Kimsenin gücü yetmiyor

Ekolojik dengeyi bozarak, denizin canına okuyan kaçak balık çiftlikleri çığ gibi büyüyor. Bunları yıkmak isteyen vali ve kaymakamların karşısına ise bakanlar çıkıyor. Son yıkım kararı da, Tarım Bakanı Mustafa Taşar'ın ‘‘ikinci bir emre kadar’’ıyla uygulamaya geçirilemedi.

Muğla sahilleri kaçak balık çiftliği cennetine dönerken, yıkım kararını defalarca erteleyen Tarım Bakanlığı'nın tavrı tartışma yarattı. Kıyılardaki izinsiz çiftliklere önce Bodrum Kaymakamı Uğur Boran müdahale ederek yıkım kararı aldı. Ancak Refahyol döneminin RP'li Tarım ve Köyişleri Bakanı Musa Demirci, yıkıma 4 gün kala devreye girdi. Muğla Valisi Cemil Serhadlı, benzer sorunu yaşayan Aydın, Mersin, İzmir ve Antalya'nın valileriyle toplantı yapıp yasadışı çiftliklerin faaliyetine son verileceğini duyurdu. Demirci, denizleri katleden çiftliklerin yıkımını bir yıl erteledi. Süre 31 Ekim 1997'de son buldu. Bu kez ANAP'lı Tarım ve Köyişleri Bakanı Mustafa Taşar, ‘‘ikinci emre’’ kadar kaçakların faaliyetine devamını sağladı. Sınırsız Çevre Yolcuları Sözcüsü Saynur Gelendost, hazineden yer kiralayanın tesis kurduğunu belirterek, ‘‘Çiftlik sahiplerinin partilerde adamı var. Çiftlik lobisi oluşturmuşlar. Hangi parti iktidara gelse, onunla ilişkide olan işi hallediyor. Bürokratlar da seyirci kalıyor’’ dedi. Bölgedeki çiftlik sayısı 360'ı bulurken, bunlardan sadece 100'ü yasal. Diğerleri kaçak veya izinleri eksik.

AŞIRI KİRLENME YAPIYOR

Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Balık Besleme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Yıldırım Korkut, akıntı ve derinliğin az olduğu koylarda kurulan çiftliklerin aşırı kirlenme yaratıp ekolojik dengeyi bozduğunu söyledi. Korkut, ‘‘Kafeslerde kullanılan ve pişirilmeyen fazla miktarda toz, azot ve fosfat içeren yemler deniz yüzeyine yayılıyor, organizmaların artmasına yol açıyor. Tam sindirilemediği için dışkı olarak da kirlilik yaratıyor. Yosunlar yok oluyor, çamur birikiyor. Bilinçsiz tüketim de eklenince sorun büyüyor. Kafesler göze de hoş görünmüyor. Bütün Akdeniz ülkelerinde kullanılan ‘‘off-shore’’, yani 30-40 metre derinlikten sonra kafeslerin yerleştirilmesi sistemine geçmemiz gerekiyor. Bu derinlikte kirlilik yaratan faktörler parçalanacak, dolayısıyla çiftliklerin yarattığı zararlar önlenmiş olacak’’ dedi.

Vali yıkmak istiyor ama...

Sorunun bakanlar arası koordinesizlikten kaynaklandığını belirten Muğla Valisi Cemil Serhadlı, bu yüzden balık çiftlikleriyle turizmcilerin karşı karşıya getirdiğini belirtti. Serhadlı şunları söyledi: ‘‘Bana kalsa kaçak çiftlikleri hemen kaldırır, kalanları kimseye, çevreye, turizme zarar vermeyecek bir yerde toplarım. Bodrum'da büyük yığılma var. Aldığımız yıkım kararının uygulanmasını beklerken, sorunu tartıştığımız toplantımızda da hazır bulunan dönemin Tarım Bakanı Musa Demirci, erteledi. Şimdiki Tarım Bakanı Mustafa Taşar da erteleme kararı aldı. Şimdi ilgili bakanlıklar harita hazırlıyor. Muğla kıyılarının neresine ne yapılacak, belirlenecek. Ancak masa başında yapılmasına karşıyız.’’

Turizme de zarar veriyor

Balık çiftlikleri en fazla turizmcilerin tepkisini çekiyor. Bodrum Otelciler Derneği Başkanı Murat Şeremetli, balık çiftliklerinin turizm için hem gerekli, hem de zararlı olduğunu belirterek, ‘‘İhraç ettiğimiz balık, önemli gelir ve tüketim kaynağı. Plansızlık, başıboşluk sonucu turizme zarar verir hale geldi. Bu çiftliklere karşı çıktığımız zaman, hemen turizm ve çiftlik gelirleri kıyaslanıyor. Bu yanlış. Birinin öbürüne tercih edilmesini istemiyoruz. İstediğimiz, artık kıyılarımızda nereye ne yapılacağı belirlensin. Balık çiftlikleri turizmin yoğun olmadığı bir merkezde toplansın’’ diye konuştu.

Bakan korumasında deniz katliamı

Balık çiftlikleri Muğla'da kanayan yara oldu. İhracatla trilyonlar kazandıran 360 çiftlikten sadece 100'ü yasal. Diğerleri ya tamamen kaçak, ya da izinleri eksik. Ama arkalarında bakanlar olduğu için kimse yıkamıyor.