Köpeklerini vegan besleyen çifte ceza! Hayvanlar için zararlı mı?

Avustralyalı vegan bir çiftin Bull Arab cinsi iki yavru köpeği vardı. Çift, tıpkı kendileri gibi köpek yavrularını da vegan beslemek istedi. Roo ve Ula adlı yavrular sadece nohut, kinoa, pirinç ve tahıllardan oluşan bir diyetle besleniyordu.

Ancak çiftin göz ardı ettiği bir şey vardı; vegan diyetle beslenen yavrular ciddi şekilde zayıflamış hatta bir deri bir kemik kalmışlardı. Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (Kraliyet Hayvanlara Karşı Zulmü Önleme Derneği), çiftin evinde yavru köpekleri neredeyse açlıktan ölmek üzere bir halde bulunca duruma hemen müdahale etti.

Yavru köpekler çiftten alındı ve tedavi için kliniğe götürüldü. Roo isimli yavru köpek çok zayıftı, ayakta dahi duramıyordu. Öte yandan köpeğin arka bacaklarından biri yaralıydı ve çift veteriner tedavisini karşılayamadığı için ev yapımı bir alçıya koyduklarını söyledi.

Veteriner Hekim Paul Matthews, köpekleri ‘zayıflamış’ olarak tanımladı ve yaklaşık üç aydır uygunsuz bir diyetle beslendikleri için ciddi yetersiz beslenme yaşadıklarını söyledi.

Ula isimli köpek uzun bir tedavi döneminin ardından yeniden ayaklandı ancak ön pençelerinde kalıcı hasar meydana geldi. Roo ise veterinerlerin detaylı incelemeleri sonucu, yaşadığı kronik ağrıların yaşam kalitesini fazlasıyla etkileyeceği nedeni ile uyutuldu.

Avustralyalı bir çift, üç yıl boyunca evcil hayvan sahibi olmaktan men edildi ve yaklaşık 7.000 dolar para cezasına çarptırıldı.

Vegan beslenmek pek çok sebepten ötürü insanların tercihi olabilirken, bu tercihi hayvanlara da uygulamak doğru mu? Veteriner Hekim Altuğ Özer, köpekler başta olmak üzere evcil hayvanların vegan beslenmesi hakkında merak edilenleri anlatıyor…

KÖPEKLERİN TEMEL GIDALARI ETTİR

Köpekler ve diğer evcil hayvanlar vegan beslenebilir mi?

Köpekler, carnivore hayvanlar olup etçil yani et ile beslenen hayvanlardır. Doğaları gereği protein ağırlıklı beslenmeleri şart olup, bu yüzden et ile beslenmeleri gerekmektedir. Köpeklerin temel gıdaları ettir. Bunun yanı sıra sebze ve meyve yemeleri carnivore oldukları gerçeğini değiştirmez. Metabolizmalarının temel taşlarını oluşturan aminoasitler hayatlarının devamı için elzem olup, bu aminoasitlerden oluşan hayvansal kaynaklı protein yaşamlarının devamı için olmazsa olmazıdır. Bitkisel kaynaklı proteinlerdeki aminoasitlerin yapısı ve dizilimi hayvansal kaynaklı proteinlerdekinden farklı olduğu için ihtiyaçlarını karşılamaz, bu yüzden de vegan beslenemezler. Protein ağırlıklı beslenmek zorunda olup hepçil olarak yaşayabilirler.

Kediler ise obligate carnivore yani etçil beslenmesi zorunlu hayvanlardır. Diğer carnivorlara oranla çok daha fazla proteine ihtiyaçları vardır. Bu yüzden pet hayvanları arasında mamalarda en yüksek protein miktarı kedi mamalarında bulunmaktadır.

Kartal, şahin gibi yırtıcı kuşlar da etçil hayvanlardan olup, muhabbet kuşu, serçe, papağan, ördek gibi kuşlar da temel olarak otçul beslenip, esnek hepçil hayvanlardır.

Su kaplumbağaları genel olarak etçil, kara kaplumbağaları otçul olup aynı zamanda onlar da esnek hepçil beslenebilirler.

DOĞAYA AYKIRI BİR DURUM

Vegan beslenmenin hayvanlara ne gibi zararları var?

