Korkmayın, gevşeyin

Dünyanın en gelişmiş ve en güvenilir teknolojisine sahip uçaklara değil binmek, görmekten ve yanından geçmekten bile korkanlar, yani uçuş korkusu (aerofobi) olanlar için, International Hospital üç bölümden oluşan bir program düzenledi. Teorik ve pratik olarak devam eden programa aralarında mimar, mühendis, sanatçı ve özel şirketlerde yöneticilik yapanlarla, ev hanımlarının da bulunduğu beşi kadın dokuz kişi katıldı. Programa katılmanın bedelin KDV dahil 230 dolar (70 milyon lira).

THY'nin de katkılarıyla Türkiye'de ilk kez düzenlenen 'Uçus Korkusu Tedavi Programı'nda, öncülüğü yapan ve ilk uygulamayı hazırlayan psikiyatrist Muzaffer Uyar, Hürriyet Gazetesi 'Kokpit' köşesi yazarı Uğur Cebeci, pilot ve psikiyatrist Prof. Dr. Saim Giray, International Hospital doktorlarından psikolog Feray Yeşilyurt, fizyoterapist doktor Feridun Dikmen ve diyetisyen doktor Canan Kuzu, her türlü psikolojik ortamı hazırlayarak, uçuş korkusunun giderilmesi için teorik bilgiler verdiler.

MÜKEMMEL BİR YOLCU

Programın ilk günkü teorik bölümünde uçaklarla ilgili bilgi ve deneyimlerini anlatan Hürriyet Haber Ajansı Genel Müdürü ve Kokpit köşesi yazarı Uğur Cebeci, uçmanın inanılmaz bir keyif olduğunu belirterek, ‘‘Ne pilotum, ne de doktor. Ama mükemmel bir yolcuyum. Şu teyyare denilen şeye hayranım. Uçaklar mükemmel araçlar. Giderek tam anlamıyla kusursuz hale geldiler. İnsan artık çok daha korkusuz uçuyor’’ dedi. Uçakla ilgili bilgiler veren Cebeci, uçak yolculuğunun çağımızda vazgeçilmez hale geldiğini, zaman ve konforun müthiş bir birleşiminin sunulduğunu söyledi. Uçak kazalarının yüzde 90'ının insan hatasından kaynaklandığını, pilotların çok iyi eğitim almaları sayesinde artık çok az kaza yaptıklarını belirten Cebeci, ‘‘Meydana gelen bir kazanın, gelişen teknoloji sayesinde asla aynı şekilde tekrarlama şansı yoktur. Üretici firmalar büyük deneyimler kazandılar’’ dedi. Cebeci, uçuştan önce zevkli anların yaşanması için önerilerde de bulunarak şöyle konuştu:

SORUN STRES

‘‘Uzmanların sizleri yanılttığını düşünüyorum. Uçuş sırasında bir kadeh bir şey içmenin zarar değil yarar getireceğine inanıyorum. Az yemek yiyin ama eğer şeker sorununuz yoksa mutlaka tatlı yiyin, sizi rahatlatacaktır. Havalimanlarına her zaman erken gidin. Hiç bir yolculuğunuzu son dakika sıkışıklığına bırakmayın.’’

Fizyoterapist doktor Feridun Çelikmen, uçuş korkusu olan grubun mücadelesini bir savaşa benzetirken, ‘‘Ama biz savaşmayacağız, gevşeyeceğiz’’ dedi. Gerginliğin neden olduğu fiziksel semptomların fobi haline gelmesini, hiç yaşanmamış olaylar veya kötü anılara bağlayan Çelikmen, ‘‘Vücudun verdiği bu yanlış kararı, beynin vereceği lehine bir emirle yeneceksiniz’’ dedi.

Sabiha Gökçen'in öğrencilerinden olan, psikiyatrist ve 55 yılık pilot Prof. Dr. Saim Giray, uçuş korkusunu strese bağlayarak, aerofobinin nedenlerini anlattı. Dünyada, özellikle entelektüel denilen insan grubundan kişilerin uçuş korkusu yaşadığının belirlendiğini, bunların arasında yazar, artist, sporcu, politikacıların çoğunlukta olduğunu vurgulayan Giray, uçuş konusunda enformasyonu artan kişilerin aynı oranda aerofobilerinin de arttığını söyledi. Diyetisyen doktor Canan Kuzu, uçak yolculuğundan önce ne gibi yiyecek ve içecek alınması yönünde bilgiler verirken, psikiyatrist Muzaffer Uyar ile psikolog Feray Yeşilyurt, grubun stresten uzak kalması ve gevşemesi için yapılması gerekenleri anlattılar.

SİMÜLATÖR'DE GERGİN DAKİKALAR

THY Kabin Eğitimi Müdürü Nurçin Özsoy'un yardımlarıyla programın ikinci gününde simülatör - mockup'a (uçmayan, ancak gerçek uçak gibi her türlü hareketi yapan uçak kabini) binerek aerofobilerini yenmek isteyen grup üyeleri, burada uçak koltuklarına oturup kemerlerini bağladılar. Stresli görülen grup üyeleri, önce Airbus 310-300 tipi kabinde rahat bir uçuş yaptılar. Daha sonra Boing 737-400 tipi kabinde yolculuk yapan grup, burada bir uçağın başına gelebilecek türbülans, sağa - sola yatma, sert iniş - kalkış gibi anları heyecanla yaşadılar. Programı başarılı bulan grup üyeleri, gördükleri teorik ve pratik uygulamalardan sonra kendilerini daha iyi hissettiklerini söylediler. Grup önümüzdeki günlerde programın üçüncü ve son aşaması olan gerçek bir uçuş gerçekleştirecek.

