Kuraklığa çözümde 'yağmur bombası' tartışması
Güncelleme Tarihi:
Kuraklık nedeniyle üreticilerin tartışmaya başladığı yağmur bombası uygulamasına meteoroloji uzmanları sıcak bakmıyor. Uygulamanın sel ve kasırgaya yol açarak fayda yerine zarar getirebileceği, ABD gibi gelişmiş ülkelerde bile kuraklıkla mücadelede kullanılmadığı ifade ediliyor.
Türkiye'nin tahıl, bakliyat, pamuk ve narenciye ihtiyacının önemli bölümünün karşılandığı Çukurova yöresinde 2 ayı aşkın devam kuraklık, endişe veren boyutlara ulaştı.
Seyhan ve Çatalan barajlarındaki su oranının işletme seviyesinde olmasına karşın, yağış olmaması halinde kuraklık tehlikesinin üst seviyeye ulaşacağını belirten DSİ 6. Bölge Müdürlüğü yetkilileri, tarlaların sulanabilmesi amacıyla ziraat mühendisleri odası ve çiftçiler birliğinin başvurusu üzerine bir kanala su akışı sağlandığını ifade etti.
Yörede, son 2,5 ayı yağışsız geçiren çiftçi, kuraklıkla birlikte hava sıcaklığının 16 dereceye yükselmesi üzerine çimlenme ve gelişme sürecindeki tarla bitkilerinin su ihtiyacını yağmurlama sistemleriyle karşılamaya çalışıyor.
YAĞMUR BOMBASI TARTIŞILIYOR
Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şubesi üyeleri de son günlerde yaptıkları toplantılarda, kuraklığın sürmesi durumunda “yağmur bombası” uygulanması fikrini gündeme getirmeye başladı.
Oda Başkanı Ayhan Barut, gümüş iyodür fişeklerinin uçaklarla gelişigüzel bulutların içine atılması ile gerçekleşen yağmur bombası yönteminin bilimsellik derecesinin araştırılarak gerekirse uygulamaya konulmasını istediklerini bildirdi.
Meteoroloji uzmanları da kuraklıkla mücadelede “yağmur bombası” uygulanması ile ilgili gerek Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü gerekse üniversitelerin bilimsel araştırma yapmadıklarını belirttiler.
Bazı firmaların pazarlaması ve uygulanmasına yönelik sektörel bazda girişimlerde bulunduğu sistemin, dünya ülkelerinin yüzde 10-15'inde denendiğini belirten uzmanlar, Türkiye'de ise 1993 yılında sadece İstanbul'da büyük su sıkıntısının yaşanması üzerine milyonlarca dolar harcama yapılarak denendiğini, ancak sonuç alınamadığını ifade ettiler.
Uzmanlar, bulutlara yağmur bombası uygulanması ile başlayacak yağmurun önüne geçmenin mümkün olmadığına da dikkati çekerek, bunun sonucunda sel baskını afeti ve kasırga yaşanabileceğini belirttiler.
Yağmur bombasına, ABD gibi dünyanın en gelişmiş ülkesinde bile kuraklığa çare olarak başvurulmadığını vurgulandı.
ÖNCELİKLE BULUT GEREKİYOR
Yağmur yağdırmak için yapılan herhangi bir bulut tohumlama işleminde, bulut oluşmadığı için öncelikle tohumlamaya uygun bulutun bulunması gerekiyor.
Bulut tohumlama işleminde, yoğunlaşma çekirdeği olarak hizmet edecek olan kimyasal maddelerin, bulut içindeki en uygun yere, zamanında ve doğru miktarda ulaştırılması gerekiyor.
Ayrıca, iyi bir sonuç almak için, bulutların soğuk olması gerekiyor. Bulut tohumlamasında, bulut partiküllerinin büyümesine neden olan buz kristali yöntemi kullanıldığı için, en azından bulutun bir parçasının aşırı soğumuş olması gerekiyor. Bulut tohumlama işlemlerindeki zorluklarda ilk sırayı, çekirdek olarak hizmet edecek küçük parçacıklarla bulutun doğru bir şekilde tohumlanması alıyor.