Mustafa KINALI/İSTANBUL
Oluşturulma Tarihi: Haziran 09, 2008 00:00
İstanbul’da her gün ortalama 4 bin araç, Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri’nden ’kaçak’ geçiyor. Bu ’kaçakların’ yaklaşık dörtte birini oluşturan ’yanlışlıkla’ geçenler, paralarını ödüyor.
Çeşitli yöntemlerle plaka kapayıp köprüden ’kaçak geçmeyi’ alışkanlık haline getiren büyük çoğunluğun maliyeti ise yılda 34 milyon YTL’yi buluyor. Ve işin garibi, bu ’kaçaklar’, Karayolları ile Emniyet arasında işbirliği olmadığı için, yakalanamıyor...
BOĞAZİÇİ ve Fatih Mehmet Köprüleri’nden günde 4 bine yakın araç kaçak geçiş yapıyor. Sadece Boğaziçi Köprüsü’nden, bir ayda plakasını kapatarak geçen kaçakların sayısı 7 bini buluyor. Bunların 4 bin 500’ü de motosiklet sürücüleri. Sabah ve akşamları, plakalarına gelin arabalarındaki gibi ’Mutluyuz’ yazan kağıtlar yapıştırmak, kömürle numaraları karalamak, bagajdan uzanıp elle plakayı kapamak gibi yöntemlerle köprülerden parasız geçenler, yakalanamıyor. Çünkü, bu konuda Karayolları ile Emniyet arasında işbirliği düzenlemesi yok.
75 milyon YTL ’kaçtı’
Boğaziçi Köprüsü’nde nakit geçişlerin iptal edildiği, OGS ve KGS’li geçişin başladığı 3 Nisan 2006’da, ilk günde 4204 araç kaçak geçiş yapmıştı. Bunların 1162’si yanlışlıkla geçtiğini beyan edip, paralarını yatırdı. 2862 sürücüye ise ceza kesildi. OGS ve KGS kaçışlarının istatistiklerinin tutulduğu 2002’den bu yana Boğaziçi Köprüsü’nden kaçak geçen araç sayısı 2 milyon 748 bin 828. Bugüne kadar bunlardan 8 milyon 41 bin 246 YTL tahsil edildi. Tahsil edilemeyen miktar ise 75 milyon 667 bin 258 YTL.
Yılda 1.5 milyon kaçak
Geçen yıl ise, Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri’nden toplam 1 milyon 446 bin 807 araç kaçak geçti. Kaçak geçenlerin 894 bin 372’i cezasını ödemedi ve hazinenin alacağı ise 34 milyon YTL oldu. Bu yılın ilk 5 ayında ise 526 bin 185 araç kaçak geçti. Her iki köprüden geçen kaçak araç sayısı ise günde ortalama 3-4 bin. Kaçak geçişin cezası normal ücretin 11 katı. Birinci sınıf yani otomobil türü araçlarda bu ceza 33 YTL. OGS ve KGS gişelerinden yapılan kaçak geçişler için Karayolları’na vakit geçirmeden bizzat veya telefonla başvuru yapılırsa ceza indirimli ödenebiliyor.
Yine de iyi durumdayız
Genelde arka plakalarını kapatan kaçak araçları blirleyebilmek için gişe çıkışlarına da kamera koyduklarını belirten Karayolları 17. Bölge Müdürü Yakup Dost, "Dünyada ortalama kaçak kaçış oranı yüzde 2. Bizde ise daha düşük. Yüzde 1,7 dolayında. Hem sürücülerin bilinçlenmesi hem de kamera benzeri takip yöntemlerimizle bu rakamı daha da aşağıya düşürmeyi planlıyoruz" dedi.
OGS ve KGS alın kaçak hesaptan düşsün
NAKİT KGS kartları kamyonlar, transit geçen ya da köprüleri az kullanan sürücüler için düşünülmüş alternatif, geçici bir çözüm. Nakit KGS’deki para geçiş için yeterli olmazsa, kullanıcılara gişelerde
kaçak geçiş uygulaması yapılıyor. Banka hesabına bağlı olan OGS veya KGS’de ise bir arıza nedeniyle kaçak geçiş alarmı verilse dahi, ceza kesilmiyor. Sistem bu geçişi otomatik hesabınızdan düşüyor.
İki köprüden yılda 2.6 milyar araç
29 EKİM 1973’de açıldığından sonraki ilk hizmet yılında Boğaziçi Köprüsü’nün üzerinden 32 bin 250 araç geçmişti. 35 yıllık sürede ise bu güne kadar çift yönde 1,6 milyar araç köprüyü kullandı. 2007’de köprüden 1 gün içinde çift yönde ortalama 180 bin araç geçti. 1980 yılına kadar köprüden çift yönde para alınıyordu ve o yıldan sonra tek yönde para alınmaya başlandı. Geçtiğimiz yıl 98,5 milyon YTL gelir getiren köprü, bugüne kadar toplam 1 milyar 188 milyon 866 bin dolar kazandırdı.
Para basıyorlar
1988’de açılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü de geçen yıl 155,2 milyon YTL kazandırdı. 4 gidiş 4 gelişli köprüden bugüne kadar 927 milyon 493 bin 471 araç geçti ve 806 milyon 104 bin 146 YTL gelir sağlandı. 2007’de çift yönde bu köprüden geçen günlük ortalama araç sayısı ise 212 bin.
Otomatik sistemler yılda 826 bin YTL tasarruf sağladı
KÖPRÜ ve otoyollarda uygulanan otomatik geçiş sistemi ile işçi ve zaman tasarrufu da sağlandı. Sadece Boğaziçi Köprüsü’nden örnek vermek gerekirse, nakit gişelerin kapatılmasından önce köprüde görev yapan 51 gişe memuru, ihtiyaç hissedilen başka alanlarda çalıştırılmaya başlandı. Böylece personel alımı düşünülen 51 kişilik yeni kadro, gişe memurları ile kapatıldı. Ortalama brüt 1.350 YTL olarak hesaplanan bir gişe memurunun maaşı esas alındığında basit bir hesapla, aylık 68 bin 850 YTL, yıllık 826 bin 200 YTL’lik maaştan tasarruf sağlandı.
Sağlıkları da kurtuldu
Ayrıca gişe memurlarının sürücülerle teması kesildi ve zaman zaman gündeme gelen suiistimaller de ortadan kalktı. Yoğun egzoz gazı altında çalışmaktan şikayet eden ve zaman zaman bu sebeplere dayalı eylemlerle gündeme gelen gişe memurları da kalmadı. Her OGS ve KGS kullanıcısının para transferi banka üzerinden yapıldığı için kayıtlı ekonomiye geçişe katkıda bulunuldu. Sürücüler modern, çağdaş, hızlı bir geçiş uygulamasına sahip oldu, böylece köprülerden yapılan hızlı geçişle de, iş-zaman kayıpları giderildi.
Kartlı geçişe alışıldı
BOĞAZ Köprüleri ve otoyollarda Otomatik Geçiş Sistemi ’OGS’ ve Kartlı Geçiş Sistemi ’KGS’ kullanımına alışıldı. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki gişelerde temin edilebilen, nakit geçişin tamamen kaldırıldığı 26 Nisan’ı izleyen ilk haftalarda günde 8 bin adet satılan kontürlü TCK-KGS kartlarınının günlük satışı da 2 bin 400’e düştü. Boğaziçi Köprüsü’ndeki nakit gişelerin tamamı ise 2006 yılında kaldırılmıştı.
Sürücülerin OGS ve KGS’li sisteme beklenenden çok daha kolay alıştığını belirten Karayolları 17. Bölge Müdürü Yakup Dost, şu bilgileri verdi: "Sadece köprülerde değil, Çamlıca gişe istasyonunda da nakit geçen araçların oranı yüzde 10. Mahmutbey gişe istasyonunda ise yüzde 14’ün altına düştü. OGS’de gişeden geçiş süresi 1 saniye sürerken, KGS’de aracın otomobil ya da kamyon oluşuna göre 3-5 saniye arasında değişiyor. Araç sahipleri hızlı ve kolay bir geçiş için KGS yerine, OGS’yi tercih etmeli. İstanbul trafiğinin daha da rahatlaması için uzun dönemde, OGS’ yi daha çok kullanılır görmeyi istiyoruz."
2.6 milyon OGS-KGS var
16 MAYIS 2008 tarihi itibariyle Türkiye’de 1 milyon 409 bin 070 adet OGS’li, 1 milyon 288 bin 562 adet de KGS’li olmak üzere, toplam 2 milyon 697 bin 632 adet OGS/KGS abonesi var. Bunların yüzde 85’inin de İstanbul’da olduğu tahmin ediliyor. 1 milyon 409 bin OGS’nin 300 bini, cihaz süresinin bitmesi, cihazların bozulması veya çalınması gibi nedenlerle iptal edilmiş bulunuyor.
Kredi kartına bağlı KGS’de de benzer nedenlerle 100 bin dolayında iptal var. OGS ya da KGS aldığı halde, ne kadar araç sahibinin bunları kullanmadığı ise bilinmiyor. Boğaziçi Köprüsü’nde 5 OGS, 7 KGS olmak üzere toplam 12 gişe mevcut. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nde ise 8 OGS, 9 KGS ve 4 adet de nakit KGS satılan gişe olmak üzere toplam 21 gişeyle hizmet veriliyor.