Kavga çıkaran ‘Arabuluculuk’ Avrupa onaylı
Güncelleme Tarihi:
Yargının yükünü azaltmayı hedefleyen ve avukatlar arasında sert tartışmalara neden olan Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Tasarısı, TBMM AB Uyum Komisyonu’nda bugün görüşülüyor.
Bazı hukukçular sistemin “mafya, tarikat ve cemaatleri” yargının parçası haline getireceğini iddia ederken; AB Bakanlığı, Meclis’e gönderdiği yazıda, Avrupa’dan örnekler vererek, tasarının Avrupa Konseyi’nin tavsiye kararına uygun olduğunu bildirdi. Tasarı, mahkemelerin dostane çözüme ulaşma açısından arabuluculuk sürecini teşvik etmesini, yabancılar dahil, tarafların özel hukuk uyuşmazlıklarında seçtikleri “arabulucu” ile mahkemelere başvurmadan uzlaşma aramasını düzenliyor. Tasarıdaki haliyle arabuluculuk ceza ve idare hukuku alanını kapsamıyor. İsteğe bağlı olarak öngörülen arabuluculuğun gizli yürütülmesi, uzlaşma sürecinde kullanılan belgelerin mahkemede delil kabul edilmemesi öngörülüyor. Tasarıda üniversite mezunu herkesin arabulucu olabilmesi, bu kişilerin arabuluculuk siciline kayıt yaptırması düzenleniyor.
Aile arabuluculuğu
AB Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Yücel, Meclis’e gönderdiği yazıda şu bilgileri verdi: “1999 Tampere AB Zirvesi’nde üye devletler mahkeme dışı alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri bulmaya teşvik edilmiştir. Avrupa Komisyonu, 2002’de Yeşil Kitap, 2004’te Avrupa arabuluculuk kurallarını yayınlanmıştır. Avrupa Konseyi’nin de dört tavsiye kararı bulunmaktadır. Ülkelere Aile Arabuluculuğu’nu hayata geçirmeleri önerilmiştir. Bir tavsiye kararında ceza davalarında arabuluculuğa yer verilmiş, temel ilkeler ortaya konmuştur. Tasarı bu haliyle AB direktifi ile uyumludur. Avrupa Konseyi’nin kararında maddi durumu yetersiz bireyler için devletlerin tamamen veya kısmen ücretsiz arabuluculuk imkanı sunması gerektiği belirtilmiştir.”
Avrupa örnekleri
AB Bakanlığı’nın ek bir yazıyla Meclis’e gönderdiği bazı örnek uygulamalar ise şöyle:
Almanya: Özellikle boşanma ve ayrılıklarla ilgili aile hukuku konularında uygulanıyor. Ekonomi, inşaat hukuku, miras hukuku, çevre konusunda idare hukuku, iş hukuku, doktor hasta ilişkileri, kira ilişkileri, komşuluk hukuku, tüketicinin korunmasını da kapsıyor.
Avusturya: Medeni hukuk ve özellikle aile hukuku konularını kapsıyor.
Fransa: Dava içi ve dava dışı arabuluculuk aynı serbest seçim ilkesine tabi. Bütün uyuşmazlıklarda arabulucuya gidilebiliyor.
İsveç: Birçok alanda arabuluculuk uygulanıyor. İş uyuşmazlıkları, telif haklarında özel arabuluculuk düzenlemesi var.