Kedili karikatüre ceza tartışılıyor
Güncelleme Tarihi:
Oya ARMUTÇU/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Şubat 20, 2005 01:19
Cumhuriyet Gazetesi çizeri Musa Kart’ın Başbakan Tayyip Erdoğan’ı ‘türban yumağına dolanmış kedi’ biçiminde çizmesi nedeniyle ceza alması, şaşkınlıkla karşılandı. Karikatürüist Latif Demirci, konuya ‘Bu, AB’nin mizah kriterlerine aykırı. Ayrıca ucu açık değil’ diye espriyle yaklaşırken Salih Memecan, ‘cezanın karikatürün özüne aykırı olduğunu’ söyledi.
Bu ceza, AB mizah kriterlerine uymuyor
LATİF DEMİRCİ (Hürriyet Gazetesi çizeri): Karikatüre verilen bu ceza, AB’nin mizah kriterlerine uymuyor. Üstelik, Musa’nın karikatürünün ucu açık değil. Siyasilerin karikatürle barışık olması gerekiyor. Mizahı cezalandırmak, zaten karikatür esprisi gibi bir şey. Başbakan, kedi şeklinde çizilmesine nankörlük etmiş yani. Belki Kofi Annan arabuluculuk yapıp, başbakanımızı karikatürle barıştırabilir.
Ceza verdiğiniz şey karikatürün tanımı
SALİH MEMECAN (Sabah Gazetesi çizeri): Karikatüriste hiçbir şekilde ceza verilmemesi gerekir. Siz karikatüre ceza vermeye başladığınız an karikatür yapılamaz. Çünkü suçladığınız şey, karikatürün tanımı. Karikatür eleştirmek için, alay etmek için, hatta hakaret etmek için yapılır. Bir karikatürü beğenmezseniz, ‘Karikatür yapmış adam’ deyip geçersiniz. Bunu yazı gibi, açıklama gibi değerlendirirseniz, tabii ki dava açar ve kazanırsınız.
Sizin dava açtığınız mesele, alay etmek, dalga geçmek için yapılıyor. Bu özelliği çektiğiniz zaman karikatür kalmıyor. Karikatürün içeriğini tartışmaya başladığınız an iş çığırından çıkabilir. ABD’de karikatürler davadan muaf. Bu konuda içtihat kararı var. Ben kırıcı karikatür yapmamaya özen gösteren bir adamım. O konuda karikatüristin sorumlu olmasını tercih eden bir insanım.
Kedi gibi çizilmek onur kırıcı değil
ERCAN KARAKAŞ (Eski bakan ve Türkiye Hayvan Hakları Platformu kurucusu): Karikatür sanatçısının eserine saygılı olmak gerekir. Hayvan olarak bir insanın tasvir edilmesi onur kırıcı bir şey değil. Hayvanlar da birlikte yaşadığımız canlılar. Yargı kararını pek anlamadım ama bu karar, bir üst mahkemede ele alınabilir diye düşünüyorum. Türkiye’de bazı düşünce ve alışkanlıklarının değişmesi gerekiyor. Dünyanın her yerinde politikacıların karikatürleri yapılır. Bir kedinin gülünçlüğe neden olduğu düşüncesine hiç katılmam. Kedi ya da aslan olarak tasvir edilmek, insanı neden gülünç düşürsün ki?
Tilki gibi çizilse daha mı iyi olur
DENİZ KAVUKÇUOĞLU (Kedi Gülüşü kitabının yazarı): Tuhaf bir olay. Başbakan’ın kedisever bir insan olmadığı sonucu çıkıyor. Kedi olarak çizilmek, kötü bir şey değil. Kedi operaları, operetleri var. Kedi çok güzel, akıllı bir hayvan. Bir tilki olarak çizilmek bence daha kötü bir şey. Türkiye’de birtakım insanlara da çok uygun düşüyor. Ama kedinin, ‘kurnaz tilki’ gibi kötü bir geçmişi yok. Ayda KAYAR
Yumağa dolanan kedi
Musa Kart’ın 9 Mayıs 2004 tarihinde Cumhuriyet’te yayımlanan karikatüründe, kafası Erdoğan’a ait olan bir kedi figürü yer alıyordu. Bir ip yumağıyla oynayan kedi, bütün vücuduna ip dolanmış şekilde tasvir ediliyordu.
Temyize gideceğim
Başbakan Tayyip Erdoğan’ı bir kedi olarak tasvir eden ve imam hatip liseleri konusunu mizahi şekilde ele alan Musa Kart, karikatürünün 5 milyar lira tazminat cezasına çarptırılmasını temyize götürecek. Cumhuriyet Gazetesi’nin avukatları, bu kararı Yargıtay’da temyiz edeceklerini söylediler. Kedili karikatüre verilen cezanın temyiz incelemesini Yargıtay 4. Hukuk Dairesi yapacak.
Özal karikatürlerini yurtdışına götürürdü
Karikatürist Nezih Danyal ise kararla ilgili olarak şu değerlendirmeyi yaptı:
‘Amerika’daki karikatürlere bakıyorum. Bu tip karikatürler her gün yapılıyor. Yıllardır yapılıyor. Bush’un yanında Blair’ı köpek olarak çiziyorlar. Bazı siyasiler için karikatür gündemde kalmak için en iyi yollardan biri. Döneminde karikatürlerine en hoşgörü ile bakan siyasetçi Sayın Süleyman Demirel’di. Sayın Turgut Özal, bazı karikatürlerini alıp yurtdışına bile götürdü, ama karikatüre dava açma geleneği Özal döneminde başladı. Toplum olarak, AB’ye yakınlaşmak için çalışıyoruz, bunun için toplumsal hoşgörü şart. Toplumsal hoşgörü ve espri Anadolu geleneğinde var.’
