Kürdistan kaçınılmaz ama Türkiye’yi bölmez

KÜRTLERİN EN İYİ ZAMANI

Defacto bağımsız bir devlet olan Kuzey Irak var. Suriye’deki Kürtler ilk defa gerçekten bir fırsat yakalamış durumdalar. Türkiye’de de son 20 yıldır insan hakları ve Kürtlerin sivil hakları konusunda istikrarlı bir iyileşme var. 30 milyonu bulan bölgedeki Kürt halkı için bu tarihteki en iyi zaman. Tek karanlık nokta İran.

SUDAN’DAKİ GİBİ OLACAK

Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (KRG) elinde ordudan seçilmiş yönetime, bağımsız bir devlet için gerekli her şey var. Öyle ki, dış politikaları bile Bağdat Merkezi Hükümeti’nden farklı. Ancak bağımsızlık tek taraflı bir açıklamayla değil Bağdat’la müzakere edilerek olacak. Güney Sudan ve Sudan gibi. Bugünün koşullarında, bir ülkenin parçası olmak istemeyen hiçbir topluluğu o ülkede tutamazsınız. Ve Kürtler, oybirliğiyle Irak’ın parçası olmak istemiyorlar.

TÜRKİYE’Yİ BÖLMEZ

Benim için asıl ilginç olan ise bağımsız Kürdistan konusunda Türk resmi görüşünün geçirdiği evrim. Bugün Türk Dışişleri Bakanlığı’nı dinlediğinizde ‘Irak’ın bütünlüğü tercih edilir’ diyorlar. ‘Esastır’ değil. ‘Kırmızı çizgidir’ değil. Sadece ‘tercih edilir.’ Bu çok büyük bir değişimi gösteriyor. Türkiye, Kuzey Irak’ta bağımsız bir Kürdistan olmasının, buna Türkiye ve Suriye’den de Kürt bölgelerinin dahil olacağı anlamına gelmediğini anladı. Avusturya’da Almanlar vardır. Ama Avusturya bugün Almanya’nın bir parçası olmak istemiyor. İsviçre’deki İtalyan kantonunun da hayatta yapmak isteyeceği en son şey İtalya’ya katılmak için İsviçre’den ayrılmaktır.

KÜRTLER TOPRAK TAVİZİ VERECEK

Bağımsızlık için önce toprak meselesinin çözülmesi gerekecek. Musul en kolayı. Kürtler, Musul için hak iddia etmiyorlar. Ancak en büyük problem Kerkük. Kürtler toprak konusunda tavizler vermek zorundalar. Kerkük için de bir petrol gelir paylaşımı anlaşması düşünülebilir. Bu müzakere sürecinde Türkiye de olumlu bir rol oynayabilir. Erbil’i vereceği tavizler konusunda ikna etmek gibi mesela. PKK meselesini ise Türkiye’nin kendi başına çözmesi gerek. PKK ne istiyor? Af, politik sürece katılmayı ve Kürtlerin sivil haklarını. Bunlar Türkiye’nin yapabileceği şeyler.

Barack Obama Yönetimine öneri

‘Kürdistan şu anda Irak Başbakanı Nur El Maliki için de bir problem. Kim, ülkenin parçası olmak istemeyenlerle bir ülkeyi yönetmek ister ki? Maliki’ye yakın bazı isimlerin de içinde Kürdistan olmayan Irak’ın daha iyi olacağını düşündüklerini biliyorum.

ABD dış politikası, ısrarla her zaman gerçeklerden kopuk olmuştur. Ve anlamlı ya da anlamsız her ülkenin bütünlüğüne bağlılığını bildirir. 21 Haziran 1991’de o dönemki ABD Dışişleri Bakanı James Baker Belgrad’a gitti. Yugoslavya’dan ayrılmak isteyenlerden bunu yapmamalarını istedi. Dört gün sonra Hırvatistan ve Slovenya bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1 Ağustos 1991’te, o dönemki başkan, baba Bush, Kiev’e gitti ve Ukraynalıları bağımsızlık ilan etmemeleri için uyardı. O sene Sovyetler Birliği dağıldı. Senatör Kerry adına konuşamam. Ama ikinci Obama yönetiminin
bu realiteyi kabulleneceğini umuyorum.’

Galbraith kimdir

1979’dan 1993’e kadar Amerikan Senatosu’nun Dış İlişkiler Komitesi için çalışan Peter Galbraith (61), Saddam’ın Kürtlere yönelik 1988 Halepçe Katliamı’nı ortaya çıkaran kişi olarak biliniyor. 1993-98 arası ABD’nin Hırvatistan Büyükelçiliği görevini üstlendikten sonra Kuzey Irak Yönetimi’ne resmi danışmanlık da yaptı. Bölgedeki petrol anlaşmalarına aracılık edecek kadar yönetim üzerinde etkili. Bugün bağımsız Kürdistan fikrinin Washington’daki en sıkı lobicisi olarak tanınıyor. Hillary Clinton’ın ardından ABD’nin Dışişleri Bakanlığı’nın üstlenecek John Kerry’ye de Senato’daki görevinden dolayı çok yakın olan Galbraith halen Demokrat Parti’den Vermont Eyalet Senatörü.