Tiktok ilk kez dur dedi! Kemik kıran eğlence... 'Merdivenden düşmekten daha beter..'
Güncelleme Tarihi:
Dünyanın en çok kullanılan mobil uygulamalardan biri olan TikTok özellikle gençler tarafından kullanılıyor. Platformda sürekli yenisi gelen meydan okumalardan sonuncusuna ilk kez Tiktok da müdahale etti. Peki bu challenge'lar neden popüler oluyor ve nasıl zararlar verebilirler? Uzmanlar anlattı...
Bugüne kadar yüzlerce can alan TikTok meydan okumalarına bir yenisi daha eklendi. Adı 'Milk crate challenge.'
Son zamanlarda TikTok'ta oldukça popüler hale gelen ve interneti kasıp kavuran süt kasası mücadelesi anlamına gelen "milk crate challenge" akımına karşı uzmanlar uyarıyor. 'Merdivenden düşmekten daha kötü'
The Guardian’da yer alan habere göre TikTok kullanıcıları, plastik süt kasalarından oluşan piramit şeklinde tehlikeli bir parkurda tıpkı merdivenlerden çıkar gibi piramidin tepesine tırmanıp, dengesini sağlayarak piramidi devirmeden aşağı inmeye çalışıyor.
Uzmanlar, oldukça tehlikeli bir şekilde istiflenmiş ve sağlam olmayan bu kasalardan düşen insanların videolarının sosyal medyada hızla yayılması ve viral olmasının çok tehlikeli yaralanmalara neden olabileceği konusunda uyarıyor.
New York'taki Mount Sinai hastanesinde spor hekimliği konusunda uzmanlaşmış ortopedi cerrahı olan Shawn Anthony, Washington Post'a “Bu videolardaki düşüşler belki bir merdivenden düşmekten bile daha kötü. Kendinizi korumak çok zor ve bu düşmeler eklemlerin hasar görmesi açısından çok riskli. "Ciddi yaralanmalar, kırık bilekler, omuz çıkıkları, menisküs yırtıklarının yanı sıra ciddi omurilik yaralanmaları gibi hayatı tehdit eden durumlarla karşılaşılabilir” dedi.
ABD genelinde birçok hastanenin halihazırda Covid-19 hastaları nedeniyle zaten dolu olduğu, yer ve personel sıkıntısı çekildiği için sağlık departmanları insanları yaptıkları tehlikeli şeyi tekrar gözden geçirmeleri konusunda uyarıyor.
Virginia merkezli ortopedi cerrahı George Gantsoudes ise bu konuda Twitter'da şunları yazdı.
"Bu challenge’ın neden olduğu yaralanmalar nedeniyle oluşan sorunları düzeltmek için birtakım ortopedik ameliyatların yapılması gerekebilir.”
23 Ağustos Pazartesi günü, Baltimore şehir sağlık departmanı konu ile ilgili şöyle bir tweet attı:
“Ülke çapında COVID-19 hastane yatışları artarken, lütfen #milkcratechallenge girişiminde bulunmadan önce sizin için uygun bir yatağı olup olmadığını öğrenmek için yerel hastaneniz ile görüşün.”
BACAKLARINI KIRMA, ÇALIŞTIR
Baltimore Şehri Ulaştırma Bakanlığı ise gençleri “Milk Crate Challenge'dan daha güvenli! Bacaklarını çalıştır, bacaklarını kırma!” diyerek küresel bir bisiklet mücadelesine katılmaya davet etti.
TİKTOK, DOKTORLARIN UYARILARI ÜZERİNE 'MİLK CRATE CHALLENGE' VİDEOLARINI KALDIRIYOR
Doktor ve sağlık kurumlarının, 'Milk Crate Challenge' nedeniyle yaşamı tehdit eden olası yaralanmalar konusunda uyarıları sonucunda TikTok da "Tehlikeli eylemleri yüceltiyor" trendini öne sürerek videoları kaldırma sürecinde olduğunu doğruladı. TikTok sözcüsü Fast Company'ye viral kemik kıran Milk Crate Challenge'ı için bu tür videoları platformlarından kaldıracaklarını şu sözlerle açıkladı.
