Kral Simeon’un Türk bakanları

Nereden nereye... Bulgaristan'da insanların maaşının 20-30 Leva'yı ancak bulduÄŸu Todor Jivkov döneminde, tek bir Türkçe cümle konuÅŸmanın cezası 10 Leva'ydı. Åžimdi, Bulgaristan tarihinde ilk kez, iki Türk, eski kral Simeon'un hükümetinde bakan oldu. Halkın yüzde 40'ının tarım ve hayvancılıkla uÄŸraÅŸtığı Bulgaristan'da Rodoplu Mehmet Dikme Tarım Bakanı, Deliormanlı Necdet Ä°smail Molov DoÄŸal Afetler ve Sanayi Kazaları Bakanı olarak görevlerine alışmaya çalışıyorlar.Bulgaristan'ın milli kahramanlarından Vasil Levski 1870'lerde ‘‘Bulgaristan günün birinde parlak ve temiz bir Cumhuriyet olacak. Bu devleti cumhuriyete layık görüyorum. Etnik ayrımcılık olmayacak. Bulgar, Türk, Ermeni ve Yahudiler bu topraklarda mutlu bir yaÅŸam sürecek’’ demiÅŸti. Ä°ÅŸte Sovyet mozayiÄŸinin dağılmasından sonra hızlı bir demokratikleÅŸme sürecine giren Bulgaristan'da Levski'nin sözleri nihayet gerçekleÅŸme yolunda. Bulgar tarihinde bir dönüm noktasına imza atan iki Türk bakan, Sofya'daki bakanlık makamlarıyla köylerindeki evlerini bize açtılar, projelerini anlattılar.NECDET Ä°SMAÄ°L MOLOV (DoÄŸal Afetler ve Sanayi Kazaları Bakanı)Ä°yi ki Türkiye’ye göç etmemiÅŸimBulgaristan DoÄŸal Afetler ve Sanayi Kazaları Bakanı Necdet Ä°smail Molov'un Sofya'daki bakanlık makamındayız. Molov bakanlık koltuÄŸundaki üçüncü gününü yaşıyor. Sekreterine ‘‘Türk gazeteci ile bir röportajım var. Telefon baÄŸlama’’ diyor. Ä°lerleyen dakikalarda telefon baÄŸlanıyor, arayan hatırlı bir kiÅŸi herhalde, çünkü bu hayırlı olsun telefonuna çıkıyor ve ‘‘Şükürler olsun. AÅŸağıdan yukarıya fırladık. BeklemediÄŸimiz iÅŸler oldu. Åžimdi alışmaya çalışıyorum’’ diye cevap veriyor.Åžu anda Sofya'da bir otelde kalıyor. Bulgar eÅŸi Zaprinka, kızları Emel (28) ve Asya (21), annesi Rahime ve babası Ä°smail ile birlikte, bakan olmadan bir süre öncesine kadar belediye baÅŸkanlığı yaptığı Omurtag'da üç odalı, iki katlı mütevazi bir evde yaşıyor. Annesi Rahime, ‘‘Çok çileler çektik, ama şükürler olsun bugünleri de gördük’’ diyor. ‘‘Biz fakir bir aileyiz. Necdet bakan oldu, kendisini de bizleri de Bulgaristan'ı da doÄŸrultacak. Fakirleri kaldıracak.’’ Necdet Molov, iÅŸ hayatında fabrika işçiliÄŸinden müdürlüğe yükseldi. Bakan olmadan Deliorman Bölgesi'nde TargoviÅŸte ÅŸehri yakınındaki Omurtag kasabasının belediye baÅŸkanıydı. Bulgar eÅŸi Zaprinka, kızları Emel ve Asya ile Burgaz sahillerinde tatildeyken müjdeyi aldı:‘‘Kumda güneÅŸlenirken telefonum çaldı. Parti baÅŸkanım Ahmet DoÄŸan arıyordu. (Necdet Bey, seni bakan yaptım, tatilini kes Sofya'ya gel) dedi. ÅžaÅŸkına dönmüştüm. PaniÄŸe kapıldım. Bacaklarım kesildi. TargoviÅŸte valiliÄŸini beklerken bakan oldum.’’ 15-20 yıl önce tek bir Türkçe kelime konuÅŸmanın bile yasak olduÄŸu bir ülkede ilk kez bir Türk olarak bakanlık koltuÄŸuna oturmak nasıl bir duyguydu? Bakan Molov'un gözleri dolu dolu oldu: ‘‘Hür bir duygu. Büyük yük. Tarihin döndüğü gün!’’ 1980'lerdeki büyük göç dalgası sırasında neler yaÅŸadığını soruyoruz Necdet Bey'e.‘‘Önce annemle babamı Türkiye'ye gönderdim’’ diye anlatıyor. ‘‘Onlara, siz gidin, ben iÅŸlerimi toparlayıp arkadan geleceÄŸim, dedim ama az sonra sınır kapandı. Onlar Türkiye'de üç ay kalabildiler. Hasrete dayanamadılar, tekrar baba ocağına geri döndüler. 