayacağını düşünen Saddam Hüseyin, Primakov'un arabuluculuğunu hiçe sayarak baba Bush'a meydan okumaya devam etti. Kendisini savaş felaketinden kurtarmaya Bağdat'a gelenPrimakov'un sırtını bir çocuk gibi sıvazlayan Saddam siz bu işi bilmezsiniz mesajı vererek göndermişti.
SAVAŞI ÖNLEDİ
Primakov, Irak halkını bir seferinde gerçekten savaştan kurtardı. 1997’de, Clinton'ın başkanlığı döneminde, Bağdat'ın BM silah denetim ekibindeki ABD’li uzmanların sınır dışı etmesi üzerine, ABD'nin Irak'a 2’nci müdahale ihtimali tekrar gündeme geldi. ABD savaş gemileri ve uçaklarını bölgeye sevk etti. Cenevre’de BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin dışişleri bakanları bir araya geldi. Primakov silah denetimlerinin devam etmesi için Moskova planı sundu. Plan Clinton tarafından benimsendi ve savaş önlendi.
Halen Rusya Ticaret Odası Başkanlığı'nı yürüten Primakov, Türkiye'nin Irak krizindeki risklerini şöyle değerlendirdi:
‘‘Bu ülkede çıkacak bir savaşın Türkiye'nin güvenliğini tehdit etmemesi mümkün değil. Rusya için de aynı şey geçerli. Bu nedenle Rus ve Türk halkının bu savaşın çıkmamasını istemesi çok doğal. Türkiye'nin Irak krizindeki davranışını daha somut ele aldığımızda dikkatimi ilginç bir nokta çekiyor. Türkiye'de halkın iradesiyle disipline alışmış Türk Silahlı Kuvvetleri'nin görüşleri birbirini tutmuyor. Bu ikinci grubun görüşü ağırlık kazanırken, Türkiye'nin olası savaştan görebileceği büyük bir zarar daha var. Irak'ın savaş sonrası birkaç parçaya ayrılmayacağı garantisini şimdiden kimse veremez. Irak kuzeyinde Kürt devlet yapısı belirirse Türkiye'deki Kürt azınlığı da bu devlete topraklarıyla birlikte katılma eylemine geçebilir.’’
REJİMLER SARSILIR
Primakov, Irak'ta savaşın başlaması durumunda olayın Irak ile sınırlı kalmayacağını da belirterek şu görüşleri ileri sürdü:
‘‘Birçok bölge ülkesinde rejimler sarsılabilir. Arap sokağında isyan havası esmeye başlayabilir. Irak savaşı dünyayı nihai olarak global din ve medeniyet ihtilafına itecek. Bizim en çok bundan kaçınmamız gerek. Tüm bu etkenlerin yanı sıra ABD'den söz etmeden edemeyeceğim. Washington dünyadaki tepkilere rağmen savaşı başlatırsa 11 Eylül'den sonra yanına çektiği ve teröre karşı ittifak kurduğu ülkelerin sempati ve yardımını kaybeder. Irak'ta ilhakçı konumuna düşecek Amerika suç işlemiş olur.’’
ÇEÇEN KRİZİ ATLATILIYOR
Primakov, Türkiye ile Rusya arasındaki Çeçen sorununa ilişkin sorumuzu da şöyle yanıtladı:
‘‘Türkiye ve Rusya arasında Çeçen sorunu yok. Bölücülüğü amaç edinmiş Çeçen militanlarla mücadele var. Yakın geçmişte gerçekten Türkiye'ye eleştiriler yöneltildi. Türkiye üzerinden Çeçen militanlara para ve silah yardımı yapıldığı biliniyor. Birkaç yıl önce bu bölücülere açıkça destek verildiği de Avrasya feribotu olayında ortaya çıkmıştı. Tiyatro baskını bardağı taşıran damla olmuştu. Ama son dönemde olumlu adımlar da atılıyor. Ankara, Moskova tarafından verilen Çeçen militan listesini dikkate alarak bu kişilerin ülkenize girişini yasakladı. Taraflar birbirini anlıyor.
Apo’yu gönderen adam
Yevgeni Primakov başbakan olduğu dönemde 1997 yılının kasım ayında Abdullah Öcalan, Suriye'den gizlice çıkarak Moskova'ya gitmişti. Apo'nun, aşırı milliyetçi lider Vladimir Jirinovski'nin partisi tarafından Rusya'ya getirilmesi üzerine hemen devreye giren Primakov, Öcalan'ı Rusya'dan göndermişti.
1997’de Irak krizini çözdü
Irak'ta rüzgarları esmeye başladığından beri suskun kalmayı tercih eden Rusya'nın eski Başbakanı, eski Dışişleri Bakanı ve eski Dış İstihbarat Servisi Başkanı, Ortadoğu uzmanı Primakov, dün Bağdat'a ulaştı. Üstlendiği görevle ilgili tek bilgi sızmadı.
Kariyerine Ortadoğu'da gazetecilikle başlayan Primakov Irak'ı karış karış tanıyor. Hatta Pravda için çalışırken Irak dağlarında katır üzerinde uzun ve serüvenli bir yolculuk yaptığı da biliniyor.
Saddam ile yakınlığı bilinen Primakov, Kremlin'in vazgeçilmez danışmanı. Putin ile sık sık görüşen Primakov, gözlemcilere göre Moskova'nın Irak politikasını perde arkasından şekillendiren kilit figürlerden biri. 1991'deki Körfez Savaşı öncesinde, dönemin SSCB Başkanı Gorbaçov'un Irak özel temsilcisi sıfatıyla Moskova ile Bağdat arasında mekik dokuyan Primakov, Saddam Hüseyin'i Kuveyt'ten çekilmesi için ikna etmeye çalışmıştı.
ABD'nin o dönemde askeri operasyona yanaşmayacağını düşünen Saddam Hüseyin, Primakov'un arabuluculuğunu hiçe sayarak baba Bush'a meydan okumaya devam etti. Kendisini savaş felaketinden kurtarmaya Bağdat'a gelenPrimakov'un sırtını bir çocuk gibi sıvazlayan Saddam siz bu işi bilmezsiniz mesajı vererek göndermişti.
SAVAŞI ÖNLEDİ
Primakov, Irak halkını bir seferinde gerçekten savaştan kurtardı. 1997’de, Clinton'ın başkanlığı döneminde, Bağdat'ın BM silah denetim ekibindeki ABD’li uzmanların sınır dışı etmesi üzerine, ABD'nin Irak'a 2’nci müdahale ihtimali tekrar gündeme geldi. ABD savaş gemileri ve uçaklarını bölgeye sevk etti. Cenevre’de BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin dışişleri bakanları bir araya geldi. Primakov silah denetimlerinin devam etmesi için Moskova planı sundu. Plan Clinton tarafından benimsendi ve savaş önlendi.