Karaköy'ün orta yeri sanat galerisi

Karaköy'de meydana bakan bir sanat galerisi, bir yıldır sessiz sedasız sürdürüyor sanat ve sanatçıyla ilişkisini. 1800'lü yıllardan günümüze kalan tarihi Nordstern Han, epeydir Axa Oyak Sigorta Şirketi'ne ve şirketin açtığı Sanat Galerisi'ne evsahipliği yapıyor.

Voyvoda Caddesi'nin meydanı kestiği köşede, alt geçidin çıkışında tarihi ve süslü bir bina. Belgelere göre 1813'te orada bir Yahudhane ve beş dükkân varmış. Sonradan yıkılan bu binanın yerine 1862'de Yosef'e ait tek kapılı bir han ve üç dükkân yapılmış. Bugünkü yapı, Yüksek Mimar ve restoratör Tülin Taşçıoğlu'nun İstanbul Ansiklopedisi'ndeki yazısına göre 1889'da Dilber Han olarak inşa edilmiş. Mimarı belli olmayan bu üç katlı yapının, İtalyan Kontu Avram Komando'nun oğlu Rafael Salamon tarafından yaptırıldığı söyleniyor. Ve Maçka Tekniker Okulu olarak kullanılan eski İtalyan Sefarethanesi ile Beyoğlu'ndaki Saint Antoine Kilisesi'ne benzediği için, ünlü İtalyan Mimar Guilio Mongeri'nin İstanbul'daki ilk binası olabileceği düşünülüyor.

Binanın 19. yüzyıl'da özellikle Levantenler'in beğenisini kazanan ve ‘‘canlandırma'' olarak isimlendirilen yabancı karakterli bir mimari tarzı var. Cephelerindeki çift pencereli sivri kemerleri, bezemeli pencereleri, pencereler arasındaki pilastrlar ve kolon başlıkları, katlar arası bezemeli silmeleri ile neogotik tarza uyuyor.

İkinci grup tarihi eser

Bugünkü bina yapıldığında, kapı numaraları 1, 3, ve 5'miş. 1 ve 3 Numara'da iki dükkân, 5 Numara'da ise Dilber Han bulunurmuş. 1928'de yapının altındaki iki dükkân Banco Di Roma'ya, bir dükkân ise Baylan Pastanesi'ne kiralanmış; bodrum katı Banco Di Roma'nın kasa dairesiyken sonraları Baylan'ın imalathanesi olmuş. Zaman içinde oda oda kiraya verilen ve pek çok bölümler, asma katlar ilave edilen tarihi bina, sonraki sahibi Nordstern Umumi Sigortalar Şirketi tarafından 1994 yılında köklü bir restorasyondan geçirilmiş. Artık ikinci grup korunması gereken yapı olarak tescilli. Restorasyon projesini yapan Tülay Taşçıoğlu, bir başka yazısında, restorasyon sırasında ilavelerin ayıklandığını, binanın aslına uygun hale getirilmeye çalışıldığını söylüyor.

Bina artık Axa Oyak Sigorta Şirketi'nin. Ama bilinen adıyla Nordstern Han, sadece bir sigorta şirketi binası değil. Axa Oyak, binanın İstanbul Nazım Planı'na göre yakın bir gelecekte oluşacak ‘‘Kültür Aksı'' üzerinde yer aldığını düşündüğü için, sanatçıların sanatseverle buluşacakları yeni bir ortam oluşturmaya karar vermiş. Giriş katında galeri olmaya elverişli bir mekânın ortaya çıkması da bu kararı desteklemiş. Şirket, ‘‘kurum galericiliği'' yapmak; bir koleksiyon oluşturmak amacıyla eser satın alıyor ve sergilediği bu eserlerle aynı zamanda kurum imajına prestij desteği sağlamayı hedefliyor.

İşte Karaköy'deki sanat galerisi bu hedefe ulaşmanın ilk adımı olarak, bir yıldır sessiz sedasız varlığını sürdürüyor. Açılışını geçen mart ayında Sabri Berkel'in İstanbul Resim Heykel Müzesi'ndeki eserleri ile yapan galeri, ikinci kez 1950'li yıllarda Türk soyut heykel sanatının oluşmasına önayak olmuş ustalardan Ali Hadi Bara'nın eserleriyle sanatseverlere merhaba dedi. Üçüncü sergi ise günümüz ressamlarından Mehmet Güleryüz'ün 1973-99 arası gerçekleştirdiği ve daha önce hiçbir galeride sergilenmemiş desenlerinden oluşuyordu.

Dört Duvar: Atölye

Axa Oyak Sanat Galerisi, yeni sezona da iddialı bir sergiyle hazırlanıyor. Atölye'nin, sanatçı, özellikle de ressam için özel bir alan olduğu fikrinden yola çıkan; sanatçının bu mekanda yapayalnız ne üreteceğine karar verdiğine, keşfettiğine, uyguladığına, sıkılmadan her şeye yeniden başlayabildiğine inanan sergi, bu ‘‘gönüllü hapishane''yi konu alıyor. ‘‘Sanatçı, ya bu mekânda kendinden geçer ya da soğukkanlılıkla dünyayla, sistemle mücadele eder, kendisini ve ürettiğini tanımaya çalışır. İzleyici için mahrem bir mekândır burası.'' İşte izleyicinin merak ettiği bu dünyayı, Mehmet Ergüven ve Levent Çalıkoğlu'nun küratörlüğünde sunacak Galeri. Sergide Yavuz Tanyeli, Neşe Erdok, Nevhiz Tanyeli, Yalçın Karayağız, İsmet Doğan, Temur Köran ve Mustafa Özel'in eserleri yer alacak.

l Axa Oyak Sanat Galerisi, Karaköy Meydanı, Nordstern Han. Tel: (0212) 292 58 00

KARAKÖY BAYLAN ORADAYDI

Pasta, turta ve çikolataları, Batı kökenli tatlılarıyla bir yüzyıla yaklaşan bir süredir İstanbullular'ın damak tadına hitap eden Baylan Pastaneleri'nden en ünlüsü de eski zamanların Dilber Han'ındaydı. Bir dönem İstanbul sakini için karakteristik bir yer olan Karaköy Baylan, Tünel'le Karaköy'e inen Kadıköy yolcularından birçoğunun vapura binmeden önce ayakta ‘‘Kup Griye'' yedikleri, edebiyatçıların, gazetecilerin sık sık uğradığı bir mekândı. İlk Karaköy Şubesi 1925'te açılan ve kısa zamanda kentin Markiz, Nisuaz, Lebon, Petrograt ve Moskova gibi ünlü pastaneleri kadar ünlü olan Baylan, artık sadece Kadıköy'de hizmet veriyor. Ama 1950'lerde Nordstern Han'ın altına taşınan şubesi 1992'ye kadar orada Mousse au chocolat'sı, truffe'ü ve kendi spesiyalitesi olan Kup Griye'si ile hizmet verdi.