Kasık fıtığında uzman isim: Küpeli Saliha Hatun

Sultan II. Bayezid tarafından 1488'de yaptırılan, su, müzik ve koku ile psikolojik hastalıkların da tedavi edildiği ve şimdi müze olarak devrin tedavi yöntemlerinin anlatıldığı Sağlık Müzesi, tıp tarihine ışık tutuyor. 

Manken ve duvar bilgilendirme notlarıyla geçmişin tedavi yöntemlerinin anlatıldığı müzede, dönemin kadın cerrahı Küpeli Saliha Hatun'un anlatıldığı bölüm de var. Müzede ziyaretçilere verilen bilgiye göre, Küpeli Saliha Hatun, cerrahlığı eşi Deniz bin Gazi'den öğrendi. 1620'de eşinin vefatı sonrası cerrahlığı tek başına yapan Saliha Hatun'a ait 21 rıza senedinin çoğu kasık fıtığı ameliyatıyla ilgili. Saliha Hatun'un yeniçerilerin de aralarında olduğu hastalarının tamamını Rumeli, İstanbul, Bursa, Trabzon ve Erzurum'dan gelen erkekler oluşturdu. Saliha Hatun, ameliyatlarının çoğunu, 1622-1624'te 300 ile 3000 akçe arasında değişen fiyatlarla yaptı.

RIZA SENEDİ DİKKAT ÇEKİYOR

Müzede, Küpeli Saliha Hatun tarafından ameliyat edilecek bir kişinin rıza senedi de sergileniyor. Rumeli Vilayeti Virçe köyü sakinlerinden İstemad'ın verdiği rıza senedinde şu bilgiler yer alıyor:

"Uzun zamandır fıtık zahmetine müptelayım. Şiddetle tedaviye ihtiyacım olduğundan Saliha Hatun'u tedavimi yapması için 800 akçeye kiraladım. 500 akçesini peşin olarak teslim edip, 300 akçesi zimmetimde adı geçen hatuna borcumdur. Adı geçen hatunun tedavisi sonrası ölürsem, varislerim ve diğer kişiler Saliha Hatun'u kan pahası ve diyet bahanesiyle rencide edip dava eylemesinler. Dava ederlerse de dikkate alınmasın. İstemad'ın bu ikrarı Saliha Hatun da tasdik ettiğinden yazılıp ellerine verildi. 30 Ramazan 1032 (28 Temmuz 1623)."

Şeriye Mahkemesinde hastanın, şahitler huzurunda hekim ve ya cerrahı belirli bir ücrete kiraladığını belirttiği sözleşmeye "rıza senedi" adı verilirdi. Hasta, tedavi sonrası sakat kalır veya yaşamını yitirirse akrabalarının kan ve diyet davası açmaması için hastaya şahitler huzurunda senet imzalatılırdı.