Karaciğerimiz yağlandı

TÜRKİYE’de 20 milyon insanda karaciğer yağlanması var. Her 10 karaciğer yağlanmasından 1’i yani yaklaşık 2 milyon insan ise alkole bağlı olmayan iltihaplı ve ciddi boyutta karaciğer yağlanması anlamına gelen NASH (Non-Alkolik Steato Hepatit) hastası. Ancak daha da korkutucu olanı çocuklardaki karaciğer yağlanma oranının fazlalığı. Yapılan son bir çalışmaya göre, Türkiye’de karaciğer yağlanması olan ve kan değerleri yüksek çıkan 13-17 yaş arası çocuklarda NASH oranı yüzde 60’dan fazla.

SİROZA DÖNÜŞÜYOR

9 Haziran Farkındalık Günü’nde çeşitli etkinlikler düzenlenen NASH hastalığını görünürde diğerlerinden ayıran hiçbir özellik yok ancak çok hızlı şekilde siroza, karaciğer kanserine ve karaciğer nakline kadar götürüyor. NASH hastalarını erkenden tespit etmek ise çok önemli çünkü geç kalındığında hasta bir anda siroz tablosu ile karşı karşıya kalabiliyor. Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Yağlı Karaciğer Alt Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, “Türkiye, Avrupa’nın en obez ülkesi ve bir öğünde aldığımız kalori miktarı olması gerekenin 3 katını buluyor. Böyle giderse 10 yıl sonra karaciğer naklinin en büyük nedeni NASH olacak. Normal şartlarda karaciğer yağlanması 45-55 yaş sonrası daha sık görülür ancak son yaptığımız bir çalışmada, Türkiye’de karaciğer yağlanması olan ve kan değerleri yüksek çıkan 13-17 yaş arası çocuklarda NASH oranı yüzde 60’dan fazlaydı” dedi. Prof. Dr. Yusuf Yılmaz, şöyle devam etti: “NASH sinsi seyreder. Hastalık başladıktan yaklaşık 10 ila 20 yıl sonrasında siroz gelişir. Daha sonra da karaciğer yetmezliği ve nakil ihtiyacı ortaya çıkar. Şu anda NASH başlama 10’lu yaşlara kadar düştü. Bu demek oluyor ki 30 yaşında siroz hastası ile çok daha sık karşılaşacağız.”

28 KİLO VERDİ KARACİĞERİ DÜZELDİ

İstanbul’da yaşayan NASH hastası elektronik ve haberleşme mühendisi Yılmaz Kıvanç (52) yaşadığı süreci şöyle anlattı: “Yaklaşık 15 yıldır karaciğer yağlanması, kan değerlerimde yükseklik ve karaciğer hasarı ile mücadele ediyorum. Doktorum Yusuf Yılmaz sayesinde eğer aynı şekilde beslenmeye devam edersem ileride siroza döneceğini öğrendim. Hemen tedavi programına ve yeni bir beslenme şekline başladım ve egzersiz yaptım. 1 sene sonrasında yaklaşık 28 kilo verdim. Bundan sonra hem karaciğer yağlanması azaldı hem de tahlillerimde karaciğerimin iyileştiği görüldü.”

KALORİ DEĞİL BESİN TÜRÜ ÖNEMLİ

Bahçeşehir Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araştırma Görevlisi Tuğçe Özlü ise şu bilgileri verdi: “NASH hastalarında standart diyetler uygulamıyoruz. Sadece kalori hesabı yaparak diyet yapmak yerine hastaların aldığı besin türünü ayarlıyoruz. Bir öğünde büyük bir boy pizza yediğimizde günlük kalori ihtiyacının neredeyse tamamını alıyoruz. Ancak bunun çoğu trans yağ, karbonhidrat ve işlenmiş etten geliyor. Bir kepçe çorba, tavuk, sebze ve yanında yoğurt yersek en fazla 600 kalori almış oluyoruz. Bir hamburger mönü yediğimizde de yaklaşık 600 kalori alıyoruz. Ancak bu 600 kalori dengeli bir 600 kalori değil. NASH hastalarında bu denge daha da önemli.”

Bir gün içinde aldığımız enerjinin yüzde 50-55’i karbonhidratlardan, yüzde 10 ila 20’si proteinlerden, yüzde 25 ile 35 arası da yağlardan alınmalı.