1991'de Omurtag Belediye BaÅŸkanı seçilince ‘İyi ki gitmemiÅŸim' diye düşündüm. SoydaÅŸlarıma kendi topraklarında hizmet daha önemli.’’Yaklaşık 20 yıl önce, Bulgaristan’da bir Türk azınlığın varlığı bile inkar edilirken, ÅŸimdi hükümette iki Türk bakanın yer alması Bulgarlar tarafından nasıl karşılandı?Molov, ‘‘Belki ferdi tepki olmuÅŸtur ama bana siyasal bir tepki gelmedi. BaÅŸkanımız Ahmet DoÄŸan, Bulgaralara HÖH'ü 12 yıldır öğretti. Bulgarlar, Genel baÅŸkanımız Ahmet DoÄŸan ile Türklerin siyasi gücünü de öğrendi’’ diyor. MEHMET DÄ°KME (Tarım Bakanı)Türklerin dönmesini teÅŸvik edeceÄŸizO, yıllarca Rodopların ‘‘tütüncü’’ baÅŸkanıydı. Tütün üreticilerinin sorunlarını çok iyi bilirdi. Birkaç yıl önce tütün üreticilerinin hükümeti protesto etmek için yaptığı yürüyüşlerin lideriydi. Bulgaristan nüfusunun yüzde 40'ının, Türklerin de yüzde 90'ının tarımla uÄŸraÅŸtığı ülkede Tarım Bakanı olan Mehmet Dikme, Kırcali'ye baÄŸlı Ardino Belediyesi'ndeki baÅŸkanlık görevine 35 sayfa tutan bir konuÅŸmayla veda ettikten sonra bizi evinde kabul etti.Tütün Lisesi, sonra da Plovdiv Gıda MühendisliÄŸi Fakültesi'nden mezun olan Mehmet Dikme, iki dönem Ardino Belediye BaÅŸkanlığı ve Avrupa Yerel Yönetim Konsey üyeliÄŸi yapmıştı. Åžimdiki hedefi belliydi: Rodoplar'da tütüncülüğü yeniden canlandırmak, bu bölgedeki tütün üreticisi Türkler'in sorunlarını tamamen gidermek ve Bulgaristan'ı Avrupa'nın buÄŸday silosu haline getirmek...Bulgaristan'da ilk kez Türk bakan olmak nasıl bir duygu?-Bulgaristan'da Türklerin kazandığı bu hak HÖH'ün son 12 yılının neticesi. Ayrıca Bulgaristan tüm dünyaya demokrasi ülkesi olduÄŸunu ispatladı. Bir Türk bakan olarak büyük bir sorumluluk yüklendim. Herkes bizi Bulgar asıllı bakanlardan çok daha sıkı izleyecek. Türklerin yüzde 90'ının tarımla uÄŸraÅŸtığı ülkede onlara yönelik bir programınız olacak mı?- Rodop bölgesi, özellikle Kırcali ve kasabalarındaki soydaÅŸlarımız tütüncülükle geçinir. Son yıllarda ülkede büyük bir tütün krizi yaÅŸanıyor. Hükümetimiz tarımda özel bir tütün projesi uygulayacak ve mevcut tütün kanunu deÄŸiÅŸtirilecek. Ãœlkede 7-8 yıldır tütüncülük battı. 1989'den önce Sovyetler BirliÄŸi'ne yılda 150 bin ton tütün ihraç ediyorduk. Åžu anda tüm Bulgaristan'ın tütün üretimi sadece 35 bin ton. Hem tütün fiyatı düşük, hem de pazar yok. Rodoplar'da tütün üreticilerini tütün üretimine teÅŸvik için Avrupa fonlarından kaynak aktaracağız. Öyle zannediyorum ki, alacağımız tedbir ve teÅŸviklerle Türkiye'ye göç eden soydaÅŸlarımızı tekrar Bulgaristan'daki topraklarını iÅŸlemeye davet edeceÄŸiz.Yani terse göç mü bekliyorsunuz?- Bulgaristan artık AB'ye girme sürecinde demokrat bir ülke. SoydaÅŸlarımızın eski dönemdeki sıkıntıları artık olmayacak. Hükümet olarak çeÅŸitli fonlardan yaratacağımız kaynaklarla tarımı canlandıracağız. Bu alanda Türklerin yapabileceÄŸi katkıları gözardı edemeyiz.Tarımda yeniden yapılanma nasıl olacak?- Bulgaristan'da iÅŸlenen toprak dağınıktır. Ãœretimi arttırmak, kuraklığa karşı su sarfiyatını asgariye indirmek için bu ekili toprakları bir araya toplayacağız. Ayrıca Sapord programı yürürlüğe geçirilecek. Hayvancılık geliÅŸtirilecek. Orman alanlarında ne tür yatırımlar olacak?- 1948'de devletin el koyduÄŸu ormanlar sahiplerine verilecek. Orman ürünlerinde yine fonlardan para aktarımı olacak.KaÅŸgaval ülkesi Bulgaristan'da süt ürünleri konusunda bir projeniz olacak mı?- Önceki yıllarda Avrupa'da süt ve süt ürünlerinde Bulgaristan'ın iyi bir pazarı vardı. KaÅŸgaval bizim milli peynirimiz olmuÅŸtu. Mandraları daha modern tesislere kavuÅŸturarak peynir üretimini arttırma yoluna gideceÄŸiz. Bulgar Tabak (Bulgaristan'ın sigara tekeli) özelleÅŸtirilecek mi?- IMF'in isteklerinin başında Tabak'ın özelleÅŸtirilmesi geliyor. En kısa sürede Tabak özelleÅŸtirilecek.Ailesi kasabadaBulgaristan'ın Türk asıllı DoÄŸal Afetler ve Sanayi Kazaları Bakanı Necdet Ä°smail Molov'un ailesi Deliorman bölgesi TargoviÅŸte'ye (Eski Cuma) baÄŸlı Omurtag kasabasında mütevazi bir evde yaşıyor. Bakan Molov'un Bulgar asıllı eÅŸi Zaprinka, annesi ve babası hálá Omurtag’dalar. Bakan olmadan önce Molov bu kasabanın belediye baÅŸkanıydı.Â