"Tehlikeli eylemleri teşvik eden veya yücelten içeriği yasaklıyor ve bu tür içeriklerin oluşmasını önlemek ve insanları caydırmak için bu videoları yayından kaldırıyoruz. Herkesi ister çevrimiçi ister çevrimdışı olsun davranışlarında dikkatli olmaya teşvik ediyoruz."
Videolar TikTok'ta hoş karşılanmıyor ama Twitter ve Instagram dahil olmak üzere diğer sosyal medya platformlarda bu videoların yayınlanmasına hala izin veriliyor.
Bu videolar o kadar popüler hale geldi ki komedyen Conan O'Brien'ın da geçen hafta, Twitter’da, bu meydan okumayı denemeden önce nasıl izin alınması gerektiğine dair bir şaka yapınca Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), bu konuya ağırlık verdi.
"Süt kasası yarışmasına katılmadan önce FDA onayını bekliyorum." yazan O'Brien'a kısa bir süre sonra FDA'dan yanıt geldi. “Biz süt ile ilgili düzenlemelerden sorumluuz ama buna rağmen sizin bunu yapmanızı tavsiye etmeyiz. Güzel bir bardak sütün tadını çıkarın ve tüm bu kasaları markete geri götürün.
KEMİK KIRAN EĞLENCE HIZLA YAYILIYOR
Uzaktan bakıldığında kolaymış gibi görünen ama kasaların üstüne çıktığında ayakları titreyen ve dengesini kaybeden soluğu tepetaklak yerde alıyor ama iş işten geçiyor. Dev bir başarısız Jenga oyunu gibi kasalar çöküyor ve basamaklar tek tek devriliyor. Bu kadar tehlikeli olmasına rağmen şaşırtıcı bir şekilde yayılmaya devam ediyor.
Houston'lı bir kadın, topuklu ayakkabıları ile sallanan kasaları başarılı bir tırmanarak “Milk Crate Challenge”ın net galibi oldu.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
Bu gönderiyi Instagram'da gör
“Milk Crate Challenge” TikTok'ta viral hale gelen bir dizi meydan okumadan sadece biri. Ne ilk ne de son ama gençlerin hayatını tehlikeye sokuyor.
EKLEMLER ÇOK BÜYÜK RİSK ALTINDA
Süt kasalarını üst üste yığan, o incecik plastik kasalar üzerine merdiven gibi tırmanıp düşmemeye çalışan insanların izlenme uğruna kendilerini nasıl bir tehlikeye attıklarından haberleri yok elbette. Ama bu yeni trend kalıcı sakatlıklara ve omurilik felcine bile neden olabilir. Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Aybars Tekcan’a çığ gibi büyüyen bu akımın olası risklerini sorduk.
Son anda facianın eşiğinden dönenler...
Bu gönderiyi Instagram'da gör
Tekcan, Tiktok’taki ‘milk crate challenge’ın oldukça tehlikeli bir aktivite olduğunu, özellikle çocukların dokularının erişkinlere göre daha narin olduğu için yaralanma riskinin daha yüksek olduğunu söylüyor. “Burada özellikle eklemler daha büyük bir risk altındadır. Bu aktivitede eklem çıkıkları, menüsküs yırtıkları, kıkırdak yaralanmaları, omuz çıkığı, dirsek kırık ve çıkığı, el ve bilek kırığı gibi yaralanmalar çok sık görülebilir.” diyerek bu akıma kapılanları uyarıyor.
KALICI SAKATLIKLARA NEDEN OLABİLİR
“Zamanında tedavi edilmeyen kıkırdak ve eklem yaralanmaları, ileri dönemde kalıcı sakatlıklara neden olabilir. Genç yaşta oluşan kıkırdak yaralanmaları özellikle ileri yaşlarda eklemlerde kireçlenmeye neden olabilir. Eğer yanlış bir düşme olursa, halk arasında omurilik felci olarak da bilinen spinal kord yaralanmalarıyla bile karşılaşılabilir.” sözleri ile bu yaralanmaların genellikle cerrahi müdahale gerektirecek hale gelebileceği konusunda uyarıyor.
