Karkamış Krallığı'nın ilk kralının adı tespit edildi

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bologna Üniversitesi (İtalya) tarafından yürütülen ve bu dönem için tamamlanan kazı çalışmalarında bakanlık temsilcisi olarak görev alan arkeolog Ahmet Beyazlar, alanda yaptıkları incelemede, höyüğün güneybatı yamacında bazalt taşından yapılma, üzerinde üstte güneş, ay ve kartallı güneş kursu amblemi bulunan, altında 8 sıra “Luvi Hiyoroglif” yazılı bir stel (yazıtlı veya figürlü dikili taş) bulduklarını söyledi.
Stelin daha önce hiç görülmemiş, bilinmeyen bir stel olduğunu, üzerindeki yazıtın fotoğraflarını İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Ali Dinçol ve İngiliz Prof. Dr. David Howkins'e gönderdiklerini ifade eden Beyazlar, şöyle konuştu:
“Yazıt okundu ve iki profesörün söyledikleri birbirini tutuyordu. Karkamış Krallığı'nın birinci kralının ismi bilinmiyordu. Karkamış Krallığı'nın ilk kralı olan Sapazata'nın adı bu stel sayesinde tespit edildi. Stelde ayrıca Karkamış Krallığı ve başkenti hakkında bilgiler ve diğer krallar olan Tarhunda ve onun oğlu Suhi'nin adı da yer alıyordu. Bu bizi çok sevindirdi. Çünkü bu yazıtta tarihin karanlık bir noktası aydınlatıldı. Stelin MÖ 10. yüzyılın başına ait olduğu ve steli küçük kral Suhi'nin Karkamış büyük kralı Ura Tarhunzas için yaptığı anlaşıldı.”

Beyazlar, eserin temizlik çalışması ve çizimlerin yapılması için Gaziantep Arkeoloji Müzesi'ne teslim edildiğini belirtti.
İleride Karkamış Antik Kenti'nin açık hava müzesi haline getirilmesi halinde eserlerin yerinde teşhir edilebileceğini söyleyen Beyazlar, “Karkamış Antik Kenti'nde kentten çıkan ve çıkacak eserlerin teşhir edileceği bir müze olması gerekiyor” dedi.

“Efes ve Boğazköy gibi”

Beyazlar, Karkamış Antik Kenti'nin Gaziantep'in Karkamış ilçe merkezinin güneydoğusunda, Fırat Nehri'nin batı kıyısında bugün hala kullanılmakta olan tarihi Bağdat Demiryolu'nun hemen kuzeyinde yer aldığını belirtti.
Antik kentin bir kısmının Suriye'nin Jarablus beldesi yerleşim alanı altında kaldığını ifade eden Beyazlar, şunları kaydetti:
“Karkamış, 18. yüzyılın başından itibaren citadeli (iç kale) surları ve yüzeyindeki heykeltıraşlık eserleriyle gezginlerin dikkatini çekmiştir. 1876'da Asur bilimci George Smith tarafından burasının Asur, Mısır ve İbrani kayıtlarında adı geçen Karkami olduğu tespit edilmiştir. Karkamış adı Akadca'da Karum Kameş (Tanrı Kameş'in Limanı, ticarethanesi), Mısır hiyeroglif yazıtlarında ise kuş ve kamış resmiyle belirtilmiştir. Karkamış Antik Kenti sınır ticaretinin yanı sıra doğu kenarı Fırat Nehri'nin getirdiği alüvyonlu topraklarla yoğun kamış ve doğal hayatın oluştuğu bitki örtüsüne sahip göçmen kuşlarının uğrak yeri olma özelliğini devam ettirmektedir.”

Beyazlar, geç Hitit denildiğinde akla Karkamış'ın dolayısıyla Gaziantep'in geldiğini ifade etti.
Geç Hitit kültürünün yanı sıra henüz kazılamayan MÖ 2. bin tabakalarının neler sakladığını göremediklerini kaydeden Beyazlar, şöyle konuştu:
“Ancak, diğer merkezlerde yapılan kazılarda elde edilen bilgilerden, bu tabakaların, Boğazköy ve Kültepe'de olduğu gibi, saray ve mabetler gibi önemli yapıları ve tarihi belgeleri içerdiğini biliyoruz. Tabakalar kazıldığında Hitit kültürünün bu bölgedeki en önemli merkezlerinden birinin sırlarına erişeceğiz. O zaman Efes, Troya ve Boğazköy gibi Gaziantep'te Karkamış bir marka olacak.”

Beyazlar, antik kentteki kazı çalışmalarının bu dönem 1 Ağustos-1 Kasımda planlandığını ancak izinlerin gecikmesi dolayısıyla kazı çalışmalarına geç başlandığını ifade etti.
Bologna Üniversitesinden Doç. Dr. Nicolo Marhetti başkanlığında yürütülen kazı çalışmalarını bu ay tamamladıklarını belirten Beyazlar, bölgede antik kentin sur duvarları, meydanlar, tapınaklar ve ana caddelerinin açıkça görülebildiğini, bu alanın yeniden düzenlenerek çok önemli bir turistik merkez olabileceğini bildirildi.
Beyazlar, gelecek dönem kazı çalışmalarının ağustos ayında başlayacağını ve 3 ay sürdürüleceğini kaydetti.
Ahmet Beyazlar, Karkamış ile ilgili bilgilerin arkeolojik kazılardan çok tarihi kaynaklara dayandığını, arkeolojik bilgilerin British Museum'un çalışmalarından sağlandığını belirtti.

Mayın temizleme çalışmaları

Karkamış Antik Kenti'ndeki mayın temizleme çalışmalarının Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep Valiliğinin 2 yıl önce imzaladığı ortak protokol gereği İl Özel İdaresi tarafından yürütülmesine karar verilmişti. İhaleyi kazanan Nokta Yatırım Limited Şirketi toplam 663 bin 800 metrekarelik alanda mayınları elle temizlemiş, köpeklerin de kullanıldığı mayın temizleme çalışmaları sırasında çıkarılan bin 200 mayın imha edilmişti. Gerek mayın temizleme ve imha gerekse mayın temizleme sonrası kalite kontrol işi BM standartlarına göre yapılmıştı. Mayın temizlemesi sırasında sıkı bir denetim mekanizması kurulmuş, kazı sırasında bulunan sikkeler ve tarihi değeri henüz belirlenemeyen bazı eserler müze müdürlüğüne teslim edilmişti.