Kuraklık, seller ve gıda krizi

Küresel ekonominin nabzı EKONET'te atıyor                                 Â

 

Bu artışlar ABD'deki enflasyon üzerinde çok fazla etki yapmadı ancak bu durumun dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan ve gelirlerinin çoğunu temel gıda gereksinimleri için harcayan fakir halklar üzerinde acımasız etkileri bulunuyor.

Â

Gıda krizinin sonuçları ekonominin de ötesine geçiyor. Her ÅŸeyin ötesinde, OrtadoÄŸu'da yolsuzluklara karşı baskıcı rejimlerde meydana gelen isyanların meydana geliÅŸ sebebi kadar neden ÅŸimdi ortaya çıktığı da önemli. Yükselen gıda fiyatlarının bu isyanlarını baÅŸlıca tetikleyici nedenlerinden olduÄŸu şüphe götürmez bir gerçek.                 Â

   Â

Peki, gıda fiyatlarında yaşanan bu yükselişin arkasında ne var? ABD'li sağ eğilimli politikacılar (ve Çinliler), ABD Merkez Bankası'nın (Fed) gevşek para politikasını suçlarken, bazıları Banka’nın Başkanı Ben Bernanke'in 'ellerinde kan izi var' dahi diyebiliyor. Diğer taraftan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ise suçu spekülatörlere atarak, bu kişilerin 'zorbalık ve soygunculukla' yaptıklarını savunuyor.

 

SADECE BAŞLANGIÇ

Ancak eldeki kanıtlar daha kaygı verici bir hikayenin varlığına işaret ediyor. Gıda fiyatlarındaki yükselişin birden fazla nedeni olmakla birlikte en çok etki edenin ise tarımsal üretimi vuran kötü hava koşulları olduğunu belirtebiliriz. Ve daha önemlisi gaz salımımlarından dolayı iklim değişikliği devam ettikçe gıda fiyatları yükselişinde henüz başlangıcı yaşıyor olabiliriz.

 

Gıda fiyatlarındaki yükseliş aynı zamanda son zamanda emtiaya olan artan taleple de ilgili bir durum. Gelişmekte olan ülkelerdeki hızlı büyüme alüminyumdan, çinkoya kadar çeşitli hammaddelerin talebini 2009'un başından beri artırmış durumda...

 

TARIM ALANLARI AZALIYOR

Çin gibi gelişmiş ekonomilerdeki büyüme hızının et tüketimi artırması hayvanları otlatmak için daha fazla alan ayrılmasını beraberinde getirmesi bir gerçek. Aynı şekilde, başta pamuk olmak üzere hammadde üretimi için daha fazla toprak ayrılmasının, tarım için ayrılan alanları azaltması da başka bir gerçek. Bio-yakıt üretiminde kullanılan etanol üretimi için mısırdan vazgeçilmesi diğer bir gerçek. Yani, hem ekonomik büyüme hem de kötü enerji politikası gıda fiyatlarının artışında rol oynuyor.

 

Tüm bunlara rağmen gıda fiyatlarındaki yükseliş geçen yaz hava şartları ağırlaşıncaya kadar diğer emtia ürünlerindeki yükselişin gerisinde kalmıştı...

 

HAVAYI NE ETKÄ°LÄ°YOR?

O zaman sorulması gereken soru şu; hava şartlarında yaşanan bu aşırı değişimin arkasında ne yatıyor?

 

Bu durum bir noktaya kadar, doğal bir olay olan La Nina hava akıntısının normalden daha soğuk hale gelmesinden kaynaklanıyor. La Nina'dan kaynaklan durumlar tarihsel olarak bakıldığında küresel gıda krizleriyle ilişkili bir seyir takip ediyor. Aynı durum, 2007-2008 döneminde yaşanan krizde de görülmüştü.

 

Ancak hikayenin tamamı bu değil. Bu kış bolca yağan kara bakıp yanılmayın, 2010, La Nina'nın yılın ikinci yarısındaki soğutucu etkisi ve güneş faaliyetlerinin en az olduğu dönem olmasına rağmen rekor sıcaklık bakımından 2005 ile yarıştı. Rekor sıcaklıklar sadece Rusya'da değil, dünyanın beşte biri alanı kaplayan 19 ülkede daha görüldü.

 

Hem yaşanan kıtlık hem de seller, küresel ısınmanın doğal sonucu olarak ortaya çıkıyor. Sıcaklıklar kuraklığa neden olurken, diğer yandan okyanuslardan daha fazla suyun buharlaşmasına ve aşırı yağmurlarla sellere sebebiyet veriyor...

 

DAHA KÖTÜSÜNÜ GÖRECEĞİZ

Elimizdeki kanıtlar, küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin yaşandığı bir dünyada ekonomik ve politik olarak yaşanan aksaklıkların daha ilk aşamasında olduğumuzu gösteriyor. Gaz salınımlarını azaltma konusundaki başarısızlığımız devam ettiği sürece, kaçınılmaz olarak daha kötüsüyle karşı karşıya kalacağız.

 

 

* Bu yazı The New York Times'ta, "Droughts, Floods and Food" başlığıyla yayımlanan haberden derlenmiştir.