Kim kimin akrabası
Güncelleme Tarihi:
Gülden AYDIN
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 01, 2005 00:41
Türkiye’nin modernleşmesi üzerine çalışan Hollandalı tarihçi Erich Jan Zürcher, ilk modern siyasi partimiz İttihat ve Terakki Cemiyeti için şöyle diyor: ‘Modern Türk tarihini inceleyen herkesin, Türk toplumunda kişisel ilişkilerin öneminin bilincinde olması gerektiğini düşünüyorum. Benim izlenimim ancak akrabalık, dostluk, eğitim ve himaye üzerine kurulan bu gayri resmi ilişkileri kavradığımız zaman Jön Türk dönemi siyasal hayatını tam olarak anlayabileceğimiz yolundadır.’
Tarihçi, hiçbir özel araştırma yapmamasına rağmen, karşısına çıkan birkaç örnekten bahsediyor: Ali Fethi (Okyar), Teşkilat-ı Mahsusa’nın ilk yöneticisi Süleyman Askeri’nin kayınbiraderi, Ali Fuat Cebesoy ile Kazım Karabekir akraba, Kazım Orbay, Enver Paşa’nın kayınbiraderi vb.
Akrabalık ilişkileri, İttihat ve Terakki ile son bulmadı. Günümüze kadar siyaset sahnesine çıkan tüm partilerde gayri resmi önemini korudu. Türkiye hiçbir zaman ABD veya Yunanistan’a benzemedi; Kennedy, Bush, Papandreu, Karamanlis gibi, demokratik bir ortamda bile babadan oğula geçen uzun süreli politik hanedanlar görülmedi. İsmet İnönü’nün oğlu Erdal İnönü, Adnan Menderes’in oğlu Aydın Menderes, Süleyman Demirel’in yeğeniyle evlenen İlhan Kesici, Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal veya daha az bilinen bir örnekte Kasım Gülek’in kızı Tayyibe Gülek milletvekili seçildiler; ama hiçbiri George W. Bush veya Andreas Papandreu gibi babalarını gölgede bırakacak güce sahip birer politikacı olamadı.
Türk siyaset ailelerinde babadan oğula dikey bir ilişkiden çok, yatay ilişkiler öne çıktı. Aileden biri en yüksek mevkiye geldiğinde, kardeşleri, kayınbiraderleri, bacanakları onun gölgesinde milletvekili, parti yöneticisi oluyor, ama ailenin reisi iktidardan uzaklaştığında bu etki yavaş yavaş kayboluyor.
Türkiye’de çok sık rastlanan bir başka ilişki de, iktidara gelen bir politikacının akrabalarının, devlet dairelerinde ve devlete bağlı şirketlerde yöneticilik, yönetim kurulu üyeliği, başkanlık gibi görevler üstlenmesi.
Siyaset sınıfının, kendi içinde özel ilişkiler geliştirmesi, birbiriyle evlenmesi, aile üyelerinin büyükleriyle aynı mesleği seçmesi bir bakıma diğer meslek gruplarında da karşımıza çıkan normal bir durum. Bu ilişkilerin tümünü nepotizm, yani akraba kayırmacılığı olarak damgalamak doğru değil. Ancak şiddetli bir mücadele süreci olan politikada, akrabalığın en garantili sadakat ilişkisi olarak görüldüğü açık.
Şu anda Meclis’te bulunan iki parti (AKP ve CHP) üyeleri üzerine yaptığımız araştırma, Türkiye’de siyasi hayatın kendisi kadar eski olan bu 100 yıllık geleneğin bugün de devam ettiğini gösterdi. AKP’li bakan ve milletvekilleri kendi aralarındaki aile ilişkilerinin yanı sıra, birçok bürokratla politikacı arasında da yakın bağlar var.
İktidarda olmamasına rağmen CHP içinde de akrabalık ilişkileri görülüyor. Akrabalık, bazen siyasi parti ayrımını da ortadan kaldırabiliyor. Örneğin AKP’li Enerji Bakanı Hilmi Güler’in eşi, eski bir CHP milletvekilinin kızı olmakla kalmıyor, DSP’li eski Dışişleri Bakanı Sina Gürel’in de kuzeni. Bu, politikanın bir dünya görüşü olduğu kadar bir iş ve meslek olduğunu da bize hatırlatıyor.
HÜKÜMET
RECEP TAYYİP ERDOĞAN BAŞBAKAN
Amcaoğlu Ali Erdoğan: Başbakan’ın korumalarından sorumlu.