Yüreğiniz dayanırsa...
Bu gönderiyi Instagram'da gör
PANDEMİ DÖNEMİNDE OLDUĞUMUZU UNUTMAYIN
Bu gibi tehlikeli aktivitelerden dolayı hastaların ameliyat olmak zorunda kalabileceğinin altını çizen Tekcan, “ Covid-19 pandemi döneminde hastanelerde yoğunluk varken bu tür tehlikeli aktiviteleri yapmadan önce bir kez daha düşünün” diyor.
TİKTOK ÇEKERKEN HAYATINI KAYBEDENLERİN SAYISI ARTIYOR
Tiktok çekerken çatıdan düşerek hayatını kaybeden Kübra Doğan, geçtiğimiz Nisan ayında, bayılana dek nefes tuttukları ya da birbirlerini boğdukları “blackout”challange yüzünden henüz 12 yaşında hayatını kaybeden Joshua, geçtiğimiz temmuzda video çekerken attığı yanlış bir adımdan dolayı 50 metreden düşerek hayata gözlerini yuman ünlü Tiktok fenomeni Xiao Qiumei ve daha yüzlercesi… Hepsi birkaç tık uğruna hayatlarını kaybettiler.
Mavi balinalar, kafatası kırıcılar (Skullbreaker), tarçınlar, hayalet biberler, prizler… Bir anda popüler olan meydan okumaların adları sürekli değişiyor ama her seferinde tehlike saçmaya ve can almaya devam ediyor.
Peki, neden özellikle Z kuşağını bu meydan okumalar cezbediyor? Bu ve benzer meydan okumalarla ne yapmaya çalışıyorlar? Bu yaş grubundaki çocukların aileleri nasıl önlem almalı.? Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş ile konuştuk.
'BU KUŞAĞIN SOSYAL MEDYA VE TEKNOLOJİ KULLANIMLARI BİZİ ŞAŞIRTMIYOR'
Öncelikle, özellikle Z kuşağının TikTok gibi platformlara neden bu kadar bağımlı olduğunu sorduğumuzda Ateş, bu jenerasyonun sosyal medya ve teknoloji ile iç içe doğduğunu, kendilerini ifade edebilmeleri ve dünyayı anlayabilmeleri için çoğunlukla teknolojik cihazları kullandıklarını, en basitinden söz konusu neslin; yaramazlık yapmasınlar veya ağlamasınlar diye önlerine tablet veya telefon yerleştirilen ilk nesil olduğunu hatırlatıyor. İşte bu nedenle “Bu kuşağın sosyal medya ve teknoloji kullanımları bizi zaten şaşırtmıyor.” diyor.
Tiktok’a neden bu kadar rağbet olduğunu ise şu sözlerle açıklıyor.
“Bu rağbetin altında TikTok’un önceki versiyonlarından (Musical.ly vb) itibaren başlanan inanılmaz bir pazarlama stratejisi ve bu platformun algoritması önemli rol oynuyor. Bu algoritma, telefonu eline almış olan bir gencin telefonu bırakmaması için bütün kozlarını oynuyor.”
Tiktok’un kullanıcıya küçük bir senaryo veya bir akım üzerinden kendilerini daha çok sergileyebilme imkânı sunduğunu ve bu jenerasyonu yakalamayı başardığını söyleyen Ateş, gençlerin bu meydan okumalardan etkilenip kendi videolarını çekme süreçlerini ise şu sözleri ile dile getiriyor.
“Bu tür sosyal medya platformu bağımlılıklarının altında izleyicilerin önce pasif izleyici olarak yer alıp izledikleri videolar ve senaryolarla birlikte eğlenceli zaman geçiriyor veya “vakit öldürüyorlar”. Sonrasında zamanla kendileri bu videoları çekip çekemeyecekleri ile ilgili zihinsel görüntülere sahip olurlarken izledikleri videoların prodüksiyon maliyeti gibi zorluklarının olmaması onları cesaretlendiriyor. Hatta izledikleri bazı “saçma” senaryoya sahip videolara baktıkça kendilerinin pasif konumdan aktif konuma doğru geçebilmeye daha da cesaretlenir oluyorlar fakat bu seçenek halen onlarda bir adrenalin salınımına sebep olabiliyor.”
