Korumaya yönelik ilk adım

TARİHİ YARIMADA’YA NE OLACAK?

Koruma Kurulu'nun Tarihi Yarımada'yla ilgili kararlarının ‘‘Uygulamaya Yönelik Öneriler’’ başlıklı bölümünde, bölgenin kurtarılması için radikal kararlara imza atıldı.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun Tarihi Yarımada'yla ilgili kararlarının ‘‘Uygulamaya Yönelik Öneriler’’ başlıklı bölümünde, bölgenin kurtarılması için radikal kararlara da imza atılarak, 4. maddede şu görüşlere yer verildi:‘‘Tarihi kentin genel görünümünü olumsuz yönde etkileyen yapıların ayıklanması için öneriler getirilmesine...’’

Karar metninin altında, 1. numaralı Koruma Kurulu üyelerinin imzaları yer alıyor. Turgut Övünç, Semavi Eyice, Taner Tarhan, Zeynep Ahunbay, Yalçın Ünal ve Nihat Macit'ten oluşan Kurul'un kararlarına bir tek muhalefet şerhi konulmuş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi temsilcisi olarak Kurul'da bulunan Nihat Macit, muhalefet şerhinin gerekçesini şöyle açıklamış:

‘‘Tarihi Yarımada'nın tamamının SİT alanı ilan edilmesine karşı olduğum gerekçelerle ve bu geçici yapılanma şartlarının vatandaş ve belediyeler açısından uygulanması zor ve uzun bir süreç gerektirdiğinden katılmıyorum.’’

Danışma kurulu oluşturuldu

Bu arada, İstanbul'un kültür projeleri masaya yatırılıyor. Büyükşehir Belediyesi Projeler Daire Başkanı Lütfü Altun, ‘‘Süleymaniye Projesi’’ gibi 25 yıldır gerçekleştirilemeyen projeler bulunduğunu belirterek, ‘‘Mart ayına kadar bu projelerin listeleri çıkarılacak, öncelikler saptanacak ve uygulamaya yönelik bir eylem planı hazırlanacak’’ dedi.

Sonuçlandırılamamış, krize dönüşmüş pek çok proje bulunduğunu belirten Altun, ‘‘Kentte, tarihi yarımada, Galata ve surlar bölgesi gibi pek çok alanda çöküntüye uğramış tarihi, kültür miras bölgeleri var. Bunların önündeki tıkanıklığı aşmak için yoğun çalışmalar yapıyoruz’’ diye konuştu.

Altun, tarihi ve kültürel varlıkların korunmasına ilişkin projelerin hayata geçirilmesini sağlamak için Kültür Bakanlığı koordinasyonunda, Bakanlık Müsteşarı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürü, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürü, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, tarihi yarımadadaki Eminönü ve Fatih ilçe belediye başkanları, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Temsilcisi, çeşitli üniversitelerden öğretim üyeleri ve ilgili diğer kurum temsilcilerinin yeraldığı bir ‘‘Danışma Kurulu’’ oluşturulduğunu belirtti.

Tarihe dökülen asfalt: İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın Fatih Belediye Başkanlığı döneminde, Fener, Balat, Ayvansaray, Edirnekapı ve Zeyrek gibi tarihi dokunun yoğun olduğu alanlarda asfaltlar sökülerek yerine granit parkeler döşendi. Yıllar içinde kat kat asfalt atılmasından dolayı, tarihi yapıların kapıları yol kodunun altında kalmıştı. Yer yer 75 santime kadar ulaşan bu asfaltlar sökülerek yollar geleneksel kaplama taşlarıyla süslendi. Fakat 18 Nisan 1999 seçimlerinden sonra değişen belediye yönetimi, aynı bölgelerde eksik bırakılan yolları asfaltla kaplamakla kalmadı, granit parke yolların üstünü bile asfaltladı.

MHP'den kanun teklifi

Suriçi'nde bulunan tarihi yapıların büyük bir bölümü bakımsızlıktan çökmek üzere. Türkiye'de tarihi eser restorasyonunun devlet desteği almamasından ve pahalı bir iş olmasından dolayı kimse evini onarmaya yanaşmıyor. Onarmaya başlasa altından kalkamayacağına inanıyor. Geçtiğimiz günlerde, MHP Milletvekilleri İsmail Köse, Oktay Vural ve Mehmet Şandır, MHP İstanbul Milletvekili Nazif Okumuş'un önderliğinde bir kanun teklifi hazırladı. TBMM Başkanlığı'na sunulan kanun teklifinde, Hazine arazilerinin eski eser sahiplerine satılması öneriliyor. Kanun teklifi şöyle:

‘‘Mülkiyeti kendisine ait olmak üzere; taşinmaz kültür varlığında veya korunma veya SİT alanında ikamet edenlere, malikinin başvurusu üzerine, sözkonusu parselin eşdeğeri hazine arazisi satılabilir. Bu satışa öncelikle yakın Hazine arazileri, bunun mümkün olmaması durumunda veya talep halinde diğer Hazine arazileri konu edilir. Satış on yılı geçmemek üzere aylık ve eşit taksitler halinde faizsiz olarak yapılır.’’

MHP Milletveki Nazif Okumuş, sözkonusu kanun teklifinin gerekçesini şöyle açıkladı:

‘‘Kanun ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen taşınmazlar ile kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu korunma alanlarında bulunan taşınmazların maliklerinin mülkiyet haklarına doğal olarak bazı kısıtlamalar getirmiştir. Bunlar üzerinde inşaat, onarım, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen yıkma, kazı ve benzeri işler kısmen veya tamamen yasaklanmıştır. Mağdur olan vatandaşlarımızın sorunlarını gidermek ve kanundaki hususları yeniden düzenlemek için 1987'de 3386 sayılı kanunla bazı değişiklikler yapılmıştı. Bunlardan birisi da 15. maddede olmuştu. Buna göre SİT alanı olması nedeniyle kesin inşaat yasağı getirilmiş parsellerin bir başka arazi ile değiştirilebileceği ve üzerindeki yapıların bedelinin de ödeneceğinin hükme bağlanarak takas yönteminin getirilmesidir. Ancak ikamet ettiği taşınmazı elinden çıkarmayıp burada oturmaya devam etmek isteyen vatandaşlarımız için bir yol bulunmamaktadır. Teklif ile, genişleyen ailesi için yerleşim sorununu çözmek isteyen vatandaşlarımız açısından da düzenleme yapılmak istenmiştir.