ABDULLAH GÜL DEVLET BAKANI, BAŞBAKAN YARDIMCISI, DIŞİŞLERİ BAKANI
Halaoğlu ve eniştesi Mehmet Sayım Tekelioğlu: AKP İzmir Milletvekili ve AKP Kurucu Üyesi. Gül’ün kızkardeşi Hatice Gül ile evli.
Halaoğlu Mustafa Sayım: AKP Kayseri İl Genel Meclisi Üyesi.
CEMİL ÇİÇEK - ADALET BAKANI
Amcaoğlu Mehmet Çiçek: AKP Yozgat Milletvekili.
BİNALİ YILDIRIM ULAŞTIRMA BAKANI
Oğlu Erkan Yıldırım İtalyan şirketi Santour’dan 445 bin Euro’ya yolcu gemisi aldı. Bakanlığa bağlı Ankara Feribotu’nun ihalesiz ve günlüğü 9 bin dolardan Santour’a verilmesi, oğluna ‘torpil’ yaptığı iddialarına neden oldu.
ABDÜLKADİR AKSU İÇİŞLERİ BAKANI
Babası Muzaffer Aksu Milli Nizam Partisi Diyarbakır Teşkilatı kurucusu.
Kardeşi Azmi Aksu: Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı.
Annesinin amcaoğlu Yusuf Ziya Göksu İzmir Valisi.
Dünürü Eyüp Cenap Gülpınar: Kızı Şehnaz Gülpınar, Murat Aksu ile evli. Eski Devlet Bakanı dört dönem ANAP Şanlıurfa Milletvekili. Şimdi AKP üyesi.
Bacanağı AKP İzmir Milletvekili Tevfik Ensari Aksu’nun eşi Emine Hanım ile Ensari’nin eşi Elmas Hanım kardeş.
Bacanağın kardeşi Aykut Ensari: Pratisyen hekim - İzmir Karşıyaka Devlet Hastanesi Başhekim Yardımcısı.
Bacanağın kızkardeşi Asuman Seder: Biyokimya Uzmanı- İzmir Karşıyaka Devlet Hastanesi
AKP MECLİS GRUBU
SALİH KAPUSUZ - AKP GRUP BAŞKANVEKİLİ
Yeğeni İbrahim Kapusuz Başkent Elektrik AŞ (BEDAŞ) Genel Müdür Yardımcısı.
NEVZAT PAKDİL - TBMM BAŞKANVEKİLİ
Kardeşi Nihat Pakdil: Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Müdürü.
KEMALETTİN GÖKTAŞ
TBMM İDARE AMİRİ
Yeğeni Hasan Köktaş Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı.
MEHMET YILMAZCAN KAHRAMANMARAŞ MİLLETVEKİLİ, TBMM ADALET KOMİSYONU ÜYESİ
Eşi Nesrin Yılmazcan: Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürü, Yargıtay Üyesi.
TURHAN ÇÖMEZ
BALIKESİR MİLLETVEKİLİ
Eniştesi Ahmet Dere Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) Genel Müdürü.
FUAT ÖLMEZTOPRAK MALATYA MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Sami Ölmeztoprak: Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı.
YÜKSEL ÇAVUŞOĞLU KARAMAN MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Faik Çavuşoğlu Özelleştirme kapsamındaki Sümer Holding’e bağlı Karaman Bulgur Sanayi AŞ (BUMAŞ) Yönetim Kurulu Üyesi.
SEMA RAMAZANOĞLU
AKP KURUCULAR KURULU VE MKYK ÜYESİ
Kızkardeşi Selma Kavaf: AKP Genel Merkez Kadın Kolları Başkanı ve MKYK Üyesi.
YAHYA AKMAN
ŞANLIURFA MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Sait Akman İmam - Birecik Devlet Hastanesi Müdürü.
HİLMİ GÜLER - ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI
Eşi Mehtap Güler
5. Dönem CHP Muğla Milletvekili Hasan Fehmi İlter’in kızı.
Eşinin kuzeni Şükrü Sina Gürel DSP’li Eski Dışişleri Bakanı.
Kayınbiraderi Osman İlter Aliağa Rafinerisi Yönetim Kurulu Başkanı.
Dünürü Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe: Hilmi Güler’in kızı Şeyma Güler, Osman Pepe’nin oğlu İsmail Pepe ile nişanlı.
