Kosova’da güvenlik 25 yıldır Mehmetçiğe emanet... KFOR kapılarını ilk kez Türk gazetecilere açtı

KFOR’un komutanı Tümgeneral Özkan Ulutaş ise Balkanlar’ın en genç ülkesi Kosova’daki durumu, “Kosova sakin ama kırılgan” sözleriyle özetliyor…

NATO’DAN ÖZEL İZİNLE KFOR KARARGÂHINDAYIZ

Milli Savunma Bakanlığı’nın koordinesinde Balkanlar’ın en hassas ülkelerinden Kosova’daki son durumu bir grup Türk gazeteci olarak yakından inceledik. Başkent Piştine’de bulunan KFOR karargâhı ve KFOR’a bağlı ABD’nin Balkanlar’daki stratejik üssü Bondsteel (Camp Bondsteel) NATO’dan alınan özel izinlerle kapılarını ilk kez bizlere açtı. Basın turunun ikinci aşamasında ise Kosova’nın Prizren şehrindeki Türk askerinin konuşlandığı Sultan Murat Kışlası’nda Kosova Türk Temsil Heyet Başkanlığı’nı ziyaret ettik. Ayrıca, zaman zaman tansiyonun yükseldiği Sırbistan-Kosova sınırının sıfır noktasına giderek Türk komandosunun yürüttüğü faaliyetleri yerinde gözlemledik.

KFOR Komutanı Tümgeneral Özkan Ulutaş

78 GÜN SÜREN BOMBARDIMAN

Yugoslavya döneminde Sırbistan Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Kosova'ya 1974'te verilen özerklik, 1989'da aşırı Sırp milliyetçisi Slobodan Milosevic tarafından iptal edildi. 1980’li yılların sonlarında Yugoslavya'nın dağılma sürecine girmesiyle Kosovalı Arnavutlar yükselen Sırp milliyetçiliğinden endişe duydu ve daha sonra ülkenin bağımsızlığında önemli rol oynayacak Kosova Kurtuluş Ordusu'nun temellerini attı. İkici Dünya Savaşı'nın ardından en kanlı çatışmaların yaşandığı Balkanlar’da Bosna Hersek ve Hırvatistan’daki kanlı çatışmalar, 1998'de Kosova'ya da sıçradı. Sırp polisi ile Kosova Kurtuluş Ordusu arasındaki savaş 90’ların sonuna doğru patlak verirken, Milosevic emrindeki Sırp güçleri Arnavut köylerini basarak binlerce sivilleri katletti. Savaşta 8 binden fazlası Arnavut olmak üzere 10 binin üzerinde Kosovalı öldürüldü. 1 milyonunun üzerinde farklı etnik gruptan Kosovalı ise evlerini terk etmek zorunda kaldı. Kosova'daki Arnavutlara karşı baskı ve katliamları durdurmak için siyasi girişimlerin başarısız olmasından sonra NATO, 1999'da Yugoslavya'ya karşı 78 gün süren bir hava saldırısı düzenledi ve çatışmalar son buldu.

KOSOVA’DA KOMUTA TÜRK GENERALDE

NATO bombardımanın ardından 12 Haziran 1999'da Kosova'da güvenlik ve emniyeti sağlamak üzere KFOR oluşturuldu. Bugün 23'ü NATO üyesi toplam 28 ülkenin bulunduğu KFOR, bölgede barış, güvenlik ve istikrarı sağlamakla görevli. KFOR’un komutası ise geçtiğimiz yıl ilk kez Türkiye’ye geçti ve 28’inci komutanı 10 Ekim 2024'e kadar Tümgeneral Özkan Ulutaş oldu. KFOR'da bugün 4 bin 600 askeri personel görev alıyor.

"SAKİN OLSA DA KIRILGAN"

KFOR’ Karargâhı’nda (Camp Film City) Türk basın mensuplarıyla bir araya gelen Tümgeneral Özkan Ulutaş, 12 Haziran 1999’dan beri Barışı Koruma görevini yürüten KFOR’un aynı zamanda NATO’nun Balkanlar’daki uzun vadeli ve kararlı taahhüdünün de somut bir göstergesi olduğunu söyledi.

NATO’nun stratejik öneme haiz bu bölgede güvenlik ve istikrarın muhafazasının Türkiye için de önemli olduğunu vurgulayan Tümgeneral Özkan, “Ülkemiz NATO liderliğindeki KFOR’a kararlı ve güçlü bir şekilde harekâtın başından beri katkı sağlıyor. Bugün karşınızda KFOR’un komutasını üstlenen ilk Türk Generali olarak bulunmam da ülkemizin bu misyona katkısının bir kanıtıdır” dedi. KFOR’un görevinin 1999’daki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ve Askeri Teknik Anlaşma’ya dayandığını hatırlatan Tümgeneral Ulutaş, “Genel olarak bölgedeki durum sakin olsa da, kırılganlığını koruyor. Bu nedenle, Kosova kuzeyi dahil olmak üzere, ilgili tüm güvenlik gelişmelerini, yapılan düzenli devriyeler ve yerel halka etkileşim içinde olarak, gözle görülür ve esnek bir duruşla yakından takip ediyoruz. Birleşmiş Milletler kararı kapsamında; Kosova'da yaşayan herkes için güvenli ve emniyetli bir ortam ve hareket özgürlüğü sağlama görevimizi, Kosova Polisi, AB Hukukun Üstünlüğü (EULEX) misyonu ve Sırp Silahlı Kuvvetleri ile yakın işbirliği içinde sürekli ve tarafsız bir şekilde yerine getirmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

