Klasik müzik sadece seçkinlerin müziği mi

KLASİK batı müziğini kimin dinlediği konusu yalnız bizim ülkemizde değil, özellikle Amerika'da da tartışılıyor. Pop müziğine gençlerin ilgisinin azaldığı bir dönemde (bu yargı eleştirmene aittir) özellikle gençlere bu müziği nasıl dinletebiliriz?New York Times Gazetesi müzik eleştirmeni Anthony Tommasini'nin Avusturya'daki ünlü Salzburg Festivali'nden gazetesine gönderdiği yazıdan tartışılması gereken bir bölümü önce okuyalım, sonra değerlendirelim:‘‘Klasik müzikteki 'klasiklik' halen devam ediyor. Bunu, müzik çevrelerinde çok saygın yeri olan Salzburg Festivali'ndeki Mozart'ın Don Giovanni'sinin yeni prodüksiyonunu izlemeye giderken anladım.Yer bulacak ve yüksek bilet parasını (340 dolar) ödeyecek kadar şanslı olanlar erkenden oradaydı.Son modaya uygun takım elbiselerini ve tuvaletlerini giymiş zenginler sohbeti koyulaştırmıştı. Onlar konuşup, şampanyalarını yudumlarken, üzerlerinde yazlık giysiler ve şortlar olan çoğu turist de, caddenin öteki tarafından bu ayrıcalıklı opera izleyicilerini seyrediyordu.Beni yanlış anlamayın, Don Giovanni'nin yeni prodüksiyonu son derece iyiydi ve onu seyrettiğim için de çok mutluyum. Ancak klasik müzikteki elitizmin (seçkincilik) bu son kalıntıları beni korkutuyor. Çünkü gerçekte bazı şeyler değişti, özellikle de Amerika'da. Bizim klasik müzik kurumlarımız özellikle son yıllarda daha ulaşılabilir olmak için büyük çaba gösteriyor.’’* * *AMERİKALI eleştirmenin yaklaşımında, Avrupa ile Amerika arasındaki farkı görüyorsunuz. Dinleyicilere/seyircilere Yeni Dünya'lı gözüyle bakıyor.Hiç kuşkusuz bu karşılaştırmalı tabloya Türkiye'yi de katabilirsiniz.Bizim normal opera icralarında da, müzik festivallerimizde de bu tür bir görkeme doğrusu ben rastlamadım.Festival biletlerinin parasının yüksekliği epeyece şikáyet konusu oldu.Kıyafet zorunluluğu olmasa, parası çok düşük tutulsa, Salzburg Festivali'ne gidenlerin sayısı artar mı, klasik müziğe meraklıların göze çarpacak bir yükselişi olur mu? Ben sanmıyorum.Tommasini'nin eksen iddiası, insanları klasik müzik ve opera icralarından, paradan çok bu törensel hava uzaklaştırıyor.Yoksa bilet parasında verdiği örnekler çarpıcı.Metropolitan Operası'nın sezon koltuk fiyatları 160-195 dolar arasındayken, özel koltuklar 280 dolara satılıyor. Basketbol takımı New York Knicks'in bilet fiyatları da 280 dolara kadar çıkabiliyor ve özel koltukları ise 1600 dolara alıcı buluyormuş.Amerika'daki Yale Üniversitesi'nin büyük salonunda çok tanınmış bir orkestranın konseri dolmamış, aynı okulun öğrenci orkestrasının verdiği konserde öğrenciler ayakta kalmış.Her ikisinde de çalınan parça Beethoven'ın 9. Senfonisi'ymiş.Bilet paraları karşılaştığırıldığında pahalılık maddesi geçerliliğini kaybediyor. Müziğe ilgisizliğin gerekçesi de yukardaki örnekte eriyor.İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin bilet fiyatları 8, 6 ve 4 milyon.* * *PEKİ sevdirmek için ne yapmalı? Amerika ile Avrupa arasındaki fark ne? Bizim sevdirme stratejimiz var mı?Yarın bu konuya devam edeceğim.