Bush’un köpeği Blair
Şarkıcı George Michaell, ‘Shoot The Dog’ isimli şarkısının klibinde, 11 Eylül saldırıları sonrası ABD ve İngiltere’nin politikalarını eleştirmek için, Başbakan Tony Blair’i Başkan Bush’un köpeği olarak göstermişti.
LATİF DEMİRCİ (Hürriyet Gazetesi çizeri): Karikatüre verilen bu ceza, AB’nin mizah kriterlerine uymuyor. Üstelik, Musa’nın karikatürünün ucu açık değil. Siyasilerin karikatürle barışık olması gerekiyor. Mizahı cezalandırmak, zaten karikatür esprisi gibi bir şey. Başbakan, kedi şeklinde çizilmesine nankörlük etmiş yani. Belki Kofi Annan arabuluculuk yapıp, başbakanımızı karikatürle barıştırabilir.
Ceza verdiğiniz şey karikatürün tanımı
SALİH MEMECAN (Sabah Gazetesi çizeri): Karikatüriste hiçbir şekilde ceza verilmemesi gerekir. Siz karikatüre ceza vermeye başladığınız an karikatür yapılamaz. Çünkü suçladığınız şey, karikatürün tanımı. Karikatür eleştirmek için, alay etmek için, hatta hakaret etmek için yapılır. Bir karikatürü beğenmezseniz, ‘Karikatür yapmış adam’ deyip geçersiniz. Bunu yazı gibi, açıklama gibi değerlendirirseniz, tabii ki dava açar ve kazanırsınız.
Sizin dava açtığınız mesele, alay etmek, dalga geçmek için yapılıyor. Bu özelliği çektiğiniz zaman karikatür kalmıyor. Karikatürün içeriğini tartışmaya başladığınız an iş çığırından çıkabilir. ABD’de karikatürler davadan muaf. Bu konuda içtihat kararı var. Ben kırıcı karikatür yapmamaya özen gösteren bir adamım. O konuda karikatüristin sorumlu olmasını tercih eden bir insanım.
Kedi gibi çizilmek onur kırıcı değil
ERCAN KARAKAŞ (Eski bakan ve Türkiye Hayvan Hakları Platformu kurucusu): Karikatür sanatçısının eserine saygılı olmak gerekir. Hayvan olarak bir insanın tasvir edilmesi onur kırıcı bir şey değil. Hayvanlar da birlikte yaşadığımız canlılar. Yargı kararını pek anlamadım ama bu karar, bir üst mahkemede ele alınabilir diye düşünüyorum. Türkiye’de bazı düşünce ve alışkanlıklarının değişmesi gerekiyor. Dünyanın her yerinde politikacıların karikatürleri yapılır. Bir kedinin gülünçlüğe neden olduğu düşüncesine hiç katılmam. Kedi ya da aslan olarak tasvir edilmek, insanı neden gülünç düşürsün ki?
Tilki gibi çizilse daha mı iyi olur
DENİZ KAVUKÇUOĞLU (Kedi Gülüşü kitabının yazarı): Tuhaf bir olay. Başbakan’ın kedisever bir insan olmadığı sonucu çıkıyor. Kedi olarak çizilmek, kötü bir şey değil. Kedi operaları, operetleri var. Kedi çok güzel, akıllı bir hayvan. Bir tilki olarak çizilmek bence daha kötü bir şey. Türkiye’de birtakım insanlara da çok uygun düşüyor. Ama kedinin, ‘kurnaz tilki’ gibi kötü bir geçmişi yok. Ayda KAYAR
Yumağa dolanan kedi
Musa Kart’ın 9 Mayıs 2004 tarihinde Cumhuriyet’te yayımlanan karikatüründe, kafası Erdoğan’a ait olan bir kedi figürü yer alıyordu. Bir ip yumağıyla oynayan kedi, bütün vücuduna ip dolanmış şekilde tasvir ediliyordu.
Temyize gideceğim
Başbakan Tayyip Erdoğan’ı bir kedi olarak tasvir eden ve imam hatip liseleri konusunu mizahi şekilde ele alan Musa Kart, karikatürünün 5 milyar lira tazminat cezasına çarptırılmasını temyize götürecek. Cumhuriyet Gazetesi’nin avukatları, bu kararı Yargıtay’da temyiz edeceklerini söylediler. Kedili karikatüre verilen cezanın temyiz incelemesini Yargıtay 4. Hukuk Dairesi yapacak.
Özal karikatürlerini yurtdışına götürürdü
Karikatürist Nezih Danyal ise kararla ilgili olarak şu değerlendirmeyi yaptı:
‘Amerika’daki karikatürlere bakıyorum. Bu tip karikatürler her gün yapılıyor. Yıllardır yapılıyor. Bush’un yanında Blair’ı köpek olarak çiziyorlar. Bazı siyasiler için karikatür gündemde kalmak için en iyi yollardan biri. Döneminde karikatürlerine en hoşgörü ile bakan siyasetçi Sayın Süleyman Demirel’di. Sayın Turgut Özal, bazı karikatürlerini alıp yurtdışına bile götürdü, ama karikatüre dava açma geleneği Özal döneminde başladı. Toplum olarak, AB’ye yakınlaşmak için çalışıyoruz, bunun için toplumsal hoşgörü şart. Toplumsal hoşgörü ve espri Anadolu geleneğinde var.’
Bush’un köpeği Blair
Şarkıcı George Michaell, ‘Shoot The Dog’ isimli şarkısının klibinde, 11 Eylül saldırıları sonrası ABD ve İngiltere’nin politikalarını eleştirmek için, Başbakan Tony Blair’i Başkan Bush’un köpeği olarak göstermişti.