Kravata sahip çıkamadık

Kim 500 Milyar Ä°ster adlı yarışma programında ‘‘Kravat hangi ülkeden çıkmıştır?’’ sorusuna ‘‘Hırvatlar’’ yerine ‘‘Fransızlar’’ yanıtını veren yarışmacı Mustafa Erhan Sözen'in doÄŸru yanıt verdiÄŸini ve hakkını aramak için mahkemeye baÅŸvuracağını açıklaması, Hırvat basınında geniÅŸ yer buldu. Hırvatistan'ın en ünlü kravat markası ‘‘Croata’’ı üreten firmanın ihracat sorumlusu Suzana Skoko, ‘‘Bizim kravata sahip çıkmamız mümkün deÄŸildi. Çünkü bizim bir ülkemiz yoktu’’ dedi.TÃœRKÄ°YE'de çıkan gazete haberlerinin Hırvat basınına geniÅŸ bir ÅŸekilde yansımasının ardından önceki gün Türkiye'ye gelen Suzana Skoko, beraberinde Mustafa Erhan Sözen'e, tamamen elle yapılan, üzerinde geleneksel Hırvat motiflerinin bulunduÄŸu ve yalnızca 4 adet üretilen, yaklaşık 250 milyon lira deÄŸerindeki ipek bir kravatı hediye olarak getirdi. Skoko'nun ihracat sorumlusu olduÄŸu Croata firmasının Türkiye Distribütörü olan Tureks Ä°thalat ve Ä°hracat AÅž'nin sahibi Oytun Özbay, ‘‘Yarışmanın yapımcı firması MED Yapım, Skoko ve Mustafa Bey'i Hülya AvÅŸar Show'da biraraya getirmek istedi. Stüdyoya gittik ama Mustafa Bey hediye kravatı almadığı gibi, programa çıkmak için bizden para istedi. Kendisine olumsuz yanıt verince de programa katılmadı’’ dedi. Skoko, kravatın Hırvatlardan çıkarak tüm dünyaya yayıldığını şöyle aktardı: EÅžLERÄ° DÜĞÜMLÃœYORDU‘‘Mustafa Bey'in iddiası doÄŸru deÄŸil. Çünkü Romalı, Fransız ve Ä°talyanlar bile tarih kitaplarında kravatın bize ait olduÄŸunu kabul ediyor. Ana Britannica Ansiklopedisi de bunu doÄŸruluyor. Çünkü bazı cesur Hırvat askerleri, 17'nci yüzyılda, Fransa Kralı 14'üncü Louis zamanında Fransa için savaşıyordu. SavaÅŸmak için, lejyoner olarak ülkelerinden Fransa'ya giden Hırvat askerlerinin boyunlarına, geride bıraktıkları eÅŸleri ya da kızkardeÅŸleri geri dönüşün sembolü olsun diye, özel olarak düğümledikleri eÅŸarp türü kumaÅŸ parçalarını baÄŸlarlarmış. Hırvat askerleri Paris'e girdiÄŸinde ise baÅŸta Kral 14'üncü Louis olmak üzere, Fransız Mahkemesi üyeleri ve diÄŸer halk da bu özel düğümlü kumaÅŸ parçalarını çok beÄŸenmiÅŸler. Zamanla bu kumaÅŸ, kravat adını almış. Çünkü ‘Hırvat usülü'nün Fransızca'daki karşılığı ‘La cravatta'dır. Bu yüzden Hırvat usulü düğümlenen bu kumaÅŸ, zamanla kravat adını almış ve Fransa'nın yanı sıra tüm dünyada yaygınlaÅŸmış.’’ Her desenin bir öyküsü varCroata kravatlarının üretimi için özel dizayn stüdyolarına sahip olduklarını belirten Skoko, ÅŸunları anlattı: ‘‘Kravat Hırvatistan'da özel bir yere sahip. Hemen hemen her Hırvat erkeÄŸinin Croata marka bir kravatı vardır. Kravatlarımız yüzde yüz ipektir. Bazı kravatlarımız tamamen el yapımıdır. Ãœzerindeki desenleri tarihsel sembollerden seçiyoruz. Bunların en ünlüsü ise Dalmaçya'dır. Kravatlarımızda kullandığımız her figürün bir öyküsü vardır ve bu öyküler Hırvatça ve Ä°ngilizce olarak kravat kutusunun içinde etiket halinde anlatılır. Bu uygulama dünyanın hiçbir kravat markasında yoktur.’’Akademisini kurdukKravatın Hırvatlar'dan çıktığını, ancak zamanla Ä°ngiltere, Ä°talya ve Fransa'daki moda dünyasının kravata daha çok sahip çıktığını belirten Suzana Skoko, şöyle konuÅŸtu:‘‘Bizim o dönemlerde kravata sahip çıkmamız mümkün deÄŸildi. Çünkü bizim bir ülkemiz yoktu. Bağımsızlığımızı 1992 yılında saÄŸladık. Bu yüzden yalnızca kravat konusunda deÄŸil, hiçbir konuda uluslararası alanda sesimizi çıkaramadık. Ama 1994 yılında Prof. Marijan Bujic, kravat üzerine yaptığı araÅŸtırmalarda elde ettiÄŸi bütün belge ve dokümanları toplayarak bir Kravat Akademisi (Academia Cravatica) kurdu. Bu akademisinin misyonu, kravatın Hırvatlar'a ait olduÄŸunu tüm dünyaya anlatmak. Akademi bünyesinde bir kravat müzesi de oluÅŸturmaya çalışıyoruz.’’Demirel de maÄŸazamızı gezdiHırvatistan'da yalnızca kravat üretimi yapan tek firma olduklarını ve firmayla aynı ismi taşıyan ‘‘Croata’’ marka kravatların büyük üne sahip olduÄŸunu belirten Suzana Skoko, Hırvatistan'a resmi ziyarette bulunan çok sayıda devlet adamının Croata marka kravat taktığını ve bunu Hırvat yetkililerine gururla gösterdiklerini söyledi. Skoko ayrıca, ülkelerine gelen tüm devlet adamı ya da ünlü kiÅŸilere Croata marka kravat hediye edildiÄŸini, CumhurbaÅŸkanlığı döneminde Süleyman Demirel'in de Hırvatistan'a geldiÄŸinde, Zagreb'teki maÄŸazalarını ziyaret ettiÄŸini belirtti. Geçen yıl 130 bin adet kravat ürettiklerini ve bu üretimin her yıl yüzde 20 oranında arttığını belirten Skoko, ‘‘ÜrettiÄŸimiz kravatların yüzde 70'ini iç piyasaya sürüyoruz. Geri kalan yüzde 30'unu ise ihraç ediyoruz.’ dedi. Â