KÄ°M KORKAR HAÄ°N DOKTORLARDAN Virginia Woolf ve Edebiyatçılarla Psikiyatristlerin Meydan SavaÅŸlarıDinozorların son örneklerinin de yavaÅŸ yavaÅŸ bu alemi

KÄ°M KORKAR HAÄ°N DOKTORLARDAN Virginia Woolf ve Edebiyatçılarla Psikiyatristlerin Meydan SavaÅŸlarıDinozorların son örneklerinin de yavaÅŸ yavaÅŸ bu alemi terketmesi kısa süre için de olsa uzmanı olduÄŸu Ä°ngiliz Edebiyatı'nın gazetelerimizde hakim konu olan güvercin-kurt merkezli alegorik öykülerin biraz olsun önüne geçmesini saÄŸladı. Biz de bu vesile ile okuyucularımızın her defasında tıbbi bilgilerle içini karartma çalışmalarımıza bu hafta biraz olsun ara vererek, tıbbi-vole türünde araÅŸtırmamızla, Ä°ngiliz Edebiyatının gözdelerinden Virgina Woolf hakkında ortaya çıkan son tıbbi belgeleri bu yazımızda irdelemeye çalışacağız. Ne de olsa Avrupa'da gösterime yeni giren Mrs. Dalloway filmi ile yeniden moda olan yazarın bu filme senaryo olan romanında doktorlar hakkında söylediklerini ülkemizde her nerede ve nasıl yaÅŸadığı belli olmayan anchor-adamlar bile söylemedi. Öykümüzü baÅŸlatmak için az ve uz giderek 19. yüzyıl sonlarındaki Londra'ya ulaÅŸmak gerekiyor. O zamanlar 22 yaşında olan Virginia Stephen yazdığı makalede Viktorya Çağının kocalarının anlamsız derecede otoriter olduÄŸundan yakınıyor. En tipik örneÄŸi olan öz babasının aile yaÅŸamlarını zehir ettiÄŸini itiraf ediyor. Babası Sir Leslie Stephen bir kaç ay sonra öldüğünde iÅŸler karışmaya baÅŸlıyor. Kendisine karşı ikircikli duygular beslediÄŸini gören Virginia'da bir kaç hafta sonra ruhsal bozukluklar baÅŸ göstermeye baÅŸlıyor. Kısa zamanda belirtiler ilerleyerek tıbbi tedaviye gereksinim doÄŸuyor. Bu kez devreye babasının arkadaşı, Londra Ãœniversitesi Psikoloji Bölümü BaÅŸkanı Dr. George Savage giriyor. Viktorya Çağı standartlarında teÅŸhis tipik oluyor: Fiziksel kökenli yetersizliklerin Virginia'nın gereksiz entellektüel giriÅŸimleriyle (raporda gereksiz kitap öğrenme ve zayıf cins olarak zikrediliyor) birleÅŸmesi ile ortaya çıkan ruhsal bir rahatsızlık. Doktor bey raporunda eve kapanarak sürekli düşünen kadınlarda bu durumun sık görüldüğünü de deneyimlerine dayanarak yazmış. Virginia'nın hastalığı oldukça tehlikeli. KuÅŸların Yunanca öttüğünü, Kral Edward'ın deÄŸiÅŸik bir lisanla konuÅŸarak ona kendini öldürmesi gerektiÄŸini söylediÄŸini duyuyor. Bir kaç kez pencereden atlamaya teÅŸebbüs etmiÅŸ zaten. Tedavi hemen baÅŸlıyor. Bir akrabasının gözetiminde Virginia chloral hidrat ile uyutuluyor hergün. ElektroÅŸok da deneniyor ama nafile. Bu kadın bildik hastalara hiç benzemiyor. O sıralar Amerika'da uygulanmaya baÅŸlanan yeni bir tedavi yöntemi devreye sokuluyor. Dr. Mitchell 'Rest Cure' (dinlenme tedavisi) adı verilen protokolü Virginia üzerinde deniyor. 1877 yılında yayınlanarak bir best seller olan 'Fat and Blood and How to Make Them' kitabında doktorumuz psikolojik sıkıntıdaki hastaların dinlenip yemek yiyerek dertlerinden kurtulabileceklerini anlatıyor. HoÅŸ ben buna bugün de inanıyorum ama Virginia'ya bu tedavi de sökmüyor. 