'Küresel ısınma leylekleri etkiledi; çoğu erken geldi, bazıları göçmedi'

Kuzey yarım kürede ilkbaharın gelişiyle birlikte göçmen kuşlar da göç etmeye başladı. Türkiye'ye Hatay'ın Belen ilçesinden girerek Trakya bölgesine, bölgeden de Avrupa ülkelerine her yıl göç eden leylekler, Edirne'ye ulaştı.

Edirne ve merkeze bağlı köylere mart ayında gelmeye başlayan leyleklerin bazıları yıllar önce kurdukları yuvalarına yerleşti, bazıları ise bölgedeki ilk yuvalarını kurdu. Leylekler, sulak alanlardaki canlılarla beslendikleri için Edirne'de özellikle Tunca ve Meriç nehirlerine yakın bölgeleri tercih ediyor.

'ÜLKEMİZDE AK VE KARA LEYLEKLER VAR'

TÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Kuş Bilimci Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Kaya, leyleklerin, Türkiye'de bölge halkı tarafından kutsal hayvanlar olarak kabul edildiğini söyledi. Kaya, "Hatta bazıları 'Hacı Leylek' olarak kabul ederler. Orta Doğu'ya gitmesinden dolayı bunu söylerler. Leylekler, göçmen kuşlardır. Ülkemizde iki çeşit leylek vardır; bir kara leylek, bir de ak leylek var. Kara leylekler popülasyonu az olduğu için halk tarafından çok da bilinen bir tür değil. Genelde az görünürler. Ama bizim için kutsal sayılan ak leylek, ülkemizin hemen hemen her yerinde var" dedi.

Bölge halkının ilkbaharın gelişini leyleklerden öğrendiğini söyleyen Kaya, "Orta Doğu ve Afrika'dan kalkarlar, ülkemize Hatay Belen'den girerler. Bir kısmı Anadolu'da kalır, bir kısmı da İstanbul veya Çanakkale boğazlarını kullanıp Trakya'ya geçer. Trakya'dan bir kısmı Avrupa'ya, bir kısmı Romanya tarafına giderek kendilerine göre yuvalarına gelirler. Yuvalarını, yavrularını yaparlar. Aynı güzergahı takip ederek sonbaharda tekrar geldikleri yerlere geri giderler. Leylekler normalde 3 veya 4 yumurta yapar. Beslenme durumlarına göre bu sayı değişebilir ama genelde 3 veya 4 yaparlar" diye konuştu.

'HALK TARAFINDAN YUVALARI BOZULMUYOR, TAMİR EDİLDİĞİ OLUYOR'

Edirne bölgesinde leylek sayımı yaptıklarını belirten Kaya, "Edirne bölgesinde 5 yıl önce yaptığımız sayımlara göre, merkez ilçe ve köylerindeki leylek yuvaları yaklaşık 100 kadardı. Halk tarafından kutsal hayvanlar sayıldığı ve pek de rahatsız edilmedikleri için leylekler, sulak alanlara yakın ve yerleşim yerlerinde yuva yapıyorlar. Leyleklerin yuvaları çok yıllık, ölmedikleri sürece aynı yuvaya gelip yuva yapıyorlar. Halk tarafından da bu yuvalar bozulmuyor. Hatta tamir edildikleri de oluyor. Son zamanlarda elektrik direklerine zarar verdikleri için platform yuvalar da yapılıyor. Bunlar da popülasyonun artmasına neden oluyor. Bu yuvaları rahatlıkla kullanabiliyorlar" ifadelerini kullandı.

'KÜRESEL ISINMANIN ETKİSİNDEN GÖÇ ETMEDİKLERİ GÖRÜLÜYOR'

Kaya, küresel ısınmanın leyleklere etkisine dikkat çekerek, "Leyleklerin bir kısmı, özellikle ak leyleklerin göç etmediği görülüyor. Bu da küresel ısınmanın etkisinden diyebiliriz. Çünkü havaların sıcak gitmesi, leylekleri rahatsız eden bir durum değil. Onun için kendilerine yeni yaşam alanları buluyorlar. Soğuklar olmadığı sürece yaşamlarını devam ettirebiliyorlar ama çok çetin kış olursa burada kalan leyleklerin ölme riski çok fazla. Leylekler, bu yıl Edirne'ye erken geldiler. Bu sene hiç kış olmadı. Orta Doğu'da da kış olmadı. Trakya'ya genellikle 15 Mart'ta gelen leylekler, bu sene Mart'ın başından itibaren giriş yaptı. Leyleklerin erken gelmesi risk de teşkil edebilir. Mart ayının sonu ya da nisan ayının başında olacak bir soğuk hava, bunları olumsuz etkiler. Nisan ayının başından itibaren leyleklerin erken gelmesini çok fazla etkileyeceğini düşünmüyorum. Çünkü günlük soğuklar olur. Ancak 1 hafta 10 gün sürmesi etkileyebilir. 1, 2 gün havaların soğuk olması, leyleklerin yaşamlarında o kadar da etkili olmaz. Yalıtkan tüyleri var. Su, vücutlarının içerisine geçmediği için fazla etkilemez" dedi.

'KÖYÜMÜZDE 10 TANE VAR'

Edirne merkeze bağlı Avarız köyü sakinlerinden Ersin Çetin ise leyleklerin her yıl köylerindeki yuvalarına geldiğini belirterek, "Her sene geliyorlar. Senenin 110'uncu gününde ovaya, 120'nci gününde yuvaya gelirler. Bizim köyümüzde 10 tane vardır. Sevimli hayvanlar, her yıl gelirler. Bunlar buğday biçiminde çekirge toplarlar. Faydalı yani, şimdiye kadar bir zararını görmedik" ifadelerini kullandı.