Kaya gazı nedir? Kaya gazı nasıl çıkarılır?

Kaya gazı ya da kayaç gazı, şeyl gazı, Devonik şeyl doğal gaz, organik madde yönünden zengin kil ile kuvars ve kalsit minerallerinden oluşan tortul kayacın küçük gözeneklerinde bulunan ve yatay sondaj ile hidrolik kırma yöntemleriyle yer yüzüne taşınabilen, konvansiyonel olmayan enerji kaynakları arasında yer alan doğal gaza alternatif gazdır.

Her shale kayacında kaya gazı bulunmayabilir, zira bunların belirli oranda organik madde içermesi ve yeterli olgunluğa ulaşması gerekir. Petrol ve doğal gaz, ana kayayı terk ederek farklı kayaçlar içine yerleşirken, kaya gazı bu ana kayayı terketmeyip kalan gazdır.

Amerika’da 1980’li yıllarda, “unconventional” (bundan sonraki yazılarda “sıra dışı” denilecektir) gaz üretim çeşitlerinden biri olan shale gaz ile ilgili çalışmalara başlanmış ve özellikle 2010 yılında gelişmiş yeni teknolojiler sayesinde büyük ölçüde “shale” adı verilen geçirimliliği çok düşük olan ve doğalgaz ihtiva eden kayaçlardan gaz üretimi yapılmaya başlanmıştır.

KAYA GAZI NASIL ÇIKARILIR?

Shale’den petrolü ya da gazı çıkarabilmek için 2 yöntem uygulanmaktadır:

1. Horizantal Drilling (Yatay Sondaj): Shale’li yapılar, yatay ince levhalar biçiminde yer altı boyunca uzanır. Sondaj esnasında, shale’li bölgeye gelindiğinde, kuyu içerisindeki borulara 90° eğim verilerek, yatay şekilde sondaj işlemine devam edilir. 

2. Hyraulic Fracturing (Hidrolik Çatlatma): Shale’deki gözenekler çok küçük olduğu için, gazın shale’den kuyuya yönelebilmesi çok zordur. Bu yüzden, shale’deki geçirgenliği artırabilmek için, kuyuya yüksek basınçlı su gönderilir ve bu basınçlı su sayesinde shale yüksek basınç sayesinde çatlatılır