2 yıl içinde 30 kilo alıyor. Kendini yazmaya adamış, özgür iradeli bir insan olan bu kadın için dinlenme tedavisi tam bir iÅŸkence haline dönüşüyor. Ä°zin verilen ender zamanlardan birinde yazdığı mektupta Dr. Savage'a verip veriÅŸtiriyor. 30 yaşına geldiÄŸinde tedavinin bir parçası olarak evleniyor. Ä°lk günlerde Leonard Woolf'un klasik Viktorya Çağı kocalarından apayrı biri olduÄŸunu görüyor. Ta ki kocasının Dr. Savage ile sıkı bir iletiÅŸim içinde olduÄŸunu anlayana kadar. 1913 yılında çocuk sahibi olmak isterken kocası doktorlara danışarak bunun mümkün olamayacağı sonucunu bildiriyor Virginia'ya. Yazarımız yine herÅŸeyden elini eteÄŸini çekiyor. YaÅŸamının tek amacı doktorlarından intikam almak oluyor artık. O sıralarda George Bernard Shaw'un 'Doctor's Dilemma' adlı oyunu yayınlanıyor. Oyun komedi olsa da Shaw trajedi olduÄŸu konusunda ısrarlı. 'Hastalığın akıllı insanları güvenilmez doktorların eline iten bir trajedi' olduÄŸunu vurguluyor. Woolf Shaw'dan çok etkileniyor. 1925 yılında kendi doktorlarını anlattığı 'Mrs Dalloway'i yayınlıyor. Bu eserde yukarıda anlattığımız karakterlerin hepsini bulmak mümkün. Ama kitabı okuduÄŸunuzda onlardan biri olacağınıza Türk filmlerindeki CoÅŸkun bey olmak istemeyi tercih edeceÄŸiniz kesin Zaten kadının başına gelenleri görünce romanın adının Elm Sokağı benzeri bir ÅŸey olması daha doÄŸru olur diye düşünüyor insan. Romanın sonu yeni vizyona çıkan filmde gayet etkileyici iÅŸlenmiÅŸ. Mrs. Dalloway'i oynayan Vanessa Redgrave doktorlarından kurtulup, tüm ölüm korkularını yenmiÅŸ olarak partiye geliyor. Çılgınca dans ediyor ve yeni, mutlu bir yaÅŸama baÅŸlıyor. Ama bu romandaki karakterler maalesef gerçek yaÅŸamda karşılığını bulamıyor.Virginia Woolf'un yaÅŸamı üzerine yayınlar çok fazla (yazının sonunda bazılarını vereceÄŸiz). Son tahlilde doktorları öldürmeye karar vermeden önce tarafsız (!) olarak olayı modern tıp ışığında bir inceleyelim. Veriler deÄŸerlendirildiÄŸinde Woolf'un manik depresif olduÄŸuna inanılıyor. Sık sık kasılma nöbetleri geçirdiÄŸi ve akrabalarından birinin cinsel tacizine uÄŸradığı biliniyor. Ancak bazı doktorlar geçirmiÅŸ olduÄŸu travmalara karşı reaksiyon göstermesinin normal olduÄŸunu savunmakta. Woolf'un 1915'lerde son derece yaratıcı ve üretken olduÄŸu muhakkak ama 1941'de inthar ettiÄŸi de unutulmamalı. Vallahi ne derseniz deyin, yine de Woolf'un edebiyatta ulaÅŸtığı noktada doktorların katkısını inkar edemezsiniz. Hatta yazının özü olarak 'her baÅŸarılı yazarın arkasında bir psikiyatrist vardır' bile diyebiliriz. Ama hastalar hep Virginia gibi nankör oluyor zaten. Biz onların iyiliÄŸi için elimizden geleni yapıyoruz fakat yaranmak ne mümkün!SaÄŸlıklı Haftalar...--------KAYNAKÇA:1. Caramagno TC. The flight of the mind: Virginia Woolf's art and manic-depressive illness. Berkeley, CA: University of California Press, 19922. Poole R.The Unknown Virginia Woolf, 4th Edition Cambridge University Press, 19953. Weintraub S. Who's afraid of Virginia Woolf? The Charleston Magazine, 19-29, 19974. Banks JT. Four hidden letters.The Charleston Magazine, 29, 19945. Jones AH. Literature and Medicine: narratives of mental illness. Lancet 1997, 350:359-60Dr. Serdar GÃœNAYDIN - 28 Haziran 2000, ÇarÅŸamba Â