Personel de kendi içinde akraba
Hilmi Güler’in Özel Kalem Müdürü Renan Cicioğlu’nun eşi Anıl Cicioğlu, AKP İstanbul Sosyal İşlerden Sorumlu İl Başkan Yardımcısı.
Renan Cicioğlu’nun kayınbiraderi Hikmet Bulduk, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Özel Kalem Müdürü. Baldızı Işıl Bulduk ise Erdoğan’ın yasaklı döneminde sekreteriydi.
ANAMUHALEFET PARTİSİ CHP
DENİZ BAYKAL CHP GENEL BAŞKANI
Teyzeoğlu Mehmet Uğur Neşşar: CHP Denizli Milletvekili
GÜLDAL OKUDUCU - CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ, KADIN KOLLARI BAŞKANI, MKYK VE PARTİ MECLİSİ ÜYESİ
Kardeşi Şinasi Öktem CHP İstanbul İl Başkanı
TACİDAR SEYHAN - CHP ADANA MİLLETVEKİLİ, PARTİ MECLİSİ ÜYESİ
Kardeşi Serdar Seyhan: CHP Adana İl Başkanı
ONUR ÖYMEN - CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI
Amca kızı Gülden Öymen Hacaloğlu’nun kayınbiraderi Algan Hacaloğlu: CHP Milletvekili ve CHP Genel Sekreter Yardımcısı
Amcasının torunu Örsan Kunter Öymen CHP Parti Meclisi Üyesi
ABDÜLLATİF ŞENER BAŞBAKAN YARDIMCISI
Ağabeyi Abdullah Şener: Türkiye Gübre Fabrikaları AŞ (TÜGSAŞ) Denetim Kurulu Başkanı.
ALİ BABACAN
DEVLET BAKANI
Amcaoğlu Aziz Babacan: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi Üyesi.
ALİ COŞKUN - SANAYİ VE TİCARET BAKANI
Oğlu Osman Yıldırım Coşkun: Aycell Yönetim Kurulu Üyesi
Eşi Asuman Nuran Coşkun’un yeğeni Kemal Güven Önder: Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdür Yardımcısı.
KEMAL UNAKITAN MALİYE BAKANI
Kayınbiraderi Cihanser Erel: Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Kızılay Yönetim Kurulu Üyesi.
SAMİ GÜÇLÜ - TARIM BAKANI
Teyzeoğlu Hasan Ekiz: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
GÜLDAL AKŞİT
DEVLET BAKANI
Babası Galip Demirel:ANAP Kurucusu, ANAP Malatya eski Milletvekili, ANAP Genel Başkan Yardımcısı (1990).
Kayınpederi Avni Akşit: AP Malatya Milletvekili (1961).
Eşi Haluk Akşit TBMM Başkanlığı Başdanışmanı.
BEŞİR ATALAY
DEVLET BAKANI
Yeğeni İbrahim Atalay: Kültür Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı.
Akrabalık ilişkileri, İttihat ve Terakki ile son bulmadı. Günümüze kadar siyaset sahnesine çıkan tüm partilerde gayri resmi önemini korudu. Türkiye hiçbir zaman ABD veya Yunanistan’a benzemedi; Kennedy, Bush, Papandreu, Karamanlis gibi, demokratik bir ortamda bile babadan oğula geçen uzun süreli politik hanedanlar görülmedi. İsmet İnönü’nün oğlu Erdal İnönü, Adnan Menderes’in oğlu Aydın Menderes, Süleyman Demirel’in yeğeniyle evlenen İlhan Kesici, Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal veya daha az bilinen bir örnekte Kasım Gülek’in kızı Tayyibe Gülek milletvekili seçildiler; ama hiçbiri George W. Bush veya Andreas Papandreu gibi babalarını gölgede bırakacak güce sahip birer politikacı olamadı.
Türk siyaset ailelerinde babadan oğula dikey bir ilişkiden çok, yatay ilişkiler öne çıktı. Aileden biri en yüksek mevkiye geldiğinde, kardeşleri, kayınbiraderleri, bacanakları onun gölgesinde milletvekili, parti yöneticisi oluyor, ama ailenin reisi iktidardan uzaklaştığında bu etki yavaş yavaş kayboluyor.
Türkiye’de çok sık rastlanan bir başka ilişki de, iktidara gelen bir politikacının akrabalarının, devlet dairelerinde ve devlete bağlı şirketlerde yöneticilik, yönetim kurulu üyeliği, başkanlık gibi görevler üstlenmesi.