BİLİMSEL BELİRTİLER

Fiziksel semptomlar:

Gerginliğin neden olduğu nefes darlığı, aşırı soluk alıp verme, zayıflık - bitkinlik hisleri, kas gerginliği, düzensiz kalp atımları, çarpıntı, başdönmesi, sindirim sistemi belirtileri, deri duyarlılığında artış, bayılma.

Fobiler:

Agorofobi (yükseklik korkusu), klostrofobi (kapalı yer korkusu), movie fobi (hareket korkusu), mizofobi (hastalanma korkusu), hidrofobi (su korkusu), nycto fobi (karanlık korkusu).

OYUN OYNAYIN

Uçuş korkusunu yenmek için kendi kendine oynanan oyunlar: Yardım edin, savunmacı, felaketçi, sessiz katlanmacı, zayıflık, mantıksallaştırma, lanetlenmiş kurban oyunu.

Yolculuktan önce ne yapmalısınız

Seyahate çıkmadan önce yağlı, ağır yemeklerle beslenmemeli. Hafif kahvaltı yapılmalı, öğle yemeğinde unlu hafif gıdalar, salata, muz, portakal, elma yenmeli. Psikolojik olarak ise şöyle hazırlanın: Korkuyu kabul etmeyin, bunu gerginlik olarak kabul edin. Kendinizi sıkmayın ve başarıya şans tanıyın.

Nelerden korkuyorlar

Programa katılan grup üyeleri birçok kez uçakla yolculuk etmelerine rağmen büyük bir işkence gibi tanımladıkları bu seyahatlerinde korku nedenlerini öncelikle psikolojik olarak değerlendirdiler. Korku ve sıkıntı nedenleri yolculuğa çıkmadan önce sıraya girip kuyruklarda beklemek, formalite icabı birçok işlemden geçmek, uçak hareket etmeden önce koltukta uzun süre beklemek, türbülans, hareket halindeki uçağın sağa veya sola dönüş yapması, gidilecek havaalanını bulamama endişesi, kontrolun kendilerinin elinde olmaması, yükseklik korkusu, kapalı alanda kalma korkusu, iniş ve kalkıştakı sarsıntı... Bunun karşısında neler yaptıklarını ise şöyle anlattılar: Uçağın dengesi bozulmasın diye koltukta hareketsiz oturmak, aynı nedenle su bile istememek, sağa sola dahi bakmamak, sürekli dinç olmak için içki içmemek ve uyumamak.

Uçağa dair bilmediklerimiz

Herhangi bir zehirlenme veya rahatsızlığa karşı pilotlar asla aynı yemeği yemez.

Hostesler, yolculara yalnızca yemek ve içecek hizmeti vermezler.

Hostesler belli eğitimlerden geçerek güvenlik sağlayıcı, hatta doğum yaptırabilecek beceridedir.

Uçaktaki tüm sistemler herhangi bir arızaya karşı en az üçer tanedir. Uçak kanatları beş metre havaya kalkabilir, 1.5 metre aşağıya inebilir. Uçağın burnunda bulunan bilgisayar sistemli radar, uçuş rotasında ve inilecek havalimanının bulunmasında yardımcı olur.

Uçak koltuğu ergonomik olup, yolcunun tüm vücut hatlarını rahat ettirecek konumdadır. Uçak koltuklarının bezleri kolay tutuşmayan kumaştan döşenmmiştir. Uçak terbiyeli bir alettir ve pilotun yaptığı her harekete seslerle cevap verir. Her uçağın bir saatlik uçuşu için dört saatlik bakım yapılır.

Güvenlik anlamında ise ölüm oranı şöyle: Uçuşta 4 milyon 500 binde 1 kişi, tren kazalarında 80 binde 1 kişi, otoyolda 14 binde 1 kişi, joggingde 2 milyon 500 binde 1 kişi. Ayrıca uçak kazalarının yüzde 25'inde can kaybı yok.

Hürriyet Haber Ajansı Genel Müdürü ve Kokpit köşesi yazarı Uğur Cebeci,

‘‘Şu teyyare denilen şeye hayranım. Giderek tam anlamıyla kusursuz hale geldiler. İnsan artık çok daha korkusuz uçuyor’’ dedi.

Simülatör - mockup'ta bir uçağın başına gelebilecek türbülans, sağa - sola yatma, sert iniş - kalkış gibi anları heyecanla yaşayan grup, programı başarılı bulduklarını, kendilerini daha iyi hissettiklerini belirtti.

Uçuş korkusu olan grup, THY Kabin Eğitimi Müdürü Nurçin Özsoy'un yardımlarıyla programın ikinci gününde simülatör - mockup'a bindiler.

Fizyoterapist doktor Feridun Çelikmen, uçuş korkusu olan grubun mücadelesini bir savaşa benzetirken, ‘‘Ama biz savaşmayacağız, gevşeyeceğiz’’ diye konuştu,