Ateş, performans sergilemek ve insanların onları izleyeceklerini düşünmenin getirdiği adrenalinle birlikte küçük denemeler yapmaya başlayan bu kişilerin, TikTok algoritmasının da yardımıyla o konuyla ilgilenen birçok kullanıcının sayfasına düşüp daha hızlı like alıp popülerleştiğini, bu da ödül mekanizmasını her seferinde aktive ettiği için sonraki sefere bu davranışı sergileme motivasyonları arttırdığını söylüyor. Çünkü hemen hepimiz beğenilmeyi önemseriz.
SOSYALLEŞMEYE YENİ BİR SOLUK
Ateş, “Tik Tok, kimlik gelişimi sürecinde bulunan ve hayatımızda akranlar tarafından beğenilmenin ve akranların bizim hakkımızdaki düşüncelerinin en çok önemli olduğu bu dönemde gençlere bunun fırsatını verip yolunu açıyor. Bu gençlerin belki de kabul görmenin veya iletişim kurmanın zor olduğu kendi sosyal çevresine bağlı kalmamasını sağlıyor.” diyor ve bu yaş grubu için hayatın en önemli parametrelerinden olan sosyalleşmeye yeni bir soluk getirdiğini vurguluyor ve sözlerine deva ediyor.
TRENDTOPİC İÇERİSİNDE VİRAL OLABİLMEK
“Eski jenerasyonlar saygınlık, öz güven veya kazanç elde etmek adına misket oynuyordu, yeni nesil ise değişen dünya ve teknoloji sayesinde bu ihtiyacı farklı araçlarla karşılıyor. Her dönem araçlar değişse de hizmet ettikleri ve karşıladıkları ihtiyaçlar benzerlik gösterebiliyor. Trendtopic içerisinde viral olabilmek, kendilerinin “varolabiliyor” olmasının bir temsili. Özetle; kendilerini ispatlayabilmek ve toplum içinde varolabilmek en önemli motivasyon kaynakları.
Manipüle edilebilme risklerinden dolayı Tiktok’ta belli yaş sınırlarının olması gerektiğini düşünen Ateş, “12 yaş altının bu mecraları kullanmalarının onların mental, duygusal, bilişsel veya kişilik gelişimine yapacakları katkıdan emin değilim, dolayısıyla burada bir sınır olabilir. 12-18 yaş arasında ise mutlaka ebeveyn kontrolünde kullanılması gerektiğini düşünüyorum. Bunun için sadece ebeveynler değil, uygulama geliştiricilerinin üzerine de sorumluluk düşüyor.” diyor ve ailelere tavsiyelerde bulunuyor.
“Risk alma eğiliminin çok yüksek olduğu ergenlik döneminde bazı “challenge”lar ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bununla beraber yaptıkları hemen her şey kayıtlı olduğu için gelecekte kariyer yaşantılarında silinemez etkilere sebep olunabilir. Ebeveynlerin bu durumun farkında olup çocuklarını doğru yönlendirmeleri önemlidir.
Elbette onlara özgürlükler sunmalıyız ama bu denli riskli ve sonucu düşünülmemiş kararların yaygın olduğu ergenlik döneminde onları sıkarak ve yasaklayarak değil, doğru denetleyip sınırları çizmeyi de başarabilmeliyiz. Bu sürecin bebeklik döneminden itibaren verilen doğru eğitim sayesinde çok daha sağlıklı ilerleyebileceğini de atlamamamız gerekir.
İnternetten bu gençlerle ilgili toplanan bilgilerin henüz gelecekte nasıl kullanılacağı konusunda netlik olmadığını çocukların anlamasını beklemek zor olsa da aileler olarak bu tür ihtimalleri de hesaba katmalıyız.”