Kırmızı kar diye bir şey var mı?

Uzun yanıt: Kırmızı kar yağışı nadiren de olsa rastlanan bir durum. Tarih kayıtlarına geçen ilk bildirim Aristo tarafından yapılmıştı. Aristo buna “kanlı kar” adını verdi. Birkaç yüzyıl sonra Roma tarihçisi Pliny de benzer bir kayıt tutmuş, yağan karın pasa benzediğini anlatmıştı. 19. Yüzyıl’ın sonuna kadar Avrupa ve Amerika’da birkaç kez kırmızı kan bildirimi yapıldı.

Ancak biz modern zamanlarda onunla hiç karşılaşmamıştık. Ta ki birkaç sene evvel tekrar görülmeye başlayana dek. Kırmızı kar son yıllarda ilk kez 2006’da Rusya’da ortaya çıktı. Ardından Sibirya ve Şırnak’ta da görüldü. Peki bu nasıl mümkün olabilir? Atmosfer “yoğunlaşma çekirdekçikleri” denilen, gözle görülemeyecek kadar küçük toz zerrecikleriyle dolu. Bunlar volkanik patlamalar, çöllerdeki toz fırtınaları, yangınlar ve çevre kirliliğiyle oluşuyor. Normalde her yağmurda bu tozun bir kısmı yağmur suyuyla yere iner.

Yağmur suyu buharlaşmaya başladığında geriye bu mikroskobik ölçekteki zerrecikler kalıyor. Eğer hava yeteri kadar soğuksa, su buza dönüşüyor ve bu kez toz zerrecikleriyle kaplı karlar yağmaya başlıyor. Dünya’da hiç rüzgar ve hava akımı olmasaydı, her bir bölgeden atmosfere yükselen toz zerrecikleri yağmur suyuyla yine aynı bölgeye düşerdi. Fakat atmosferik değişimler ve rüzgarlar nedeniyle dünyanın herhangi bir yerindeki toz zerreciklerinin bambaşka bir bölgede yağmur veya karın içine gizlenmiş olarak düşme ihtimali çok yüksek. Örneğin hava durumu sunucuları sık sık kuvvetli çöl rüzgarları nedeniyle oluşan toz fırtınalarının çok uzaktaki ülkelere rüzgar veya yağış olarak yansıdığını bildirirler.

Kar ve yağmurun rengini içlerinde bulunan bu toz zerrecikleri belirliyor. Bu durum karın renginin kimi zaman sarı, yeşil veya kırmızı olmasına sebep oluyor. Sarı kar daha sık görülür ama ışık oyunu gibi algılandığı için kimsenin pek dikkatini çekmez. Yeşil kar bugüne dek sadece Antarktika’da görüldü. Bu renk bir çeşit su yosunu nedeniyle oluşuyor. Ama aşırı radyasyonun da yeşil kara sebep olma ihtimali var. Çernobil’deki büyük nükleer felaket sonrasında yakın bölgelerde yeşil kar bildirimleri yapılmıştı. Kırmızı karın yoğun toz nedeniyle bu rengi aldığı sanılıyor.

Çünkü ABD’de 1930’ların ortalarına doğru yaşanan büyük kuraklıkta güneydeki düzlükler aşırı derecede kurumuş ve bir seri toz fırtınası oluşmuştu. Fırtınalar güçlü rüzgarlarla uzaklara taşındı. Böylece geniş ovaların üst tabakasından yüz milyonlarca ton toprak atmosfere taşınmış oldu. Avrupa ve Amerika’dan gelen kırmızı kar bildirimleri bu olayın hemen sonrasında başladı. Dolayısıyla kırmızı karın, doğadaki ani değişimlerin bir ifadesi olduğu düşünülüyor.

popsci.com.tr Tarafından Hazırlanmıştır.