Siyaset sınıfının, kendi içinde özel ilişkiler geliştirmesi, birbiriyle evlenmesi, aile üyelerinin büyükleriyle aynı mesleği seçmesi bir bakıma diğer meslek gruplarında da karşımıza çıkan normal bir durum. Bu ilişkilerin tümünü nepotizm, yani akraba kayırmacılığı olarak damgalamak doğru değil. Ancak şiddetli bir mücadele süreci olan politikada, akrabalığın en garantili sadakat ilişkisi olarak görüldüğü açık.
Şu anda Meclis’te bulunan iki parti (AKP ve CHP) üyeleri üzerine yaptığımız araştırma, Türkiye’de siyasi hayatın kendisi kadar eski olan bu 100 yıllık geleneğin bugün de devam ettiğini gösterdi. AKP’li bakan ve milletvekilleri kendi aralarındaki aile ilişkilerinin yanı sıra, birçok bürokratla politikacı arasında da yakın bağlar var.
İktidarda olmamasına rağmen CHP içinde de akrabalık ilişkileri görülüyor. Akrabalık, bazen siyasi parti ayrımını da ortadan kaldırabiliyor. Örneğin AKP’li Enerji Bakanı Hilmi Güler’in eşi, eski bir CHP milletvekilinin kızı olmakla kalmıyor, DSP’li eski Dışişleri Bakanı Sina Gürel’in de kuzeni. Bu, politikanın bir dünya görüşü olduğu kadar bir iş ve meslek olduğunu da bize hatırlatıyor.
HÜKÜMET
RECEP TAYYİP ERDOĞAN BAŞBAKAN
Amcaoğlu Ali Erdoğan: Başbakan’ın korumalarından sorumlu.
ABDULLAH GÜL DEVLET BAKANI, BAŞBAKAN YARDIMCISI, DIŞİŞLERİ BAKANI
Halaoğlu ve eniştesi Mehmet Sayım Tekelioğlu: AKP İzmir Milletvekili ve AKP Kurucu Üyesi. Gül’ün kızkardeşi Hatice Gül ile evli.
Halaoğlu Mustafa Sayım: AKP Kayseri İl Genel Meclisi Üyesi.
CEMİL ÇİÇEK - ADALET BAKANI
Amcaoğlu Mehmet Çiçek: AKP Yozgat Milletvekili.
BİNALİ YILDIRIM ULAŞTIRMA BAKANI
Oğlu Erkan Yıldırım İtalyan şirketi Santour’dan 445 bin Euro’ya yolcu gemisi aldı. Bakanlığa bağlı Ankara Feribotu’nun ihalesiz ve günlüğü 9 bin dolardan Santour’a verilmesi, oğluna ‘torpil’ yaptığı iddialarına neden oldu.
ABDÜLKADİR AKSU İÇİŞLERİ BAKANI
Babası Muzaffer Aksu Milli Nizam Partisi Diyarbakır Teşkilatı kurucusu.
Kardeşi Azmi Aksu: Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı.
Annesinin amcaoğlu Yusuf Ziya Göksu İzmir Valisi.
Dünürü Eyüp Cenap Gülpınar: Kızı Şehnaz Gülpınar, Murat Aksu ile evli. Eski Devlet Bakanı dört dönem ANAP Şanlıurfa Milletvekili. Şimdi AKP üyesi.
Bacanağı AKP İzmir Milletvekili Tevfik Ensari Aksu’nun eşi Emine Hanım ile Ensari’nin eşi Elmas Hanım kardeş.
Bacanağın kardeşi Aykut Ensari: Pratisyen hekim - İzmir Karşıyaka Devlet Hastanesi Başhekim Yardımcısı.
Bacanağın kızkardeşi Asuman Seder: Biyokimya Uzmanı- İzmir Karşıyaka Devlet Hastanesi
AKP MECLİS GRUBU
SALİH KAPUSUZ - AKP GRUP BAŞKANVEKİLİ
Yeğeni İbrahim Kapusuz Başkent Elektrik AŞ (BEDAŞ) Genel Müdür Yardımcısı.
NEVZAT PAKDİL - TBMM BAŞKANVEKİLİ
Kardeşi Nihat Pakdil: Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Müdürü.
KEMALETTİN GÖKTAŞ
TBMM İDARE AMİRİ
Yeğeni Hasan Köktaş Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı.
MEHMET YILMAZCAN KAHRAMANMARAŞ MİLLETVEKİLİ, TBMM ADALET KOMİSYONU ÜYESİ
Eşi Nesrin Yılmazcan: Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürü, Yargıtay Üyesi.
