Kokpit

Ugur CEBECIFirst Class kalkmaliTurk Hava Yollari 1993 yilinda tek kelimeyle kusursuz bir first class yaratti. Ozellikle Airbus A340 ucaklarinda olusturulan first class dunyadaki bir cok havayolunun first class'indan daha ustundu.Cok islevli koltuklar, ozel tv ekrani, ozel telefon, mukemmel ikram ile havayolu pazarinda iyi bir not aldi. Ancak hic bir zaman, hic bir hatta first class yeterli dolulugu yakalayamadi. 1995 yilinda ikram yelpazesi genisletildi. Havyar ve istakoz gibi urunler bir arada verildi. Istanbul cikisli ucuslarda yolcuya uc cins tatli birden, bir de petit four sunuldu. Deri cantalar icinde tras makinesine kadar konulmus hediyeler dagitildi. Butun ikram 'cristopfle' takimlarla yapildi. Gumus tepsiler kullanildi.Ne yazik ki o porselen takimlarin bir cogu kirilip ziyan oldu. Gumus tepsilerin cogu esrarengiz sekilde kayboldu. Ve bu is zaman icinde astari yuzunden pahali hale gelmeye basladi. Ekonomi ya da business biletli bir cok yolcu first class'da ucabilmek icin birbirini yemeye basladi. Kuskusuz cok sayida politikaci upgrade edilerek first class'da uctu. Dunyanin her havayolunda bir cok kisi upgrade edilerek bir us sinifta ucurulur. Sirketlerin portfoyunde, bu tur bir yetki ve ikramin bulunmasi da dogaldir. Olmasi da gerekir. BA'dan Swissair'e, Delta'dan Singapur Havayollari'na kadar bir cok sirkette 'upgrade' kurallari belirlenmistir.THY'de upgrade kurallarini uyguladi ama surekli baski ile karsilasti. Her neyse sonucta 1996 yilinin ilk alti ayinda first uygulamasinin zarari 765 bin Dolar seviyesine kadar cikti. THY first class'dan para kazanmadi mi? Elbette kazandi. Ama hedeflenen rakamlara hic ulasilamadi.*Genel rakamlara bakildiginda THY'nin artik first class'dan para kazanma sansinin giderek azaldigi goruluyor. Kazanc azaliyorsa first class'da direnmenin de mantigi yoktur. Bu yil basta Sabena olmak uzere bir cok havayolu sirketi first class'ini kaldirdi. KLM gibi kuruluslar first class yerine iyi bir business class gelistirmeyi hedeflediler. Birinci sinif yolcu bolumunden vazgecilmesi ucaga daha cok koltuk koyma imkani da veriyor. Ama bir cok havayolu sirketi, first class'i kaldirdik diye business sinifini da tikis tikis yapmadilar. Hatta business class'daki koltuklarini cok daha iyisi ile degistirdiler. Ucaklari iki bolumlu oldu. Ekonomi sinifi ve business sinifi. Bu yontemle business'da karliligin arttigi goruldu. Karlilik artarken dogal olarak first class'dan kaynaklanan zararda yok olmustu.Turk Hava Yollari ayni yontemi izleyebilir. Hizla first class'i kaldirip yerine super business class olusturabilir. Baslangicta cok sayida ucakta onemli bir harcama ile degisiklik gerekse bile zaman icinde baslangic maliyetinin onemi kalmaz. THY A340 ucaklarindan baslayarak cok iyi bir koltuk, yine cok iyi ama daha az cesitli ikramla super business class'ini yaratmak icin harekete gecmelidir. Yeni alinan Boeing 737-800 ucaklarina da iyi business koltugu konulmalidir. Boylece A 340, A310 ucaklarindaki koltuklarla Boeing 737-800'lerdeki business koltuklari arasinda bir ucurum olmaz. Iyi bir super business class, olculu upgrade, yaraticiligin kullanildigi hos bir ikram, fazla bagaj hakki, kucuk ama islevli bir hediye first class acigini ve de zararini hemen kapatir sanirim.Yolculara bir yakininin ismi de sorulacakABD Ulastirma Bakanligi bir kaza aninda kesin yolcu listesinin cabuk hazirlanabilmesi icin, yurtdisi ucuslarda havayolu sirketlerinin her Amerikali yolcunun ‘tam ismi’ni almalari kosulunu getirdi. Bakanlik ayrica, 1 Ekim 1998'den itibaren Amerikan ve yabanci havayollarinin yolculardan kontak kurulabilecek herhangi bir yakinin adi ve telefon numarasini da almalarini kararlastirdi. Bu kararlarin alinmasina, 1996'daki TWA 800 ucak kazasindan sonra yolcularin adlarinin ve adreslerinin belirlenmesinin buyuk gecikmeye yol acmasi neden oldu.Kararlarin alinmasina onculuk eden TWA 800 kazasinda esini ve iki kizini kaybeden Joe Lychner, ‘Tam isim alinmasi ve kontak kurulacak telefon numarasinin bulunmasi kaza sonrasinda yolcu listesinin yayinlanmasini oldukca cabuklastirir. Bu da amansiz bir bekleyis icinde olan yolcu yakinlari acisindan cok onemli.’ dedi. Bakanlik yetkilileri, bu kurallarin ABD icindeki ucuslarda da uygulanmasina kamuoyundan alinacak tepkiye gore karar verecek.Ote yandan Beyaz Saray Ucus Guvenligi Komisyonu, onumuzdeki gunlerde 18 kilo agirliginin altindaki cocuklarin anne kucagina oturtulmasi iznini kaldirarak ozel bir cocuk koltuguna oturtulmasi kosulunu tartismaya acacak.Lufthansa sigarayi yasakliyorAlman havayolu sirketi Lufthansa, 29 Mart'da baslayacak 1998 yaz tarifesiyle birlikte, tum ucuslarinda sigara icilmesini yasaklayacak. Ama buna ragmen havalimanlarindaki bekleme bolumlerinde ve salonlarda sigara icilebilecek mekanlarin olusturulmasi icin de caba gosterecek. Ayrica ucak ureticisi firmalarla isbirligi yaparak gelecekte ucaklarda diger yolcularin rahatsiz olmayacagi sekilde sigara icilebilmesini mumkun kilabilecek yeni teknik cozumler arayacak.Lufthansa, sigarasiz ucus uygulamasini baslatmasiyla yolcularinin dumansiz bir ortamda yolculuk etme yonundeki isteklerini yerine getirmis olacak. Sirketin yaptirdigi anketlere gore yolcularin ucte ikisinden fazlasi ucaklarda sigara icilmesini istemiyor. Anketler ayrica sigara icen yolcularin seyahat sirasinda sigaradan vazgecmeye hazir olduklarini ortaya koyuyor.Lufthansa yeni uygulama ile birlikte hizmet programini Star Alliance bunyesinde yer alan ve tum seferlerinde sigara yasagi uygulayan United Airlines, Air Canada ve SAS havayollari ile uyumlu hale getirmis olacak.Lufthansa sigarasiz ucus uygulamasini ilk kez 1995 yilinin Subat ayinda bazi Amerika ve Kanada ucuslarinda baslatti. PERVANELI UCAK JET MOTORLU OLDUYillardir pervaneli olarak uretilen ve cok siparis alan Do328 artik jet motorlu. Yeni ucagin testlerine gecen ay sonunda yapilan ilk ucusla baslandi. Bu yil sonunda havacilik otoriteleri tarafindan onaylanacak ucagin 1999'un ilk aylarinda hizmete girmesi bekleniyor. Boylece ilk kez bir pervaneli ucak, hic bir yapisal degisiklige ugramadan jet motorlu hale gelmis oluyor.Alman DASA grubu icinde bulunan Dornier sirketi iki yil once Amerikan Fairchild'a satilmisti. Satis sonrasinda Fairchild yaptigi arastirmada bolgesel ucaklarda jet motorlulara daha fazla talep oldugunu gordu. Ve Do328'e jet motor takacagini acikladi. Bu yeni fikir havacilik cevrelerinde buyuk ilgiyle karsilandi. Alinan ilk siparislerle birlikte 328JET adi verilen ucaginin calismalari basladi. Sirket, eskiden pervaneli olan ve ikinci olarak uretilmis, kullanilmis ucagin kanatlarina Pratt and Whitney uretimi PW306/9 tipi jet motorlari takti.Su anda 328JET'in koltuk kapasitesi 31. Ancak Fairchild/Dornier'in bu govdeden gelistirilecek yeni bir aile uzerinde calismalari suruyor. Ikinci model 40-43 koltuktu 428JET olacak. Bu modelle ilgili calismalarin Nisan ayi icinde baslamasi planlaniyor. Daha sonraki asamalarda ise 70 koltuklu 728 ve 90 koltuklu 928 projeleri var. 328JET'le daha cok Avrupali havayolu firmalari ilgileniyor. Fairchild ozellikle 40 ve 70 koltuklu modellerinin Amerika'da da ilgi gormesini bekliyor. Kullanilan jet motorlar kabindeki gurultu oranini azaltirken, 328JET'in ucus performansini da oldukca artirdi. Artik cok daha hizli ucabilen 328JET, 10 bin metre yukseklige 14 dakikada tirmaniyor. Yeni tasarim sayesinde koltuk maliyetlerinin cok dusuk oldugunu belirten uzmanlar, ucagin su ana kadarki siparislerinin 30'u astigini soyluyorlar. Pervaneli modelinin uretimi ise istege gore surecek.THY'nin pet kutulari hataliTurk Hava Yollarinin evcil hayvanlarin ucak kabininde tasinmasinda kullanilan karton kutularin hatali dizayn edildigi ortaya cikti.Stardart olculerdeki kutularin alt kismindaki deliklerin cok buyuk olmasi nedeniyle ozellikle kedilerin buradan patilerini cikardiklari saptandi. Yavru kedi tasinmasinda son derece sakincali olan