Klima 100 yaşında
Güncelleme Tarihi:
Cehennem sıcaklarının yaşandığı şu günlerde yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen klima, bugün 100 yaşına bastı. Willis Haviland Carrier adlı haftada 10 dolar maaşla çalışan bir mühendis çalıştığı yayıevinde rutubetten genişleyen kağıtlara çare olarak bondan tam 100 yıl önce klimatı icat etti.
Carrier'ın çalıştığı şirketin müşterilerinden, yazları çok sıcak ve rutubetli geçen Brooklyn'deki bir yayınevinin sorunu vardı. Dönemin gözde mizah dergilerinden ''Judge''ı çıkaran yayınevinin matbaasında kullanılan kağıt aşırı sıcak ve rutubetten dolayı genişliyor, kayıyor ve baskı makinaları mürekkebi tutturamıyordu.
İmdada yetişen Carrier, basit bir çözüm getirdi: ''makaralardan buhar pompalanarak ısıtılan baskı makinası, neden makaralardan soğuk su geçirilerek soğutulmasın?''.
Böylece baskı makinasındaki hava hem serin, hem de kuru olacaktı. 17 Temmuz 1902'de ilk kez baskı makinasının soÄŸutulmasıyla klima çağı da baÅŸlamış oldu. Bundan ancak 4 yıl sonra bir kez daha anımsanan sistem, 10 yıl sonra ABD'de sadece birkaç iÅŸ yeri ve evde kullanılıyordu.Â
ÖNCE TİYATRO VE SİNEMALARDA KULLANILDI
Ancak klima, kendisine dönemin gözde yerlerinden tiyatro ve sinemalarda yer buldu. 1925'te New York'taki ünlü Rivoli tiyatrosu, kapısına ''Her zaman 20 derecedir'' ilanını asmıştı. Ardından maÄŸazalar, uçaklar (1936'da United Airlines) ve otomobillere (1939'da Packard) klima yerleÅŸtirildi.Â
Amerikan Kongre binasına 1928'de klima sistemi yerleÅŸtirildikten bir yıl sonra dönemin Amerikan BaÅŸkanı Herbert Hoover da Beyaz Saray'aklima taktırdı, ancak bu makinadan nefret eden bir sonraki BaÅŸkan Franklin D. Roosevelt, düğmesini bir kez bile açmadı.Â
ABD'de klimalar, 1955'te William Dewitt isimli bir baÅŸka müteÅŸebbisin geliÅŸtirdiÄŸi standart bir sistemin ardından yaygın olarak evlerde kullanılmaya baÅŸlandı.Â