Karanlığın kanatları

Uçan tek memeli hayvan olarak da bilinen yarasa, tarih boyunca insanların korkulu rüyası olmuş bir hayvan. 50 milyon yıldır varlığını sürdürdüğü tahmin edilen yarasa hakkında pek çok yanlış kanı var. İnsanoğlu hep çekindiği bu ilginç hayvan hakkındaki bilgileri toplamaya da geç başlamış. 18'inci yüzyılda yaşayan Lazzaro Spallanzani, yarasaların büyük bölümünün kör olduklarını, hedeflerini sesler sayesinde bulduklarını belirttiğinde alay konusu olmuştu.

Spallarzani'nin iddiası daha sonra 1938 yılında Donald Griffin ve Robert Galambos adında iki Harvard öğrencisi tarafından doğrulandı. Griffin, yarasaların ‘‘ekolasyon’’ (sesin yankılanmasından faydalanarak bir cismin bulunduğu uzaklık ve yönü saptama) adını taktığı bir sistemle avlandıklarını kanıtladı. Ancak Griffin ve Galambos, boş işlerle uğraşmakla itham edildiler. Yarasalarla ilgili geniş kapsamlı çalışmalar 1960'lardan sonra yapıldı.

Bu çalışmalar, yarasaların ilginç dünyasını büyük ölçüde aydınlattı. Yarasaların besin kaynakları oldukça çeşitli. Meyve, çiçek poleni, böcek, kurbağa, kemirgen hayvanlar, kuşlar, memelilerin kanı veya başka yarasalar ilgi alanı içinde. Vampir yarasalar sadece ABD'de yaşıyor. Yarasaların birkaç türünün dışında tamamı gece dolaşıyor. Gözleri kör olan yarasalar, avlanırken sesten yararlanıyorlar. Çıkardıkları sesin geri dönüşünden, hedefin uzaklığını, yönünü ve hatta hızını hesaplayabilen yarasalar, hareket halindeki minicik bir sineği bile kör olmasına rağmen avlayabiliyor.

Yarasanın dünyası

Sınıflandırma: Yarasalar ‘‘Chiroptera’’ memeliler sınıfına giriyor. Bu hayvanlar dünyanın tek uçan memelileri. ‘‘Chiroptera’’, 19 aileden, 174 takım ve binin üzerinde tür ve alt türden oluşuyor. Yapılan tahminlere göre her 10 memelinin bir tanesi yarasa. Yarasalarda iki alt takım var: ‘‘Megachiroptera’’ ve ‘‘Microchriptera’’. bunlardan ilki yönlerini görerek bulurken, diğeri ekolasyon sistemini kullanıyor.

Yaşadıkları yer: Yarasalar dünyanın her yerinde bulunuyor. Ancak en çok yarasaya ılıman iklim bölgelerinde rastlanıyor. Batı Afrika'da 100 tür, Amerika'da 30 tür yarasa biliniyor.

Beslenme: Yarasaların çoğu böcekle besleniyor. Bazı yarasalar etoburken, bazıları çiçek polenleri ve nektarlarından beslenmeyi tercih ediyor. Balıkçı yarasalar, büyük ayakları ve pençeleri yardımıyla yüzeye yakın balıkları avlayabiliyorlad. Orta ve Güney Amerika'da bulunan gerçek vampir yarasa, sıcakkanlı hayvanların kanıyla beslenen tek omurgalı hayvan. Vampir yarasa yılda 11 litreden fazla kan emiyor.

Üreme: Yarasaların genelde ağırlığı annenin altıda veya üçte biri kadar olan tek bir çocuğu oluyor. Bebek yarasalar uçarken annelerine tutunabiliyorlar.

Morfoloji: Yarasalar ana memeli iskeletine sahipler. Ancak ön ayakları uçuş için bir değişikliğe uğramış. Yarasaların ön ayakları ve parmakları perdeli kanat biçiminde gelişmiş. Hayvanın uçmadığı zamanlarda kanat zarı kıvrılarak küçülüyor. Böylece bu ilginç hayvan, yerde de rahatça hareket edebiliyor.