TURHAN ÇÖMEZ
BALIKESİR MİLLETVEKİLİ
Eniştesi Ahmet Dere Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) Genel Müdürü.
FUAT ÖLMEZTOPRAK MALATYA MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Sami Ölmeztoprak: Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı.
YÜKSEL ÇAVUŞOĞLU KARAMAN MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Faik Çavuşoğlu Özelleştirme kapsamındaki Sümer Holding’e bağlı Karaman Bulgur Sanayi AŞ (BUMAŞ) Yönetim Kurulu Üyesi.
SEMA RAMAZANOĞLU
AKP KURUCULAR KURULU VE MKYK ÜYESİ
Kızkardeşi Selma Kavaf: AKP Genel Merkez Kadın Kolları Başkanı ve MKYK Üyesi.
YAHYA AKMAN
ŞANLIURFA MİLLETVEKİLİ
Kardeşi Sait Akman İmam - Birecik Devlet Hastanesi Müdürü.
HİLMİ GÜLER - ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI
Eşi Mehtap Güler
5. Dönem CHP Muğla Milletvekili Hasan Fehmi İlter’in kızı.
Eşinin kuzeni Şükrü Sina Gürel DSP’li Eski Dışişleri Bakanı.
Kayınbiraderi Osman İlter Aliağa Rafinerisi Yönetim Kurulu Başkanı.
Dünürü Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe: Hilmi Güler’in kızı Şeyma Güler, Osman Pepe’nin oğlu İsmail Pepe ile nişanlı.
Personel de kendi içinde akraba
Hilmi Güler’in Özel Kalem Müdürü Renan Cicioğlu’nun eşi Anıl Cicioğlu, AKP İstanbul Sosyal İşlerden Sorumlu İl Başkan Yardımcısı.
Renan Cicioğlu’nun kayınbiraderi Hikmet Bulduk, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Özel Kalem Müdürü. Baldızı Işıl Bulduk ise Erdoğan’ın yasaklı döneminde sekreteriydi.
ANAMUHALEFET PARTİSİ CHP
DENİZ BAYKAL CHP GENEL BAŞKANI
Teyzeoğlu Mehmet Uğur Neşşar: CHP Denizli Milletvekili
GÜLDAL OKUDUCU - CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ, KADIN KOLLARI BAŞKANI, MKYK VE PARTİ MECLİSİ ÜYESİ
Kardeşi Şinasi Öktem CHP İstanbul İl Başkanı
TACİDAR SEYHAN - CHP ADANA MİLLETVEKİLİ, PARTİ MECLİSİ ÜYESİ
Kardeşi Serdar Seyhan: CHP Adana İl Başkanı
ONUR ÖYMEN - CHP GENEL BAŞKAN YARDIMCISI
Amca kızı Gülden Öymen Hacaloğlu’nun kayınbiraderi Algan Hacaloğlu: CHP Milletvekili ve CHP Genel Sekreter Yardımcısı
Amcasının torunu Örsan Kunter Öymen CHP Parti Meclisi Üyesi
ABDÜLLATİF ŞENER BAŞBAKAN YARDIMCISI
Ağabeyi Abdullah Şener: Türkiye Gübre Fabrikaları AŞ (TÜGSAŞ) Denetim Kurulu Başkanı.
ALİ BABACAN
DEVLET BAKANI
Amcaoğlu Aziz Babacan: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi Üyesi.
ALİ COŞKUN - SANAYİ VE TİCARET BAKANI
Oğlu Osman Yıldırım Coşkun: Aycell Yönetim Kurulu Üyesi
Eşi Asuman Nuran Coşkun’un yeğeni Kemal Güven Önder: Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdür Yardımcısı.
KEMAL UNAKITAN MALİYE BAKANI
Kayınbiraderi Cihanser Erel: Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Kızılay Yönetim Kurulu Üyesi.
SAMİ GÜÇLÜ - TARIM BAKANI
Teyzeoğlu Hasan Ekiz: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
GÜLDAL AKŞİT
DEVLET BAKANI
Babası Galip Demirel:ANAP Kurucusu, ANAP Malatya eski Milletvekili, ANAP Genel Başkan Yardımcısı (1990).
Kayınpederi Avni Akşit: AP Malatya Milletvekili (1961).
Eşi Haluk Akşit TBMM Başkanlığı Başdanışmanı.
BEŞİR ATALAY
DEVLET BAKANI
Yeğeni İbrahim Atalay: Kültür Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı.