Kim takar Sinan'ı!

Mimar Sinan'ın Türkiye'deki 472 eserinden 192'si kayıp. ÇEKÜL'ün her kesimden insanları çağırdığı ‘‘Mimar Sinan'a Saygı Gezileri’’nin ilkine katılan kişi sayısı ise beş. Bu kadar eserinin yok olmasına şaşmamak gerek...

ÇEKÜL Vakfı, bir süre önce Mimar Sinan eserlerinin koruma altına alınmasını amaçlayan bir projeyi başlatmıştı. Osmanlı İmparatorluğu'nun 700'üncü kuruluş yıldönümünde başlatılan kampanyanın amacı, şu başlıklarda toplanıyordu: Dünyaya yayılan eserlerin tek merkezden takibi, onarımı ve bakımı; sürekli koruma projelerinin geliştirilmesi. ÇEKÜL, eserleri karneye bağlayarak, envanterlerini de çıkarmıştı. Ön raporda, Sinan'ın ülke genelindeki 472 eserinden 192'sinin kaybolduğu belirlenmişti.

Bu kampanyanın bir ayağı olarak ÇEKÜL, bir çalışma daha başlattı: ‘‘Sinan'a Saygı Gezileri.’’ Sinan'ın eserlerini yerinde incelemek ve bugünkü durumlarını göstermek amacıyla başlatılan gezilerin birinci turu geçtiğimiz cumartesi günü yapıldı. Ama yalnızca beş kişiyle! Duyuru yapılan, davet edilen yüzlerce kişiden sadece beşi. Saat 10:00'da Ayasofya önünde başlayan geziye katılan bu kişiler: Ressam Sevgi Küçük, eşi Yüksek İnşaat Mühendisi Nahit Küçük, Kimya Mühendisi Oya Eksen, Rehber İlhan Eksen ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Sedat Olgan. (Geziye başlamadan önceki hakim görüş, ‘‘Sinan'ın 192 eserinin kayıp olmasına şaşmamak gerek!’’ şeklinde...)

Bekledim de gelmedin!

Saat 10:20'ye kadar ‘‘Başka gelen olur mu?’’ diye bekleyen beş kişilik grubun gezisi ziyarete kapalı olan Ayasofya Türbeleri'nden başladı. Özel izinle açılan demir kapılardan ve iki köpeğin atlatılmasından sonra ilk durak, Ayasofya Camii'nin haziresindeki iki türbeden biri olan Şehzadeler Türbesi (1570'li yılların sonu). Burada Üçüncü Murad'ın dört oğlu ve bir kızı gömülü. Kaldırılan revak saçağı dışında türbe dış görünüş olarak özgünlüğünü koruyor. Ama iç duvarlardaki kalem işleri, 19. yüzyılda yapılmış.

İkincisi ise, Sultan İkinci Selim Türbesi (1576-1577). Türbede II. Selim'den başka, Nurbanu Sultan ile 42 sanduka gömülü. Türbenin giriş kapısında pano tarzı iki çini var. Soldaki çini pano onarım için Avrupa'ya gönderilmiş ama sahtesi geri gönderilmiş. Bu nedenle sağdaki pano canlı renklerle göz kamaştırırken soldaki çini solmuş durumda. Gerçeği ise, Louvre Müzesi'nde.

Kalabalık (!) grubun bir sonraki durağı, Haseki Hürrem Sultan (Ayasofya) Hamamı. Ayasofya Camii'nin tam karşısında bulunan hamam 19. yüzyılda köklü bir onarım görmüş. Bugün Kültür Bakanlığı'na bağlı bir halı ve kilim satış yeri olarak kullanılıyor. (Grup, gördükleri karşısında sayıca azlığı unutmuş görünüyor...)

Gezi bitiyor

Sultanahmet Bölgesi'nde ziyaret edilen bir başka Sinan eseri ise, Cafer Ağa Medresesi (1559). Giriş kapısı Soğukkuyu Çıkmazı'nın ucunda. Bir avlunun çevresinde bir dershane ve ondört talebe odasından oluşuyor. Birkaç onarım geçirmiş. Bugünse, elişi sanatıyla uğraşan grupların uğrak yeri.

Medreseden sonra grubun istikameti İbrahim Paşa Sarayı. Sarayın Sinan'a ait olduğu konusunda kuşkular var. Ama At Meydanı Sarayı'nın 16. yüzyılda inşa edildiği ve Sinan tarafından yenilenmiş olabileceği üzerinde görüş birliği var. 60'lı yıllardan sonra köklü bir onarım geçiren saray bugün Türk-İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılıyor.

Saat 14:10. Grubun son durağı, Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi. Cami, Medrese ve tekkeden oluşan Külliye, eğimli bir arazi üzerinde kurulu. Caminin meydana bakan sokak girişi bir merdivenle sağlanmış. Cami ve medrese avlularının sokak bağlantısı ise, medrese dershanesinin altından bir merdivenle verilerek iyi bir çözüm bulunmuş. Ayrıca yukarı doğru çıkarken ilgi çekici perspektifler görmek mümkün.

Sinan’a saygı gezileri

2.tur: 15 Mayıs cumartesi 10:00'da, Belediye Sarayı’nda buluşma. Yürüyerek, Şehzade Camii, Hüsrev Kethuda Dar-ül Kurrası, Süleymaniye Külliyesi, Rüstem Paşa Camii ve Kirazlı Mescid.

3.tur: 22 Mayıs cumartesi saat 10:00'da AKM önünde buluşma. Otobüsle, Evvel Bend, Kağıthane'de Paşa Kemeri, Kemerburgaz'da Uzun Kemer, Eğri Kemer ve Mağlova Kemeri.

4.tur: 5 Haziran cumartesi saat 10:00'da AKM önünde buluşma. Otobüsle, Sokollu Mehmet Paşa Camii, Haseki Külliyesi, Halıcılar Köşkü Medresesi, Mihrimah Sultan Külliyesi ve Edirnekapı Zal Mahmut Paşa Külliyesi.

5.tur: 12 Haziran AKM önünde saat 10'da bulma. Otobüsle, Kılıç Ali Paşa ve Molla Çelebi camileri, Sinan Paşa, Mihrimah Sultan, Şemsi Paşa ve Atik Valide külliyeleri ile Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi.

6.tur: 20 Haziran pazar 08:00'de AKM’de buluşma. Otobüsle Büyükçekmece, Silivri, Çorlu, Lüleburgaz, Babaeski, Havsa ve Edirne'deki toplam 13 eser.

TEL: 0212-249 64 64