Kurbanını veterinere göster

Kurbanlık hayvanlarınızı kesim öncesi ve sonrası muayene ettirin

Hayvansal protein kaynağı olarak etin beslenmemizde önemli yeri var. Ancak Kurban Bayramı'nda sevap işleyeyim derken günaha girmek mümkün. Çünkü hayvanlar birçok hastalığın konakçısı ve bu değerli besin zararlı hale dönüşebilir. Kurbanlık hayvanların kesim öncesi ve sonraki sağlık kontrolünden geçmesi şart.

Kurban Bayramlarında ortalama 5 milyon hayvan kesiliyor. Bakım, besleme safhasından; et ve et ürünü olmasına dek birçok hastalık hayvandan insana geçebilir.

Hayvanlardan insanlara geçen hastalıklara ‘‘zoonotik hastalıklar’’ deniyor. Bu hastalıkların kurban bayramlarında görülme sıklığı ise üçte bir oranında artıyor.

VETERİNER HEKİM ŞART

Şap, sarılık, tüberküloz, veba ve kuduz hayvan ve hayvansal ürünlerden insanlara geçen hastalıkların yalnızca birkaçı.

Gıda teknolojisinde kullanılan birçok katkı maddesini de unutmamakta yarar var. Tarımı koruma amacıyla yapılan ilaçlamalar, hayvanların beslenme ve bakımında kullanılan hormon ve antibiyotikler sonu kansere kadar giden hastalıklara sebep olabilirler.

Bir hastalık hayvanda gizli olarak seyrediyor olabilir. Bu yüzden muayeneler veteriner hekim tarafından hayvan canlı iken bir de kesimden sonra yapılmalı.

MODERN YÖNTEM ASMAK

Kurbanlık hayvanın burnu akıyorsa, soluk alış verişi kötüyse ya da öksürüyorsa bunlardan bir sonuç çıkartmak mümkün. Ancak kesimden sonra örneğin karaciğerde kist varsa, bu ancak veteriner hekimin anlayabileceği bir şey.

Türkiye'de kurban kesiminde alışagelmiş bir usul var. Hayvanın üç ayağı bağlanır, kafası geriye doğru çekilir, yere yatırılır ve boğazından kesilir. Bu, kanı toprağa akıtmak için uygulanan bir yöntem.

Belediye ve kamusal kesim yerlerinde hayvanlar daha modern bir şekilde asılarak kesiliyor. Hayvanı asarak kanını akıtmak, çevre ve personelden bulaşma riski olan hastalıkları en aza indirgiyor.

Kurban kesimleri dahil Türkiye'deki kesimlerin yaklaşık yüzde 60'ı kaçak. Kalanı mezbahalardaki kontrollü kesimler olsa da çoğu ideal standartta değil. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Nazlı bunun mutlaka önüne geçilmesi gerektiğini söylüyor:

‘‘Avrupa Birliği hayvan kesimlerinin insanların gözü önüne değil, bu işe tahsis edilmiş özel kesimevlerinde usülüne uygun olarak yapılmasını söylüyor. Mezbaha sistemimizi geliştirmemiz lazım. Türkiye'de yaklaşık bin tane mezbahamız var. Yüzde 80-90'ının mutlak suretle revize edilmesi gerekiyor. Bu mezbahaların yaklaşık 100'ü ruhsatlı. Kasaba ve köyleri de düşünürsek belki de 10 bin tane kesim yeri var. Yüzde 90'ına mezbaha demeye bin şahit ister.’’

Koordinasyonunu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın yaptığı Türkiye Zoonoz Milli Komitesi'nde, Belediyelerin mezbaha ve kombinalarının bayram süresince halka açık tutulması ve kurban satış yerlerinde sağlık kontrolünün yapılması kararı alındı.

Olsun. Siz yine de satın aldığınız kurbanlığınızın ‘‘veteriner kontrolü var mı?’’ diye sormayı unutmayın!

HAYVANI GÖZLEYİN

Kesilen hayvanın kanı koyu renkli veya belirgin şekilde açık ve akışı zor gerçekleşiyorsa,

Dalakta 3-5 misli anormal bir büyüme görülüyor ve kesildiğinde içi siyahımsı bir kan içeriyorsa,

Barsaklar aşırı derecede gazla dolu ve iç kısımlarında yer yer kanamalar veya kan oturmaları mevcutsa,

Akciğer organ ve vücut lenf yumrularında aşırı şişlik, kireçlenme veya peynirimsi bir görünüm tespit edilirse,

Karaciğer büyümüş ve yüzeyinde beyaz noktacıklar mevcutsa,

Yüzülen derinin iç kısımlarında kanamalar veya anormal lekeler mevcutsa,

Kesilen hayvan karkasının (gövdesinin) rengi normal ve üzerinde tuhaf kokular, değişik sıvılaşmalar içeriyor ve hayvan aşırı zayıfsa; hayvanın derisi dahil, bütün iç organları gövdesiyle birlikte serin bir yerde muhafaza edilmeli ve derhal en yakın Veteriner Hekime başvurulmalı.

ELEKTROŞOK YÖNTEMİ

Amerika, Avrupa, Japonya'da hayvanları bayıltmadan kesim yapmak yasak. Kesimde cihaz ya da madde kullanarak hayvanda bilinç, geçici bir süre kaybettiriliyor. Bu bir ölüm hali değil sadece bayılma hali. Elektroşok, karbondioksit ve tabanca ile bayıltma diye üç yöntemi var.

Türkiye'de tabanca ile bayıltma yöntemi tercih edilmiyor. Çünkü bu yöntemde hayvan ölmüyor ama kesmekten vazgeçerseniz geriye kazanım yok.

Kalan iki yöntemde hayvanı kesmekten vazgeçilirse kısa bir zaman sonra hayvan uyanıyor.

Karbondioksit yönteminde; içinde karbondioksit olan kapalı bir ortamda hayvanlar bayıltılıp kesiliyor. Bu sistem pahalı bir sistem. Türkiye'de bu yöntem büyük entegre mezbahalar, büyükbaş hayvanların kesimi için öneriliyor.

Elektroşokta ise hayvanın beynine elektrik veriliyor. Suriye ve Ürdün gibi Müslüman ülkelerin birçoğunda mezbahalarda bu yöntem uygulanıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı da ölüm hali oluşmadığı takdirde hayvanlarda elektroşokun rahatlıkla uygulanabileceği şeklinde bir fetva verdi.

İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde yapılan bir doktora tezine göre bu yöntemde hayvandan daha çok kan aktığı görülmüş. Bunun da etin tadı ve kalitesinde olumlu etkisi var. Et daha gevrek ve rengi daha parlak oluyor.

AMAN DİKKAT

Hayvanın sağlık kontrolü yapılmalı

Kesimden önce hayvan yorgun olmamalı.

Kesimden önce bol su ve tuz vermemeli.

Çok doyurulmamalı.

Kötü muamele yapıp strese sokmamalı. Bunlar hayvanın kanının akmasını engelliyor. Etin kalitesini ve sağlığına da olumsuz etki yapıyor.

Kesimden önce eller yıkanmalı.

Tulum çıkartma işlemlerinde deriye zarar vermemeli.

Kesim sonrası iç organları veteriner tarafından muayene edilmeli. Ancak kesimlerin yüzde 60'ı bu kurallara uyulmadan yapılıyor.