Kara Alıç bitkisi nedir, faydaları nelerdir?

İsmindeki “alıç” kelimesi, tatlı, zeytin büyüklüğünde mavi-siyah meyvelerden oluşan ve kışa kadar kalan sarkık meyve kümelerine ithafen konmuştur. Bol miktarda yetişen alıçın meyveleri taze aze yenir ya da reçel, jöle, sos ya da içecek yapılır. Yüzyıllar önce Amerikan yerlileri uzun bir zaman dallarda kalan bu meyveleri değerlendirmişlerdi. Ayrıca kara alıç kökünün açık kahverengi kabuğunu, saplarını ve dallarını tıbbi amaçlarla kullanmışlardı. Şerokeler ve diğer kabileler kara alıç kabuğundan çay demler ve adet sancısı çeken, düşük riski yaşayan ve doğumdan sonra rahim spazmı yaşayan kadınlara içirirlerdi. Siyah yılankökünden yapılan ilaçlar ayrıca kas spazmları, yüksek ateş ve çiçek hastalığı tedavisinde de kullanılırdı. Kara alıç Avrupalı göçmenler tarafından hızla benimsenip adet rahatsızlıkları için kullanılmaya başladı. Kas kramplarını –özellikle de rahim kramplarını- iyileştirdiğinden bitkiye genellikle kramp kabuğu denirdi. Kara alıç 1800’lerin sonuna kadar Amerikan tıp alemi tarafından ciddiye alınmadı.

1860’larda D.L Pares adlı hekim kara alıçın rahim kasları için tonik olarak ve düşüklerden korunmak için kullanılmasını önerdi. Hekimler arasında kara alıçın tıbbi önemi üzerine tam bir fikir birliği olmasa da 1882 yılında Birleşik Devletler Farmakopu’na dahil edildi ve 1826 yılına kadar listede kaldı. Bitkisel tıp uygulayıcıları ve natüropati doktorları özellikle adet sancıları ve krampları dindirmek için kara alıçı önermektedirler. Ayrıca menopoz belirtilerinin tedavisi ve rahim kaslarının, özellikle de düşük riski olan durumlarda, yatıştırılması için bu bitkiyi önerirler. Kara alıç ilaçları rahim sarkması, hamilelikte sabah bulantısı ve ağır adet durumları için de kullanılır. Kara alıçın anti-spazm özellikleri astım tedavisi, tansiyon düşürme, sindirim ve idrar yolundaki kramp ağrıları için faydalıdır.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Hangi tarihlerde nasıl kullanıldı?

1597

Bitki uzmanı J.Gerard şişkinlik ve iltihap için kara alıçı tavsiye etti.

1878

Amerikalı eklektik hekim J.King kara alıçın düşüklere karşı koruma sağladığını belirtti. 1866 Kara alıç, Detroit’te yaşayan
E.W Jenks tarafından Birleşik Devletler’e ilaç olarak tanıtıldı.

1883

Hekimler ABD Farmakopu’nda yer alan kara alıçın tıbbi değerini sorguladı.

Viburnum cinsine ait bitkiler ağaççık ve çalıdır. Birçok bahçıvan tarafından etkileyici beyaz çiçekleri, güzel meyveleri ve yapraklarının çarpıcı renkleri nedeniyle tercih edilir. Viburnum’a ait, geniş bir genetik çeşitlilik gösteren ve Güney Amerika’dan Doğu Asya’ya uzanan 210 türden 3’ü Avrupa’da bulunur. Çin’de Viburnum cinsine ait 70 tür bulunur. Kuzey Amerika’nın doğusunda bir düzineden fazla tür yaygın olarak bulunur. Kara alıç, boyu 1,8 metreyle 9 metre arasında değişen, kışın yapraklarını döken çalılık ya da ağaççık bir bitkidir. Karşılıklı dizilmiş, elips şeklindeki mat yeşil (parlak değildir) renkteki yaprakların ince dişleri vardır ve düzdür (tüy yoktur). Çarpıcı kümelerde birikmiş beyaz çiçekler Mart’tan Mayıs’a kadar çiçek açar.

