Kemik Erimesi (Osteoporoz) nedir?
Güncelleme Tarihi:
Kemik yoğunluğu ve sağlam kemik yapısı vücudun ayakta durmasını sağlayan iskelet sistemi için çok önemlidir. Kemiklerin esnekliğini ve sağlamlığını kemiği oluşturan protein yapısı ve kalsiyum sağlar. Kemik yoğunluğundaki azalmaya tıbbi ismiyle ‘osteoporoz’, halk arasında ‘kemik erimesi’ adı verilir.
Kemik yoğunluğu kadınlarda östrojen, erkeklerde testosteron cinsiyet hormonlarıyla desteklenir. Ayrıca D vitamini paratiroid ve kalsitonin adlı hormonlar da kemik yoğunluğunu, kalsiyum düzeylerini ayarlayarak etkilerler. Kemiklere yapışık olup iskeletin hareket etmesini sağlayan kaslar da kemikleri uyararak sağlam yapıyı sürdürmeye yardım ederler.
*Yetersiz kalsiyum alımı, süt ve süt ürünlerinin yetersiz tüketimi, kalsiyum gereksinimin arttığı durumlar (sık ve çok gebelik ve bu gebeliklerde artmış kalsiyum ihtiyacının karşılanamaması)
*Alınan kalsiyumdan faydalanamama; D vitamini eksikliği. Yetersiz güneş ışığı alımı, sağlıklı insanlarda her gün yarım saat güneş ışığına kolların veya bacakların tutulması günlük D vitamini için yeterli olabilir. Gerekli durumlarda doktorunuz ağız yoluyla alınan D vitamini ilaçlarını önerebilir.
*Zayıf bireyler; Fazla kilo kemikleri sürekli uyararak sağlamlığının devam etmesini sağlar. Ayrıca kadınlarda yağ dokusu östrojen hormonu üreterek kemik yoğunluğuna destek olur. Bu sebeple kilosu az olan kişilerde kemik yoğunluğunda azalma görülebilmektedir.
*Sigara içimi; Sigara karaciğerde cinsiyet hormonlarının yıkılmasını uyarır ve böylece kemik yoğunluğunu olumsuz etkiler.
*Hareketsiz hayat; Egzersiz, kasların kemik üzerine olumlu etkisini güçlendirir.
*Genetik yatkınlık; Ailesinde osteoporoz olan kişilerin kemiklerinin sağlam kalmasına daha özen göstermeleri gerekir.
*Erken menopoz; Östrojen hormonunun farklı sebeplerle vücutta üretilememesi osteoporoz riski oluşturur. Ameliyatla her iki yumurtalığın alınmış olması veya 45 yaşından önce kendiliğinden veya ilaçla menopoza girme osteoporoz için risk faktörüdür.
*Menopoza girmeden önce sağlam bir kemik yapısının olması ileri yaşlarda osteoporozun kötü etkilerine karşı koruyacaktır.
*Diğerleri; Kortizon, kemik yoğunluğunu azaltan bir hormondur. Kemik yoğunluğunu azaltan kortizon gibi ilaçların uzun süre kullanmak zorunda kalan kişiler de risk grubudur.
Şikayetleri: Boy kısalması, kolay kemik kırılmaları, sırt ve bel ağrıları, kamburluk
Bulguları: Çekilen röntgen filmlerinde kemik yoğunluğunda azalma, omur kemiklerinde çökme kırıkları gözlenir.
Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır : Kemik Dansitometri; Kemik yoğunluğunu ölçen özel bir cihazdır.
Tanı için risk gruplarından kemik yoğunluğu için kemik dansitometri istenebilir. Sonuca göre gerekli ise tedavi düzenlenir.
Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır : D vitamini takviyesi , kalsiyum takviyesi, bifosfanatlar, calcitonin gibi ilaçlar tedavide kullanılır. Böbrek fonksiyonları takibi, kemik yoğunluğu ve esnekliğini değerlendirme için radyolojik tetkikler tedavilerin sonucunu takip için istenebilir.
Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir: Kemik erimesi tedavisi yapılan hastalar, kemik yoğunluğunu azaltan kendilerine ait faktörlerin yeniden oluşmamasına dikkat etmelidir. Egzersiz, kalsiyum ve D vitamininin yeterli alımı, gerekirse menopoz tedavisi dikkat edilmesi gereken konulardır. Osteoporozlu hastalar kalça veya bilek kırıklarına çok kolay maruz kaldıklarından düşmelere karşı tedbirli olmaları gerekir.