BONDSTEEL’DE MANEVRA BÖLÜĞÜ

Kapılarını ilk defa Türk gazetecilere açan KFOR‘a bağlı ABD’nin Priştine’deki üssü Bondsteel’de güvenlik üst seviyedeydi. Özel izinlerle içeri girdiğimiz ABD’nin Balkanlar'daki ‘en stratejik üssü’ olarak bilinen bölgede Türk manevra birliğinin eğitimlerine şahitlik ettik. Senaryoya göre, elleri sopalı ve taş atan protestoculara karşı Türk askerleri gerginliği önleme ve bastırma harekâtı icra ederek, muhtemel toplumsal olaylara hazırlık seviyesini gösterdi.

SULTAN MURAT KIŞLASI

Prizren şehrinde ise Türk askerinin konuşlandığı Sultan Murat Kışlası’nda Kosova Türk Temsil Heyet Başkanlığı’nı ziyaret ettik. 25 yıldır Kosova’da barışın ve istikrarın korunmasında görev alarak Kosova halkının yanında olduklarını belirten Temsil Heyet Başkanı, “Vazifemiz barışı

korumak, Kosova güvenlik kuvvetlerinin eğitimlerine katkıda bulunmak ve kalıcı bir tedbir sağlanan kadar gerekli tüm tedbirleri almak” dedi. Kışla'da konuşlu komandoların eğitimlerini de yakından incelerken, komandolar senaryo gereği acil bir durumda hemen teyakkuza geçerek yerli imkanlarla üretilen zırhlı kara aracı ‘Vuran’lara binerek olay yerine intikal etti. Sultan Murat Kışlası'nın anlamı isminde gizli. Kışla'nın girişindeki tabelada, Osmanlı Devleti'nin 3'üncü Padişahı olan 1. Murad'ın, 40'ın üzerinde savaşa girdiği ve hiç yenilmediği, 1389'daki Kosova Savaşı sırasında muharebe meydanı gezerken bir Sırp tarafından yanına yaklaşılarak şehit edildiği bilgisi yer alıyor.

KOMANDO’NUN GÖZÜ SINIR HATTINDA

Kosova'nın kuzeyinde geçtiğimiz yıl yaşanan gerginliklerde onlarca KFOR askeri yaralanırken, saldırının ardından KFOR bölgedeki varlığını ve devriye faaliyetini artırmıştı. Biz de bölgede konuşlu Türk komandosunun devriye faaliyetlerine katıldık. Kosova-Sırbistan sınırının sıfır noktasında 7/24 sınır hattını gözlemleyen komandolar, Yaklaşık 1500 rakımlı yoğun sisin çöktüğü ve dağlarda çevrili bölgede faaliyetleri yürütüyor. Türk Komandosu, iki ülke arasında gerilim önlenmesi, silah ve uyuşturucu kaçaklığı gibi olumsuzlukları önlemede kritik bir görev icra ediyor. 67 kilometrelik 'idari sınır hattı'nda bağımsız devriye faaliyetlerinin yanı sıra hem Kosova polis güçleriyle hem de Sırbistan ordusuyla koordineli devriye faaliyetleri yapıyor. Bölgede görev yapan komandolar, “Burada bize görev verilmesinin en önemli nedeni üstün kabiliyetler ve tecrübeye sahip olmamızın yanı sıra Sırbistan ve Kosova'nın Türk Silahlı Kuvvetleri’ne olan güveninden kaynaklanıyor" ifadelerini kullanıyor.

BALKANLAR’IN EN GENÇ ÜLKESİ

2008 yılında bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı, Sırbistan tanımıyor ve resmi olarak kontrolü altında olmamasına karşın kendi topraklarının bir parçası olarak görüyor. Kosova, bugün aralarında Türkiye, ABD ve birçok Avrupa ülkesinin de olduğu 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınıyor. Rusya ve Çin ise Sırbistan'ın yanında yer alarak bağımsızlığı tanımayı reddediyor. İspanya, Yunanistan ve Romanya gibi bir kaç Avrupa Birliği ülkesi de Kosova’yı tanımıyor. Yaklaşık 1 milyon 800 bin nüfusa sahip Kosova'da nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken, ülkede ayrıca Türk, Boşnak, Sırp, Goralı, Roman, Aşkali ve Mısırlı azınlık grupları da yaşıyor.

MEHMETÇİK 25 YIL ÖNCE BÖYLE GELMİŞTİ

Bölgede konuştuğumuz birçok Kosovalı, Türk askerinin Kosovalılar için yerinin başka olduğunu söylüyor. Mehmetçiği ülkenin güvenliği ve istikrarı için teminat olarak gören Kosovalılar, Mehmetçiğe teveccüh gösteriyor. Türk askeri 25 yıl önce Kosova’ya ilk geldiğinde Türk bayrakları eşliğinde coşkuyla karşılanmıştı. Bugün de Kosova’da aynı duygunun hakim olduğu gözlemleniyor.