Kaybedilen ihale Jumbo'yu yarattı
Güncelleme Tarihi:
Dünyanın en büyük yolcu uçağı olan B747 Jumbo Jet'lerin rekoru yıllardır kırılamıyor. Yani bu kadar geniş gövdeli, dört motorlu ve 400'den fazla yolcu taşıyan bir uçak henüz yapılamadı. Bu yüzden 747 gökyüzündeki en büyük uçak olma ünvanını çeyrek yüzyıldan fazla bir zamandır sürdürüyor.
Proje ortaya çıktığı yıllarda havacılık dünyasında sansasyon yaratan bu dev uçak tam 28 yıldır göklerde. Bu sürede 40 milyar kilometre uçan ve iki milyar yolcu taşıyan Jumbo Jet'ler, havayollarının vazgeçilmez uçaklarından biri.
Aslında bu sivil yolcu uçağının yapımına Amerikan Hava Kuvvetleri'nin büyük kargo uçağı ihalesi ile başlandı. Ancak Hava Kuvvetleri Lockheed'in C-5 dizaynını seçince ihaleyi kaybeden Boeing, projenin boşa gitmemesi amacıyla bu dev uçağın yolcu modelinin kullanılabileceği pazarları araştırmaya başladı. Havayolu trafiğinin artış hızını yeterli bulan Boeing, gökyüzünde çok büyük ve uzun menzilli yolcu uçağına ihtiyaç olduğunu belirleyince projeyi hayata geçirme kararı aldı.
1960'lı yılların başlarında böyle bir uçağın 1970'lerde kullanılabileceğine inanan Boeing, ünlü uçak tasarımcısı Joseph F. Sutter ve 100 kişilik ekibini tekrar göreve çağırdı. Bir yandan da havayolu şirketleriyle sürekli toplantılar yapan Boeing, ilk teması Pan Am'la gerçekleştirerek 25 uçaklık satış anlaşması imzaladı. Tanesi bundan 30 yıl önce 20 milyon dolara gelen uçakların bugünkü 400 modelinin fiyatı, uçaktaki ekipmana göre değişmekle birlikte 156-174 milyon dolar arasında.
İlk üretim 30 Eylül 1968'de
Siparişlerin artmasıyla birlikte çalışmalarına hız veren Boeing, ilk B747 modeli 100 serisinin koltuk düzenini açıkladı. Uçak tek sınıfta 418, iki sınıfta ise 382 yolcu taşıyabiliyordu. Kargo kapasitesi ise, 168 metreküptü. Pan Am'ın siparişlerini Lufthansa, Air France, JAL, Continental, American ve United Havayolları izledi. Uçağın geliştirilmesine yaklaşık 1 milyar dolar harcandı.
İmalatı tamamlanan ilk uçak üretim hattından 30 Eylül 1968'de çıktı. Yer testlerinden sonra ilk uçuşunu 9 Şubat 1969'da yaptı. B747'nin baş deneme pilotu Jack Waddell, şakayla karışık uçmadan önce böyle büyük bir uçağın havalanacağına pek inanmadığını ancak, 10 ay süren test uçuşlarında Jumbo Jet'in mükemmel uçuş kabiliyetine sahip olduğunu söylüyordu. Ticari uçak programları içinde en pahalı uçuş testlerinden geçirilen 5 B747'nin 1400 saatlik uçuş denemelerinin maliyeti 115 milyon dolara ulaşmıştı. Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi FAA tarafından 30 Aralık 1969'da onaylanan uçak üç hafta sonra Pan Am'da seferlerine başladı. Yıl l971'di ve Jumbo efsanesi göklerdeydi.
Çok büyük ilgi gördü
Uçağın büyük ilgi görmesi üzerine Boeing Jumbo Jet'in değişik modelleri üzerinde çalışmalara başladı. Öncelikle kargo, daha sonra da Japonya pazarı için B747SP (SP-Özel Performans) adında bölgesel uçuşlarda kullanılacak modelleri üretti.
Jumbo serisinin gelişimi 1980'li yıllarda da devam etti. Daha büyük kabine sahip B747-300'ün yolcu kapasitesi yüzde 10 artırıldı. Ayrıca motor olarak da JT8'lerin yerine yüzde 25 yakıt tasarrufu sağlayan General Electric'in CF6'ları kullanmaya başladı. Yeni model B747-300 hizmete ilk defa Swissair'da 1983'te girdi. Boeing'in şu anda serviste olan en yeni 747 modeli ise 400. İlk uçuşunu 29 Nisan 1988'de yapan uçak, Nortwest Havayolları'nda 1989'da hizmete girdi. Diğer Jumbo'lara oranla oldukça gelişmiş olan 400 serisinin ayrıca kargo modeli de bulunuyor.
Geleceğin dev uçaklarında Airbus'la rekabet eden Boeing, Jumbo'ların 500, 600 ve 700 modellerini üreteceğini açıklamıştı. Ancak, gelecek 20 yıl içinde bu uçaklara yeterli talebin olmadığını gören Boeing, rakibi Airbus'ı bu yarışta tek başına bıraktı. Ne kadar dev yolcu uçağı yapımından vazgeçtiğini söylesede, Boeing 747-400'ün toplam ağırlığı artırılmış IGW modelinin çalışmalarının başladığını açıkladı. Boeing'den Jumbo Jet almak için şu anda sırada 158 siparişle 26 havayolu bekliyor.