Kültür Sanat

Gönüller Sultanı Abdal Musa

ERENLER ereni Abdal Musa insanlar için bir umut kapısı. Onu ziyarete gelen hak aşıkları, gönül ateşini sazın teline yükler. Kimileri semah tutar, kimileri sessizce dinler. Başlar eğik, gözler dolu dolu. Gönüller Sultanı'nın ateşinde pervane olan canlar yerlerde sürünürcesine girerler türbeye. Mezar taşlarına yüz sürüp dua mırıldanırken bir ozanın yanık sesi çınlar taş duvarlarda;

‘‘Yoksul derviş der ki mehtabımızdan

Gülyüzlüm incinme hitabımızdan

İkilik sözü yok kitabımızdan

Birlik bahçesine girdik de geldik...’’

Yunus Emre'nin kişiliği, Hacı Bektaş Veli'nin akılcılığı, Mevlana'nın hoşgörüsü. Bu üç önemli unsuru potasında eriten Abdal Musa insanlar için bir umut durağı. Kültür Bakanlığı desteğiyle bu yıl 16'ncısı düzenlenen ve bugün başlayan Abdal Musa'yı Anma etkinliklerine yurdun dörtbir yanından akın akın insanlar geliyor. Alevi-Bektaşi inançlı yurttaşların yanı sıra Sünni inançta olanlar da Abdal Musa Dergahı'na gelip, bu erenin türbesinde dua ediyorlar. Binlerce insan Yunus'u, Mevlana'yı, Hacı Bektaş Veli'yi onun düşünce ve öğütlerinde buluyor. Sevgi selinin aktığı Tekke'de eski Türk inançları ile İslam'ın bütünleştiği Abdal Musa ateşinde pervane olan canlar Atatürkçü, laik ve çağdaş Türkiye tablosundan bir kesit sergiliyor.

ORHAN GAZİ'NİN CAN YOLDAŞI

14. Yüzyılda yaşayan Abdal Musa, Horasanlı'dır. Ahmet Yesevi ışığını Hacı Bektaş Veli ekolünde özümseyen Pir Abdal Musa Anadolu'nun Türkleşmesinde büyük görevler üstlendi. Bursa'nın fethinde Orhan Gazi ile omuz omuza mücadele etti. Ancak o, savaş eri olmaktan çok gönül eri olmayı yeğledi, kılıçla kayaları ikiye bölmektense kelam etmeyi erdemli buldu. Bursa'dan ayrıldıktan sonra Antalya bölgesine gelen Abdal Musa, Elmalı'nın Tekke Köyü'ne yerleşti. Dergahında aş hiç eksik olmadı. Gece gündüz yolu düşenler bu dergahta konakladı. Bektaşi Meydanı'nda 12 post bulunur. Bu postların 11'incisi olan Ayakçı Postu, Abdal Musa'nın postudur. Kaygusuz Abdal başta olmak üzere pek çok Anadolu ereni Abdal Musa ışığında yetişti.

ABDAL MUSA TÜRBESİ

Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Hacı Bektaş Veli yolunda olan bu eren hakkında şu bilgiyi vermekte;

‘‘Dağ eteğinde 100 ev vardır. Abdal Musa evkafıdır. O tekkenin tamirine, yiyecek ve içeceğine memurdurlar. Bu köyün kıblesinde etrafı 4 bin adımlık bir bağ ortasında bir ulu kubbe altında Abdal Musa Baba gömülüdür. Bir sivri kubbedir, alemi altındır. Sandukanın dört tarafında ayeti kerimeler yazılıdır. Peygamber sülalesinden, Horasan erenlerinden Hacı Bektaşı Veli fukarasındandır. Uzaktan gelen seyyahlar alametlerimiz olsun diye palhenk, zerdoste, nefis, keşkül asmışlardır. Kapısına şu beyti yazdım; Pişva-yi Tarik-i Ali aba Merkad-i Paktekye-i Musa Baba’’

Türbenin içinde sağda Abdal Musa'nın sandukası, Bektaşi geleneğine göre ayak tarafında annesi ve kızkardeşinin sandukaları, kapıya yakın bölümde babası Seyyid Hasan Gazi sandukası ve Kaygusuz Abdal'ın sandukası yeralmakta. Kaygusuz ile duvar arasında boş bir mezar yeri vardır ki buraya da Mehdi'nin gömüleceğine inanılır.

TÜRKMEN İNANCI

Hacı Bektaş Veli Şii-Batıni özellikler taşıyan Türkmen inancının temsilcisidir. Abdal Musa da aynı inanca hizmet etmiş bir erendir. İkinci Mahmut, 1826'da Yeniçeri Ocağı'nı ortadan kaldırırken bektaşiliği de yasakladı. Pekçok bektaşi Nakşibendi tarikatına geçip etkinliğini gizli sürdürmek zorunda kaldı. Abdülmecit döneminde kendi tekkelerini yeniden oluşturan Bektaşiler kendisi de Bektaşi olan II. Abdülhamit döneminde eski güçlerini yeniden kazandılar. Cumhuriyet'in kurulmasından 30 Kasım 1925'te çıkan Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması Yasası ile Bektaşilik de resmen son buldu.

BEKTAŞİ DÜŞÜNCE

Hacı Bektaş Veli'nin yolu 4 kapı üzerine kuruludur. Şeriat, tarikat, hakikat ve marifettir. Bektaşi düşüncesine göre şeriat kapısı İslam'ın ve ehl-i beyt yolunun geleneklerine uymaktır. Tarikat kapısı şeyhe bağlanmak, hakikat kapısı evrenin sırlarını öğrenmektir. Bu kapıya giren hakikat alemine dalar, evrenin yaratıcısı Allahı tanır. Bu aşamadaki Bektaşi bireysellikten kurtulur bütün insanları sever. Marifet kapısına giren derviş,ilim evrenine ayak basmış olur. Burada kanıtlara dayalı kesin bilgi, gözleme dayalı bilgi, yaşantıyla elde edilen bilgi sırlarına ulaşılır. Bu 4 kapı ibadet, niyaz, adak ve vuslat üzerine kuruludur.

PROGRAM

2 Haziran Cuma: 18.00

24.00 Gençlik Şöleni

3 Haziran Cumartesi: 11.00 Açılış

14.00 Sempozyum (Anadolu Aleviliğinde

Hoşgörü ve Eğitim)

18.00-24.00 Halk Ozanları, Sanatçı

ve Semah Ekipleri gösterileri

4 Haziran Pazar: 11.00-13.00 Panel

(Toplumumuzda Gençlik Sorunları) 13.00-18.00 Halk Ozanları,

Sanatçı ve Semah Ekiplerinin gösterileri

5 Haziran Pazartesi:11.00-14.00 Gençlik Şöleni'nin devamı, Şiir, Öykü,

Fıkra Yarışması

Semah ve Halk Oyunları Gösterisi