Kişisel veri yasası tamam
Güncelleme Tarihi:
AB’ye tam üyelik sürecinde müzakere fasıllarından dördünü doğrudan ilgilendiren kişisel verilerin korunmasına ilişkin yasa önceki gün Meclis’ten geçti. AB’nin vize muafiyet şartlarından biri daha yerine getirilmiş oldu. Genel ilke olarak kişisel veriler, kişinin açık rızası olmaksızın işlenemeyecek. Uygulamayı ‘Kişisel Verileri Koruma Kurulu’ denetleyecek.
AÇIK VE MEŞRU AMAÇ ŞARTI
- Yasada genel ilke olarak kişisel veriler, ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemeyecek.
- Devlet kurumları veya özel şirketler, ‘belirli, açık ve meşru amaçlarla’ kişisel verileri toplayabilecek. Şu şartlardan en az birinin varlığı halinde kişinin rızası aranmayacak: “Kanunlarda açıkça öngörülmesi. Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak kişinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması. Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan ilgili olması. İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması. Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması. Temel hak ve özgürlüklere zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için zorunlu olması.”
ÖZEL NİTELİKLİ VERİLER
- Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik verileri ‘özel nitelikli’ kişisel veri sayılacak.
- Özel nitelikli kişisel veriler kanunlarda açıkça öngörülmesi halinde işlenebilecek. Siyasi parti, vakıf, dernek veya sendika gibi kâr amacı gütmeyen kuruluş ya da oluşumlar, üyelerine yönelik özel nitelikli verileri derleyebilecek.
CİNSEL HAYATA GÜVENCE
-Sağlık ve cinsel hayata ilişkin veriler için ek güvenceler getirildi. Kişilerin sağlık ve cinsel hayat bilgileri; kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlarca işlenebilecek.
VATANDAŞ SORABİLECEK
-Her vatandaş, veri sorumlusuna başvurarak kendisiyle ilgili kişisel veri işlenip işlenmediğini, verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını sorabilecek.
-Vatandaşlar, kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması halinde bunların düzeltilmesini, silinmesini veya yok edilmesini isteyebilecek. Özel bilgilerinin yasaya aykırı olarak işlenmesi nedeniyle zarara uğrayanlar tazminat talep edebilecek.
RTÜK MODELLİ KORUMA
-Uygulamayı denetlemek amacıyla ‘Kişisel Verileri Koruma Kurulu’ oluşturuldu. 9 kişilik kurulun 2 üyesini Cumhurbaşkanı, 2 üyesini Başbakan atayacak, 5 üye de TBMM’de seçilecek. RTÜK’te olduğu gibi partilere kontenjan verilecek. Mevcut parlamento yapısında AK Parti kontenjanından 3, CHP ve HDP’den birer üye kurula gönderilecek.
HAPİS VE PARA CEZASI
-Kişisel verileri koruyucu hükümlere uygun davranmayanlar, 1 - 3 yıl arasında hapis öngören cezalarla yargılanacaklar.
-Aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 5 bin - 100 bin lira arasında, veri güvenliğine uymayanlara 15 bin - 1 milyon lira arasında, kurul kararlarını yerine getirmeyenlere 25 bin lira - 1 milyon lira arasında, sicile kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edenlere 20 bin lira - 1 milyon lira arasında idari para cezaları kesilecek.
MİT, EMNİYET İSTİSNA
CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan’ın onayına sunulacak yasa, kamuoyunda ‘fişleme’ olarak bilinen MİT, Emniyet ve Jandarma başta olmak üzere güvenlik - istihbarat kurumlarının kayıtlarını ilgilendirmiyor. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Biz bunu istisnadan çıkarırsak o zaman MİT’in elini kolunu, ayaklarını bağlamış oluruz, hiçbir iş yapamaz” dedi. Devletin bu alandaki faaliyetlerinde yasadaki sınırlamaların hiçbiri uygulanmayacak. Yeni hükümler daha çok diğer devlet kurumlarınca derlenen bilgiler ile müşterileri ve çalışanlarının kayıtları açısından özel şirketleri bağlıyor.