Küçük meyveler olgunlaştıklarında mavi-siyah bir renk alır. Avrupalı V.opulus, diğer adıyla kramp kabuğu, boyu 3,5 metreye varan, yaprakları akçaağacınkilere benzeyen ve kırmızı meyveler veren bir bitkidir. Yetişme Alışkanlıkları Kara alıç Birleşik Devletler’in doğusunda yaygındır, otlaklarda ve ovalık alandaki ormanlarda, ormanların kayalık kısımlarında, nehir ve dere kenarlarında, yol boylarında ve çit sıralarında yetişir. Connecticut’tan güneyde Georgia, batıda Teksas ve kuzeyde Wisconsin’e uzanan bölgede yetişir. Avrupalı V.opulus Avrupa ve Kuzey Afrika’da bulunur. Süs bitkisi olarak yetiştirilir, yerlileştirilmiştir ama Kuzey Amerika’nın şehir merkezlerine yakın yerlerinde pek bulunmaz.

Ekim ve Hasat

Viburnum cinsine ait bitki türleri en çok ekilen çalılık bitkiler arasındadır ve bazı türlerinin meyveleri son derece süsleyicidir. Kara alıç Avrupa bahçeciliğine yaklaşık 300 yıl önce çok güzel bir görüntü sunan bir ağaççık olarak girmiştir.
Mavi-siyah meyveleri tatlıdır ve yenebilir, reçel ve jölesi yapılabilir. Çoğalma yazın başında yumuşak ağaç kısmın çeliklemesiyle olur. Viburnum cinsinin birçok türü verimli ve nemli toprağı sever, ama farklı koşullara ayak uydurabildiğinden kuru toprakta da yetişebilir. Kara alıçın dal ve yapraklarının kabuğu bitkisel tıpta kullanılan kısımlardır, ABD’nin orta ve doğu bölgelerindeki yabani ağaçlardan elde edilir. Muhtemelen Viburnum’a ait olan benzer başka türler de hasat edilmektedir. Kramp kabuğunun kabukları kara alıç gibi kullanılmaktadır, ama ticari açıdan kramp kabuğu kara alıçın saflığını bozan bir bitki olarak kabul edilir.

Tedavi Amaçlı Kullanımı
✚✚

Adet sancıları (krampları)
✚✚

Bağırsak sancıları
✚✚

Kas krampları

Kara alıç halk hekimliğinde kas krampları, adet sancıları ve bağırsak sancılarını dindirmek; düşükleri engellemek; doğum sonrası ağrıları azaltmak ve astım tedavisi için kullanıldı. 19. yüzyılın ortasında Amerikalı eklektik hekimler kara alıç bitkisinin değerli bir rahim toniği olduğunu iddia ettiler. Ebeler ve hekimler düşük yapma ihtimali olan kadınlara kara alıç çayı önerirlerdi. Adet sancıları için de, özellikle de sancılar ağır bir kanamayla birlikte geldiğinde, kara alıç kullanılırdı. Kızılderili kadınlar bazen menopozdan kaynaklanan ağır kanamalar için de bu bitkiyi kullanırlardı.

Kara alıç dünyanın birçok yerinde doğum sonrası ağrılarını dindirmek ve kısmen de düşükleri engellemek için ebeler tarafından kullanılmaktadır. Günümüzde bitki pazarlarında adet sancılarını dindirmek için sunulan ilaçların birçoğunda kara alıç ve yakın akrabası kramp kabuğu (Viburnum opulus) bulunur. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, bitkinin kök ve sapının kabuklarında bulunan bileşenlerin rahim, soluk borusu ve ince bağırsağı rahatlattığını göstermiştir. Ancak bitkisel tıp uygulayıcılarının övgüsüne ve hayvanlar üzerindeki çalışmaların sonuçlarına rağmen kara alıcın anti-spazm etkilerine kanıt olabilecek ve insanlar üzerinde yapılmış bir çalışma henüz yoktur.

Kullanım Şekli

ÇAY: 2 çay kaşığı kurutulmuş kök ya da sap kabuğunu 1 bardak suda 5-7 dakika kaynatıp süzün. 2-3 saatte bir çeyrek bardak için.

KAPSÜLLER: Günde 3 defa 1000 mg alın.

TENTÜR: Günde 3 defa 5-10 ml alın.

Uyarılar
Tıp literatüründe kara alıç kullanımından kaynaklanan bir yan etki yoktur. Adet ya da bağırsak sancıları için kara alıç kullanımı kısa vadede güvenlidir. Bu bitki aspirinle ilişkili bir madde olan salisinden az miktarda içerebilir. Aspirine alerjisi olanların teorik olarak kara alıça da alerjisi vardır, ama bu konuda yazılı bir rapor yoktur. Hamilelikte bir sağlık uzmanından onay alınmadıkça kara alıç kullanılmamalıdır.