Küresel savaşın ikinci cephesi

YENÄ° dünya düzeninde herkes fiyat ödüyor, ABD bile... Washington eÄŸer ucuz petrol istiyorsa Afganistan’da savaÅŸmak, Irak’taki iÅŸgalini sürdürmek zorunda.Ä°kiz açığını (bütçe ve cari açık) kapatabilmek amacıyla faiz artışında vites yükseltecek, doların deÄŸer kaybına tahammül gösterecek. Ä°nanın, küresel savaşın ikinci cephesi Irak’tan bile kanlı geçecek. Kur savaÅŸları senaryolarını ve Türkiye’ye muhtemel etkilerini tartışalım mı? * * *USD hálá dünya parası: USD/TL kurunun BaÅŸkan Bush’un yeniden seçilmesini takip eden birkaç hafta içinde 50 bin liradan fazla gerilemesi, döviz yatırımcısını ‘Dolar uluslararası para birimi olma özelliÄŸini mi kaybediyor?’ paniÄŸine soktu. Oysa doların küresel rezerv parası konumu, trilyonluk tercihlerin sonucu. Dünya merkez bankalarının toplam rezervlerinin üçte ikisi dolar. 2 trilyon dolar rezerv içinde Euro’nun payı sadece yüzde 13. Bu ne anlama geliyor biliyor musunuz? Yüksek kurdan dolar alsanız da satmadan zarar gerçekleÅŸmez. Benzer hesapla merkez bankaları da ancak dolardan Euro’ya geçince zarar göreceÄŸi için acele etmez. * * *Önümüzdeki günlerde doları bekleyen riskler belli:Rusya, USD satarsa: Rusya Merkez Bankası, rezervinin (98 milyar USD) yarısını oluÅŸturan dolarların bir bölümünü Euro’ya çevirirse düşüş hızlanır. Yalnız Rusya’nın bu restinin ABD ve AB’nin taraf olduÄŸu Ukrayna krizine denk geldiÄŸi unutulmamalı. Çin desteÄŸi keserse: Euro’yu rekora ‘Çin dolar satıyor’ dedikodusu taşıdı. Çin baÅŸta ABD olmak üzere dünya pazarına ucuz mal üreterek her yıl 100 milyon kiÅŸiye iÅŸ yaratıyor. ABD Doları’nı güçlü tutmak iÅŸine geliyor. Politika deÄŸiÅŸirse parite ciddi oynar. Euro/USD paritesi nasıl geriler? Üç yolu var: Avrupa faizi inerse: AB ve ABD faizi yüzde 2 ile eÅŸit. Avrupa Merkez Bankası pariteye 1.35’te müdahale eder ve baÅŸaramazsa faizini indirebilir.Çin parası deÄŸerlenirse: Çin, USD karşısında sabit kur uyguluyor. Renminbi’nin deÄŸer kazanmasına izin verirse ABD’nin dış ticaret açığı azalabilir. ABD yeni vergi koyarsa: Zor ama BaÅŸkan Bush bütçe açığını kapatmak amacıyla yeni vergi koyarsa piyasa olumlu tepki verir. * * *Kur savaşının Türkiye’ye yansıması nasıl olabilir?Petrol fiyatı artarsa: Petrol fiyatında Euro’ya geçmek zor. Dolar düşmeye devam ederse petrol üreticileri, fiyatı daha da artırabilir. USD faizi yükselirse: ABD’de kasım enflasyonu da (ekimdeki gibi) çok yüksek çıkarsa Merkez Bankası faizi hızla yükseltir, sıcak para ABD’ye dönüşe geçer. Rekabet gücümüz azalırsa: Çin, Hindistan ve Pakistan parası TL karşısında düşüşe geçti, böyle giderse UzakdoÄŸu’ya karşı rekabet gücümüz azalır. Cari açık etkisi de var: Ä°hracatımız Euro bölgesine, ithalatımız USD ile. Ucuz dolarla ithalat patlarsa cari açık büyür.* * *Türk tasarrufçusu bu fırtınada hangi ipe sarılıyor?Ekim ayında yabancılar 1.2 milyar dolar döviz bozup bono/hisse aldı.Yine aynı ayda Türk vatandaÅŸları, dövize 2.1 milyar dolar yatırdı.Yani bütün kur oynaklığına raÄŸmen döviz bu coÄŸrafyada hálá geçer akçe!Demek ki ya daha yeterince ders almadık... Veya yeterince güvenemiyoruz.Â