Köpekler ve carnivor hayvanların hepsinin et ağırlıklı beslenmeleri şarttır. Diş yapıları, mide bağırsak sistemleri etçil beslenme için yaratılmıştır. Metabolizmalarının temel taşlarını oluşturan aminoasitlerin yapısı hayvansal kökenli proteinlerde mevcuttur. Etçil olan bir hayvanın vegan beslendiği durumda sağlıklı olma şansı yoktur. Büyüme döneminde yeteri kadar gelişememe, kalp-damar ve göz hastalıkları sıkça karşılaşılan problemlerdir.  Bu doğaya aykırı bir durumdur.

Köpeklerin beslenmesinde sahiplerinin nelere dikkat etmesi gerekir?

Kuru mamaların içerdikleri rasyon (Bir hayvanın 24 saatlik bir periyot için besin maddeleri ve enerji gereksinimini sağlayan toplam yem miktarı) bakımından köpeklerin ihtiyaçlarını karşıladıklarını söyleyebiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken husus, mamadaki total protein miktarı %80’in üzerinde olmalı ve gluten, soya gibi alerjen maddeleri içermemelidir. Kuru mamalara destek olmak ve taze gıda yemeleri açısından köpeklere ekstra gıdalar vermek mümkündür. Burada önemli olan vereceğimiz gıdaların kesinlikle şeker, tuz ve yağ içermemesidir.  Yağsız ve tuzsuz peynir, yağsız tuzsuz ve laktozsuz kefir ya da yoğurt, haşlanmış tavuk göğsü, yağsız tuzsuz kıyma, haftada bir adet haşlanmış yumurta vermek mümkündür.

Ayrıca domates, biber, haşlanmış kabak, havuç, muz gibi sebze ve meyveler de oldukça faydalıdır. Tencere yemeği vermek isteyen hayvan sahipleri bahsettiğimiz sebze ve meyvelere ek olarak yağsız tuzsuz pirinç lapası ile haşlanmış tavuk göğsü, haşlanmış et ve balık verebilirler. Sakatatların içerisindeki protein miktarı az olup örneğin köpeklerin kabız olmaması için haftada 2 seferden fazla ciğer verilmemesi gerekmektedir. Tüm bunların yanı sıra köpeklerin ırk, yaş, kilo ve sağlık problemleri doğrultusunda veteriner hekim kontrolünde uygun bir rasyon hazırlanması en doğru olanıdır.

İŞİN BİR DE HUKUKİ BOYUTU VAR

Avustralyalı çiftin hikayesinde de anlattığımız gibi bakımını üstlendiğiniz hayvanın ihtiyaçlarını karşılamamanın cezai yaptırımları söz konusu. Peki bu yaptırımlar ülkemizde neler?

Avukat Bilal Çelik, “Kanunlarımızda hayvan bulunduran kişiler “bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstlenen kişi” olarak tanımlanmıştır. Buradan da anlaşılacağı üzere, bir hayvanın bakımını sürekli ya da geçici olarak üstlenen kişi bu hayvanın bakımını üstlendiği zaman aralığında verdiği zarardan sorumlu tutulmuştur” diyor.

Çelik, yükümlülük bakımından ise hayvan besleyen kişinin; evcil bir hayvanı barındırmak, hayvanın türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek, insanların, hayvanların ve çevrenin sağlığı açısından gerekli tüm önlemleri almakla yükümlü kılındığını da ifade ediyor.

VEGAN BESLENME HAYVANA ZARAR VERİRSE…

Avukat Çelik, hayvanların vegan beslendirilmesi sonucu tabiatlarına aykırı şekilde eksik beslendirilmesi ve bu yolla acı çektirilmesi 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunumuzun 14. maddesinin A fıkrası çerçevesinde değerlendirilmeye alınabileceğini söylüyor.

Söz konusu maddede “Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek” yasaklanmıştır. Yasağa aykırı hareket eden kişiler için de idarî para cezası ve hayvanlara el konulması tedbirleri yoluna gidileceği de belirtilmiştir.

Bilal Çelik, “Buna göre eğer bakıcısı hayvanı vegan beslerse ve bu beslenme şekli hayvana zarar verirse bu kişiye idari para cezası uygulanabilir. Bunun yanı sıra evcil hayvana el konulabilir ve bu kişilerin denetimle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasaklanabilir.. Söz konusu hayvan yeniden sahiplendirilir ya da koruma altına alınır” diyor.