Güncelleme Tarihi:
Türkçe dilbilgisi kuralları dışında kesme işaretinin doğru şekilde kullanılması büyük öneme sahiptir. Hatalı yerlerde eklendiğinde cümle yapı açısından yanlış bir noktaya gelir. Özellikle örgün öğretim öğrencilerinin, mutlaka doğru şekilde öğrenmesi gerektiği dilbilgisi kuralları arasındadır. Aynı zamanda edebiyatla ilgilenenler ya da basında çalışanlar adına da oldukça önemlidir.
Kesme İşareti
Pek çok farklı kelime ve isim konusunda kesme işareti kullanılmaktadır. Cümle yapısının hatasız ve eksiksiz olabilmesi için büyük öneme sahiptir. Değişik kollara ayrılarak amaca uygun şekilde değerlendirilse dahi, ortak şekilde özel isimler için kullanıldığını söylemek mümkün. Önemli olan hangi durumlarda kullanıldığı hangi durumlarda kullanılmadığını iyi anlamaktır.
Kesme İşareti Nedir?
Özel adlara getirilen iyelik eklerinin birbirinden ayrılabilmesi için kullanılan işarete kesme işareti denmektedir. Cümlenin hatalı olmaması ve doğru şekilde yazılabilmesi için bu kurala uymak büyük öneme sahiptir. Bu durum aynı zamanda özel isimlerin diğer kelimelerden ayrılabilmesine olanak tanır. Özellikle cümle içerisinde vurgulanan bir kelimenin isim olduğunu bu şekilde de anlaşılabilmektedir. O yüzden üyelik, durum ve bildirme eklerinin mutlaka ayrılmasına dikkat edilmelidir.
Kesme İşareti Konu Anlatımı
Kesme işareti durum ve bildirme ekleri ile beraber iyelik eklerini özel isimden ayırmak adına kullanılmaktadır. Tabii bunu gerçekleştirirken dikkat edilmesi gereken pek çok farklı unsurlar bulunuyor. Örneğin p, ç, t, k, gibi sert sessizlerle biten özel isimler adına kesme işareti gelse bile okunuşu farklı olur. Örneğin Ahmet kelimesinin okunuşu Ahmedi olarak söylenir. Ancak yazılmak istendiğinde ‘Ahmet’i’ şeklinde yine kesme işareti üzerinden ayrılmaktadır. Bir istisnai durum ise özel ‘O’ özel isim yerine kullanırken cümle içinde büyük harfle kullanılmaz. Aynı zamanda kesme işareti ile ayrılmadan ek gelir.
Kesme İşareti Nerelerde Kullanılır?
Kesme işareti özel isimler için pek çok farklı yerde kullanılabilmektedir. Bunlar farklı kategoride ayrılmakta ve bu kategoriler eşliğinde örneklerle ele alabilmektedir.
Kişi adları ve soyadları ile takma adlar; (Atatürk'ün, Fatih Sultan Mehmet'e, Yunus Emre'yi, Kazım Karabekir’i)
Boy ve millet ile oymak adları; (İngiliz’siniz, Alman’sınız, Kırgız’ım)
Devlet isimleri; (Türkiye Cumhuriyeti'ne, Osmanlı Devleti'nde, Amerika Birleşik Devletleri'nin, Almanya'nın)
Mitoloji ve din için özel isimler; Tanrı’yı, Allah'ın, Zeus’u,
Coğrafya ile ilgili adlar; ‘Marmara Denizi'nin, Asya'nın, Çanakkale Boğazı’nın, İç Anadolu'da, Taksim Meydanı'ndan,)
Gök bilimi: Venüs'ü, Jüpiter’den,
Saray ve Köşk ile köprü ve benzeri; Dolmabahçe Sarayı'nın, Galata Köprüsü'nün,
Gazete dergi ve sanat: Kiralık Konak’ta, Nutuk'ta,
Kanun ve tüzük ile yönerge: Medeni Kanun’un,
Kesme İşareti Kullanımı
Kesme işareti pek çok farklı özel isim için kullanılan en önemli dilbilgisi kuralları arasında yer almaktadır. Özellikle eğitim gören öğrenciler başta olmak üzere edebiyatla ilgilenenler ve basın bölümünde çalışanlar adına oldukça önemlidir. Bu konuda gerekli kurallar ve uyarılar dikkate alınmalı, kesme işareti kullanımı dikkatli şekilde öğrenilmelidir.
Kesme İşareti Örnekleri
Kesme işareti için pek çok farklı örnek vermek mümkün.
- Ziya Gökalp’tan,
- Rus’muş,
- Azerbaycan Cumhuriyet’i,
- Ağrı Dağı'nın,
- Samanyolu'nda,
- Onuncu Yıl Marşı'nı,
- Sarıkız’ın,
Bu gibi daha pek çok farklı örnek vermek mümkün. Zira söz konusu özel isim olduğunda Türkçede bütün farklı kelimeler için kesme işareti kullanılmaktadır.